Lâle Devri’ne Tarihi Kaynaklar ve Literatür Üzerinden Eleştirel Bir Bakış

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 21, 221 - 239

Rumeysa Dobra , Nihat Efe Dokumacı , Yunus Kemal Aydoğan

https://doi.org/10.25306/skad.1584275

Öz

Bu çalışma, literatürde “Lâle Devri” olarak geçen dönemin büyük ölçüde Batılılaşma/gelişme, sefahat ve yozlaşma ekseninde ele alındığını tespit etmekte; bu tek boyutlu yaklaşımların sınırlarını tartışarak, dönemin çok boyutlu ve bütüncül bir perspektiften nasıl değerlendirilebileceğine dair bir analiz sunmayı amaçlamaktadır. Dönemin öne çıkan birincil kaynakları olan Nedim’in Divânı, Vehbi’nin Surnâmesi, Lady Mary Montagu'nun Türkiye Mektupları, Fındıklılı Süleyman Efendi’nin Mür'i't-tevârih'i, Çelebizâde İsmail Âsım Efendi'nin Tarihi ve Abdi’nin Tarihi, dönemin sosyal, kültürel ve siyasi konjonktürüne ilişkin zengin bilgiler sunmaktadır. Ayrıca Selim Karahasanoğlu’nun Osmanlı elitlerinin tüketim alışkanlıkları üzerine yaptığı arşiv çalışmaları, döneme dair yeni bakış açıları kazandırmaktadır. Çalışmada, dönemin çok yönlü ve karmaşık yapısı analiz edilerek kaynakların tarihi değerine dikkat çekilecektir. Bu kapsamda, tarih yazımının ve kaynakların teyit yanlılığına karşı dikkatli bir analiz süzgecinden geçirilmesi gerektiği ileri sürülmektedir. Aynı zamanda, bu çalışma, Lâle Devri’ni araştırmak isteyen yeni araştırmacılara dönemin öne çıkan birincil kaynaklarını tanıtarak ve bunların nasıl incelenmesi gerektiğine dair yöntem önerileri sunarak bir kılavuz niteliğinde olmayı da amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Lâle Devri, Damad İbrahim Paşa, III. Ahmed, Literatür

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012202466

Teşekkür

Bu çalışma, 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir. Makale, desteklenen araştırma projesinin kapsamındaki bir alt çalışmanın sonuçlarını içermekte olup, projenin bir çıktısı olarak sunulmuştur. Bu çalışmanın gerçekleştirilmesine sağladığı destek ve katkılar için TÜBİTAK’a teşekkür ederiz.

A Critical Overview of the Tulip Period through Historical Sources and Literature

Öz

This article aims to present an analysis of how the period called the "Tulip Era" in the literature can be evaluated as a multidimensional and integrative perspective by establishing that the period is mostly discussed within the context of Westernization/development, dissipation and degeneration, and discussing the limits of these one-dimensional approaches. The prominent primary sources of the era Nedim’s Divân, Vehbi’s Surnâme, Lady Mary Montagu's Turkish Embassy Letters, Fındıklılı Süleyman Efendi's Mür'i't-tevârih, Çelebizâde İsmail Âsım Efendi's Tarih and Abdi's Tarih provide rich information about the social, cultural and political conjuncture of the period. Additionally, Selim Karahasanoğlu's archival studies on the consumption habits of the Ottoman elite bring new perspectives to the period. This study will analyze the multifaceted and complex nature of the period and point to the historical value of the sources. In this context, it is asserted that historiography and sources should be carefully analyzed against confirmation bias. This study also aims to guide new researchers who wish to study the Tulip Period by introducing the most important primary sources of the period and providing methodological suggestions on how they are supposed to exeminated.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Tulip Period, Damad Ibrahim Pasha, Ahmed III, Literature

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012202466

Teşekkür

This study was supported by TÜBİTAK within the scope of the 2209-A University Students Research Projects Support Program. The article presents the results of a sub-study within the scope of the supported research project and is presented as an output of the project. We would like to thank TÜBİTAK for its support and contributions to the realization of this study.

Kaynakça

• Acun, F. (2011). Tarihin kaynakları. Tarih Nasıl Yazılır? Tarih Yazımı İçin Çağdaş Bir Metodoloji. A. Şimşek (Ed.). Tarihçi Kitabevi.
• Afyoncu, E. (2022). III.. Ahmed’in Hatt-I Hümâyûnları. Yeditepe Yayınevi.
• Akdemir, S. (2004). XVIII. Yüzyılın İlk Yarısında Isparta’da Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Hayat (170 ve 171 Numaralı Şer’iyye Sicillerine Göre). [Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı]
• Aktaş, H. E. (2017a). Osmanlı Şairlerine Göre İdeal Devlet Adamının Özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18).
• Aktepe, M. (1958). Patrona İsyanı (1730). Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Aktepe, M. (1976). Şem’dâni-zâde Fındıklılı Süleyman Efendi Târihi Mür’i’t-Tevârih. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Altınay, A. F. (2011). Eski İstanbul (1553-1839). Kapı Yayınları.
• Andıç, F., & Andıç, S., (2006). Batıya Açılan Pencere Lâle Devri. Eren Yayıncılık.
• Araç, Ü. (2021). İktidar ve Sanat: Damad İbrahim Paşa’nın Hamiliği 1718-1730. Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Arslan, M. (2009). Osmanlı Saray Düğünleri ve Şenlikleri-Vehbi Sûrnâmesi. Sarayburnu Kitaplığı.
• Artan, T. (1998). 18. Yüzyıl Kadı Sicilleri Işığında Eyüp’te Sosyal Yaşam. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Artan, T. (1999). 18. Yüzyıl Başlarında Yönetici Elitin Saltanatın Meşruiyet Arayışına Katılımı. Toplum ve Bilim, 83, 292-322.
• Atak, E. (2018). Osmanlı Mimarisinde Lâle Devri Üslubu (Anadolu’daki Yansımalar). Electronic Turkish Studies, 13(10), 57-86.
• Atak, E. (2022). Nevşehirli Damad İbrâhim Paşa’nın Külliyeleri Üzerine Bir Değerlendirme. Sanat Tarihi Dergisi, 31(2), 977-1015.
• Baktır, H. (2016). Lady Montagu’nün Türkiye Mektupları’na Etnografik Bir Bakış. Kare Dergi, 1(1), 13-26.
• Başar, F. (1997). Osmanlı Eyâlet Tevcihâtı (1717-1730). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Berksan, F. E. (2005). Matbah—ı Âmire (Saray Mutfağı) (1703—1730). [Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı İktisat Tarihi Bilim Dalı]
• Bilgili, R. (2017). Şer’iyye Sicilleri’ne Göre Osmanlı İmparatorluğu’nda İç Ticaret: Ankara-Konya-Ayntab Örneği (1700-1750). [Doktora tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Yeniçağ Tarihi Anabilim Dalı]
• Biltekin, H. (2010). Vak’a-Nüvis Mehmed Râşid Efendi, Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11), 162-171.
• Bizbirlik, A. (2004). Kroniklerde Osmanlı Devleti Yöneticilerine Yapılan Eleştiriler Üzerine (Başlangıçtan XVI. Yüzyılın Sonuna Kadar). Bilig, 31, 51-69.
• Budak, A. (2008). Batılılaşma ve Türk Edebiyatı, Lâle Devri’nden Tanzimat’a Yenileşme. Bilge Kültür Sanat.
• Can, N. (2004). Osmanlı Dönemi Türkçe Müzik Yazmalarında Ünlü Türk Bilgini Farabi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2).
• Cançelik, A. (2017). Divân Şiiri Kaynaklığında Osmanlı’da Bazı Siyasi ve Sosyal Dinamikler. Mukaddime, 8(1), 43-66.
• Ceyhan, A., & Aydoğan, T. (2015). Mehmed Ali Fethî’nin Terceme-i Nesâyih-ı Eflâtûn-ı İlâhî İsimli Eseri. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 445-467.
• Ciloşoğlu, M., & Elmas, H. (2019). Lâle Devri’nde (1718-1730) Jean Baptiste Van Mour’undaki Tablolar Erkek Giyimlerinin İncelenmesi, 64, 1757-1766.
• Çelik, D. Y. (2011). Eski Şiirin Rüzgârıyla’da Lâle Devri ve Dönemin Ruhu. Türkoloji Dergisi, 18(1), 135-159.
• Çelikkol, Z., Groot, A. D., & Slot, B. J. (2000). It Began with the Tulip: The History of Four Centuries of Relationship Between Turkey and the Netherlands in Pictures. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Demirel, T. (2019). XVIII. Yüzyıl Başlarında İlmiye Düzenlemeleri ve Mülâzemet Sistemi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Dia. (2010). Şefik Mehmed Efendi. TDV İslâm Ansiklopedisi.
• Dia. (2010). Şem‘dânîzâde Süleyman Efendi. TDV İslâm Ansiklopedisi.
• Dolu, A. (2021). Bilâd-ı Şam’da Deprem: Kudüs 30 Ekim 1759, Saat 03.45. Cihannüma: Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 7(1), 45-66.
• Emecen, F. M. (2018). Matruşka’nın Küçük Parçası: Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Dönemi ve “Lâle Devri” Meselesi Üzerine Bir Değerlendirme. Osmanlı Araştırmaları, 52(52), 79-98.
• Ercan, H. O. (2019). Pasarofça Anlaşması (1718) ve Diplomasi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü]
• Erimtan, C. (2018). Ahmed Refik’in Lâle Devri’ni Yazarken Kullandığı Kaynaklar ve “Lâle Devri” Paradigması: Bir Teleolojik İma. Doğu Batı Dergisi: Metafor ve Gerçeklik Arasında Lâle Devri, 11-29.
• Ertaş, M. Y. (2021). Lâle Devrine Yeni Bir Yaklaşım Önerisi Politik Psikoloji Perspektifi. Doğu-Batı Düşünce Dergisi, 85, 301-320.
• Eşel, G. (T.Y.-A). Lâle Devri Sefaretnamelerinin Osmanlı Modernleşmesindeki Yeri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 41-46.
• Faroqhı, S. (2001). Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir? Z. Altok (Çev.). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Gölen, Z. (2006). Osmanlı Devleti’nde Baruthâne-i Âmire, XVIII. Yüzyıl. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Gül, A. (2021). Diyarbakır Ziya Gökalp Kütüphanesindeki Patrona Halil İsyanı Adlı Yazma. Etüt Dergisi, 1(2/7), 9-31.
• Günay, N. A. (2017). 18. Yüzyıl Osmanlı Taşra Yönetim Düzeni Açısından Hudâvendigâr Sancağı’nda Yaşayan Vakıf Reayası Yörükler. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(33), 317-338.
• Güneş, H. (2001). (XVIII. Yüzyılın İkinci Çeyreği) Lâle Devri’nde Amasya. [Doktora Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Hakverdioğlu, M. (2007). Edebiyatımızda Lâle Devri ve Nevşehirli Damad İbrahim Paşa’ya Sunulan Kasideler. İnceleme-Metin. [Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi]
• Halaçoğlu, Y. (1997). XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun İskân Siyaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Halaçoğlu, Y. (2021). XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilatı ve Sosyal Yapı. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Hızlı, M. (2008). Osmanlı Eğitim Tarihinin Arşiv ve Yazma Kaynakları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 6(12), 577-592.
• Kabacaoğlu, Ö. (2021). Farabi’nin İdeal Yöneticisi ve Osmanlı Uleması. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 21(1), 59-81.
• Karaca, N. Ö. (2021). A Reevaluation of the Architectural Historiography of the “Tulip Period”. Megaron, 16(1), 39-52.
• Karademir, Z. (2019). Sofya’nın Bir Yılı: (1721-1722 Tarihli) 312-1 Numaralı Şeriyye Sicilline Göre Sofya’da Yaşam. [Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Karahasanoğlu, S. (2008). Osmanlı Tarihyazımında “Lâle Devri”: Eleştirel Bir Değerlendirme. Tarih ve Toplum, 7, 129-144.
• Karahasanoğlu, S. (2009). A Tulip Age Legend: Consumer Behavior and Material Culture in the Ottoman Empire (1718-1730). [Doktora Tezi. Binghamton University State University Of New York]
• Karahasanoğlu, S. (2009). Osmanlı İmparatorluğu’nda 1730 İsyanı Üzerine Yeni Bir Eser: Vâkıa Takrîri Bin Yüz Kırk Üç’de Terkîb Olunmuşdur. Tarih Araştırmaları Dergisi, 28(46), 179-187.
• Karahasanoğlu, S. (2014). Masaldan Gerçeğe Lâle Devri: İstanbul’un Lâle Devri Mi? Tarih ve Tarih Yazımı. Timaş Yayınları.
• Karataş, L. (2006). Nedim Divânında Lâle Devri Sosyal Hayatının İncelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Kaymaz, N. (2002). Kuruluştan “Lâle Devri”ne Osmanlı İmparatorluğu. Kaynak Yayınları.
• Kılıç, S. (2020). XVIII. Yüzyılda Batı Anadolu Kıyılarında Deniz Taşımacılığı (Edremit Şer’iyye Sicillerine Göre). [Yüksek Lisans Tezi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı]
• Kutlar, F. S. (1996). XVIII. Yüzyıl Divân Şiirinde Bir Sebk-i Hindi Şairi: Arpaeminizâde Sami. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 13(1-2).
• Külek, A. (2010). 71 Numaralı Gaziantep Şer’iye Sicili Transkripsiyonu (1-101. Sayfalar-H. 1132/M. 1720). [Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı]
• Kütükoğlu, M. (2020). Osmanlı’nın Sosyo-Kültürel ve İktisâdî Yapısı. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Kütükoğlu, M. (T.Y.). Tarih Araştırmalarında Usul. Kubbealtı Neşriyatı.
• Lewis, B. (1984). Modern Türkiye’nin Doğuşu. M. Kıratlı (Çev.).
• Macit, M. (2006). Nedîm. TDV İslâm Ansiklopedisi.
• Madeline, C. Z. (2000). Modernleşmenin Eşiğinde Osmanlı Kadınları. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Mehmed Efendi, Y. Ç. (2017). Fransa Sefaretnamesi. A. Uçman (Haz.). Dergah Yayınları.
• Montaqu, L. (2004). Doğu Mektupları. M. A. Erginöz (Çev.). Ark Kitapları.
• Muslu, R. (2003). Osmanlı Toplumunda Tasavvuf: 18.Yüzyıl. İnsan Yayınları.
• Mustafa, E. (2018). Her Yanı ve Her Şeyiyle 18. Yüzyıl İstanbul’u. M. Tulum (Ed.). Ketebe Yayınları.
• Nedim. (2012). Nedîm Divânı. M. Macit (Ed.). T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.
• Ocak, M. A. (2015). Trabzon Şeriye Sicillerine Göre 1115-1133/1703-1721 Yılları Arasında Trabzon Eyaleti’nde Yaşanan Asayiş Olayları. [Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih]
• Oğuz, G. (2015). Zengin Bir Mutfak: "Nevşehirli Damad İbrahim Paşa’nın Bir Aylık Erzak Listesi ve Düşündürdükleri. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 37, 239-262.
• Olivier, A. (2007). 18. Yüzyılda Türkiye ve İstanbul. Kesit Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2021). İstanbuldan Sayfalar. Kronik Kitap.
• Öz, M. (2015). Kanun-I Kadimin Peşinde Osmanlı’da Çözülme" Gelenekçi Yorumcuları. Dergah Yayınları.
• Özcan, A. (1988). Abdi, TDV İslâm Ansiklopedisi.
• Özcan, A. (1991). Âsım Efendi, Çelebizâde, TDV İslâm Ansiklopedisi.
• Özcan, A. (2013). Osmanlı Tarihçiliğine ve Tarih Kaynaklarına Genel Bir Bakış. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1, 271-293.
• Öztekin, Ö. (2004). XVIII. Yüzyıl Divân Şiirinde Toplumsal Hayatın İzleri: Divânlardan Yansıyan Görüntüler. [Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Sajdi, D. (2014). Osmanlı Lâleleri, Osmanlı Kahvehaneleri On Sekizinci Yüzyılda Hayat Tarzı ve Boş Vakit Eğlenceleri. A. Onacak (Çev.). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Sajdi, D., E., C. (Ed.). (2007). The Appearance Of Saadabad: The Perception of the ‘Tulip Age (1718-30)’And the Impact of the Ottoman-Safavid Rivalry. İçinde Ottoman Tulips, Ottoman Coffee: Leisure and Lifestyle in the Eighteenth Century (ss. 41-62). Tauris Academic Studies.
• Samkıran, O. (2006). 138 Edirne Şer’iyye Sicili H.1119-1161/M.1707-1748 / Edirne Şer’iyye Kayıtları No 138 (1119-1161/1707-1748). [Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı]
• Sarıkavak, S. (2013). Yanyalı Esad Efendi. TDV İslâm Ansiklopedisi
• Sarıkaya, H. (2016). 179 Numaralı Manisa ve 717 Numaralı Balıkesir Şer’iyye Sicillerine Göre Lâle Devri’nin İlk Yıllarında Batı Anadolu’da Sosyal ve Ekonomik Hayat [Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı]
• Schrag, Z. M. (2023). Tarihçinin Zanaatı Tarih Araştırması İçin Bir Rehber. S. Türkoğlu (Çev.). Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Sevengil, R. A. (1985). İstanbul Nasıl Eğleniyordu (1453’ten 1927’ye Kadar). İletişim Yayınları.
• Sezer, Y., (2010b). Shirine Hamadeh, Şehr-i Sefa: 18. Yüzyılda İstanbul. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 8(16), 751-753.
• Shay, M. L. (2009). Lâle Devri ve Sonrası (1720-1734) Venedik Balyoslarının Bakışıyla Osmanlı İmparatorluğu. Ark Kitapları.
• Şen, Ö. (1996). Osmanlı Panayırları (18. - 19. Yüzyıl). Eren Yayıncılık.
• Tanıdı, D. (2020). Şer’iyye Sicillerine Göre XVIII. Yüzyılda Rusçuk’ta Suç ve Ceza. [Doktora Tezi. ESOGÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Anabilim Dalı]
• T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. (2017). Osmanlı Arşivi Rehberi.
• Telci, C. (2007a). Osmanlı Devleti’nde 18. Yüzyılda Muhallefat ve Müsâdere Süreci. Tarih İncelemeleri Dergisi, 22(2), 145-166.
• Toksöz, H. (2007b). Osmanlı’nın Klasik Döneminde Felsefe ve Değeri. Değerler Eğitimi Dergisi, 5(13).
• Tuncer, Ş. (2023). Sultan III. Ahmed. Timaş Yayınları.
• Turhan, F. S. (2018). 18. Yüzyılda Osmanlı’da Savaş Esirleri. Vadi Yayınları.
• Türkal, M. K. (2020). 18. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı-Fas İlişkileri. Çizgi Kitabevi.
• Unat, F. R. (1943). 1730 Patrona İhtilali Hakkında Bir Eser Abdi Tarihi. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Uysal, A. O. (1988). Bolvadin’de Bir Lâle Devri Eseri: Ağılönü Çeşmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 32(1), 2-33.
• Vehbi, S. (2008). Surnâme: Sultan Ahmed’in Düğün Kitabı. M. Tulum (Haz.). Kabalcı Yayınları.
• Yalçınkaya, Y. (2020). “Rezm”den “Bezme”e: Lâle Devri Sulh Anlayışı Çerçevesinde Nedim Şiirinde Rezm- Bezm Mefhumları. Kültürk, 2, 81-96.
• Yazıcıoğlu, S. (2019). 8 Numaralı Vidin Şer’iyye Sicili’nin Değerlendirilmesi ve Transkripsiyonu (H.1132/M.1719-1720). [Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi]
• Yılmaz, H. (2016). 1730 Patrona İsyânı ile İlgili Kısa Kroniklerden Rūz-nāme Yazarı “Aḥmed” Kimdir? Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi (SKAD), 1(2), 103-126.
• Yılmaz, H. (2018). Patrona Vak‘ası Hakkında Yazılmış Kısa Kronikler ve Devrin Vak‘anüvisi Küçük Çelebi-zâde İsmâil ‘Asım’ın Tarîhçesi. Doğu Batı Dergisi: Metafor ve Gerçeklik Arasında Lâle Devri, 85, 179-216.
• Yılmaz, H. (2019). Patrona İsyânı Kronik Yazarlarından ‘Abdî ve Destârî Sâlih’in Kimliklerine Işık Tutan İki Önemli Belge. Tarih Araştırmaları Dergisi, 38(66), 243-263.
• Yılmaz, Ö. (2013). Osmanlı Şehir Tarihleri Açısından Yabancı Seyahatnamelerin Kaynak Değeri. Tarih İncelemeleri Dergisi, XXVIII (2), 587-614.