A Review of Academic Literature in the Context of the Artificial Intelligence-Literature Relationship

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 23, 131 - 145

Selami Alan , Büşra Şatıroğlu

https://doi.org/10.25306/skad.1769424

Öz

Artificial intelligence, a product of computer and internet technology, is increasingly becoming integrated into almost every aspect of daily life. Thanks to constantly updated software and internet connections that encompass the world like a network, it is constantly evolving and strengthening. This rapid advancement in artificial intelligence programs naturally affects the literature and understanding of literature of the time. Numerous academic studies have been conducted and continue to be conducted in this direction. This article aims to identify and provide a general assessment of these studies addressing the relationship between artificial intelligence and literature. Due to the limitations of this research, academic studies focusing on the relationship between artificial intelligence and literature, written in Turkish, were considered. Studies examining the use of literary works produced by artificial intelligence in education or their translations, even if they touch on literary topics, were excluded because they are not entirely relevant to the topic. The bibliography included in the article was based on data obtained from Google Scholar, Academia, Researchgate, Dergipark and Thesis Center. In addition to examining the bibliographies of identified publications, a keyword search was conducted using bookstores such as Kitapyurdu, Bkmkitap, D&R and İdefix, as well as the National Library's new Library Automation System, KAŞİF. The sources listed are grouped into "articles, books and book chapters, proceedings, theses, and theses in preparation." This provides a ready-made list for researchers interested in working on the topic and aims to lay the groundwork for a concrete and comprehensive assessment.

Anahtar Kelimeler

Turkish Literature , Artificial Intelligence , Artificial Intelligence and Literature , Literature Study

Yapay Zekâ-Edebiyat İlişkisi Bağlamında Akademik Literatür Üzerine Bir İnceleme

Öz

Bilgisayar ve internet teknolojisinin bir ürünü olan yapay zekâ, gün geçtikçe gündelik hayatın neredeyse her alanına dâhil olmaktadır. Sürekli güncellenen yazılımlar ve dünyayı bir ağ gibi kuşatan internet bağlantıları sayesinde de gelişmekte ve güçlenmektedir. Yapay zekâ programlarındaki bu hızlı ilerleme doğal olarak dönemin edebiyatını ve edebiyat anlayışını da etkilemektedir. Bu doğrultuda birçok akademik çalışma yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir. Bu makalede yapay zekâ ve edebiyat ilişkisini ele alan araştırmaların tespit edilip değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Araştırmada yapay zekâ ve edebiyat ilişkisini önceleyen, akademik nitelikte ve Türkçe kaleme alınan çalışmalar dikkate alınmıştır. Yapay zekânın ürettiği edebî eserlerin eğitimde nasıl kullanılacağını veya eser çevirilerini inceleyen çalışmalar edebî konulara temas etseler bile konuyla tamamen bağlantılı olmadıkları için kapsam dışında bırakılmıştır. Makaledeki bibliyografya oluşturulurken Google Akademik, Academia, Researchgate, Dergipark ve Tez Merkezinden elde edilen veriler esas alınmıştır. Ayrıca tespit edilen yayınların kaynakçalarının incelenmesinin yanı sıra Kitapyurdu, Bkmkitap, D&R, İdefix gibi kitap satış siteleri ile Milli Kütüphane tarafından hazırlanan yeni Kütüphane Otomasyon Sistemi KAŞİF üzerinden anahtar kelimelerle tarama yapılmıştır. Listedeki kaynaklar “makale, kitap ve kitap bölümleri, bildiriler, tezler, hazırlanmakta olan tezler” olarak gruplandırılmıştır. Böylelikle hem konu üzerine çalışmak isteyen araştırmacılara hazır bir liste sunulmuş hem de somut ve anlaşılır bir değerlendirme için zemin oluşturmak hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk Edebiyatı , Yapay Zekâ , Yapay Zekâ ve Edebiyat , Literatür Çalışması

Kaynakça

• Abalı, H. G. (2022). Avrupa Birliği yapay zekâ politikaları. Sosyal Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Uluslararası Araştırmalar XV, F. T. Emini (Ed.), Eğitim Yayınevi.
• Alan, S. (2024). Gerçek dünyadan sanal âleme - İletişim teknoloji edebiyat. Günce Yayınları.
• Akbay, B. (2018). Robot Şair Deniz Yılmaz: Bir yapay varlık oluşturma teşebbüsü. Kültür ve İletişim, 21(42), 195-204.
• Artut, S. (2019). Yapay zekâ olgusunun güncel sanat çalışmalarındaki açılımları. İnsan ve İnsan, 6(22), 767-783.
• Ballı, Ö. (2020). Yapay Zekâ ve Sanat Uygulamaları Üzerine Güncel Bir Değerlendirme. Sanat ve Tasarım Dergisi, 26, 277-306.
• Birer, G. C. (2016). https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/bir-bilgisayarin-roman-yazdigi-gun (Erişim Tarihi: 12.06.2025).
• Bozkurt, A. (2023). ChatGPT, üretken yapay zekâ ve algoritmik paradigma değişikliği. Alanyazın, 4(1), 63-72.
• Coşkun, C. (2024). Sanat ve tasarım alanında üretken yapay zekâ sistemleri. Art-E Sanat Dergisi, 17(33), 470-486.
• Çetişli, İ. (2014). Metin tahlillerine giriş/2 Hikâye, roman, tiyatro. Akçağ Yayınları.
• Doğan, A. (2002). Yapay zekâ. Kariyer Yayınları.
• Doğan, M. E. (2023). Yapay zekâ ve sanat: Üretken yapay zekâ çağında sanat eseri ve aura kavramı. In E. B. Ceyhan & İ. F. Ceyhan (Eds.), Yapay zeka, blockchain ve nesnelerin interneti kitap serisi / Yapay zekâ: Alan uygulamaları-2. Nobel Yayıncılık.
• Ilıcak, N. G., & Çinko, K. (2021). Yapay zekânın yarattığı masal: Prenses ile tilki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(2), 703-719.
• Kaku, M. (2016). Geleceğin fiziği, ODTÜ Yayınları.
• Karaduman, T. (2025). Yapay zekâ uygulama alanları. https://www.academia.edu/16703256/ Yapay_zeka_makale_09_06 (Erişim Tarihi: 06.05.2025).
• Kılıç, R. (2023). Sanayi devrimlerinin serüveni: Endüstri 1.0’dan endüstri 5.0’a. Takvim-i Vekayi, 11(2), 276-291.
• Kul, A., & Kara, İ. (2024). Yapay zekâ’nın edebiyatta yarım kalan eserlerin tamamlanmasında kullanılması. 1. Bilsel International Kibyra Scientific Researches Congress.
• Mouriquand, D. (2024). Japonya'nın en prestijli edebiyat ödülünü kazanan romancı ChatGPT kullandığını açıkladı. https://tr.euronews.com/kultur/2024/01/19/japonyanin-en-prestijli-edebiyat-odulunu-kazanan-romanci-chatgpt-kullandigini-acikladi (Erişim Tarihi: 08.08.2025).
• Say, C. (2018). 50 Soruda Yapay Zekâ, 7 Renk Basım Yayın.
• Türkçe Sözlük. (2025). Zekâ’ https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 07.05.2025).
• Üren, Ç. (2021). Dünyanın ilk ressam robotu şimdi de Dante’ye şiir yazdı. https://www.indyturk.com/node/442421/bi%CC%87li%CC%87m/d%C3%BCnyan%C4%B1n-ilk-ressam-robotu-%C5%9Fimdi-de-danteye-%C5%9Fiir-yazd%C4%B1 (Erişim Tarihi: 08.08.2025).
• Yılmaz, D. (2016). Diğerleri gibi. E. Yetişkin (Der.), BLOK Art Space.