Haberde Kadının İnşası: Afgan Kadınları Örneği

Yıl 2022, , 148 - 175, 30.06.2022

Gülşah Sarı , Rengim Sine Nazlı

https://doi.org/10.54733/smar.1114069

Öz

Medyada kadının temsili konusunda gelişmiş ülkelerin ürettiği içerikler ağırlıklı olarak benzerlik gösterse de gerek dini gerekse etnik köken bağlamında farklılaşabilmektedir. Bu çalışma Taliban’ın 15 Ağustos 2021’de Afganistan’ı kontrol altına almasından sonra, Afgan kadınların Türk basınında nasıl ele alındığının belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Çalışma, olayın başlangıç tarihinden 27 Aralık 2021 tarihine kadar; “yenisafak.com.tr”, “sozcu.com.tr” ve “hurriyet.com.tr” internet gazetelerinde “Afgan” ve kadın” anahtar kelimeleri yazılarak taranan haberlerle sınırlandırılmıştır. “yenisafak.com.tr”de 26, “sozcu.com.tr”de 11 ve “hurriyet.com.tr” de 53 habere ulaşılarak toplamda 90 haberle tamamlanan çalışmada araştırma yöntemi olarak Van Dijk Haber Söylem Analizi tercih edilmiştir. Sözcü gazetesinin haberlerinin incelenmesi sonucunda Afgan kadınlarına yönelik endişeler ile can güvenliğinin de olmadığı; Yenişafak gazetesinin haberlerinin incelenmesi sonucunda gazetenin çoğunlukla “Afgan kadın” konulu ürettiği haberlerde, kadınların tehlikede olmadığı ve söz konusu tehlikeli atmosferi Batı medyasının çizdiği şeklinde bir anlamdan üretildiği; Hürriyet gazetesi haberlerinin incelenmesi sonucunda ise gazetenin “Afgan kadınlara” yönelik ürettiği haberlerin genelinde “Taliban’ın kadınlarla ilgili kararlarında farklı, eşitlikçi politikalar izleyeceği yönündeki açıklamalarına rağmen kadınların eğitim ve iş hayatında yok sayılarak eve hapsedildiği anlamını yeniden ürettiği gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

medya, kadın, haber, söylem analizi, Afganistan

Construction of Woman on News: The Case of Afghan Women

Öz

Although the contents produced by developed countries on the presentation of women in the media are mostly similar, they can differ in terms of both religion and ethnicity. This study has been prepared to determine how Afghan women were handled in the Turkish press after the Taliban took control of Afghanistan on August15, 2021. In the study, from the start date of the event to 27.11.2021; "yenisafak.com.tr", "sozcu.com.tr" and "hurriyet.com.tr" internet newspapers are limited to the news scanned by writing the keywords "Afghan" and “women”. Van-Dijk News Discourse Analysis was preferred as the method in the study, which was completed with a total of 90 news by reaching 26 news on "yenisafak.com.tr", 11 news on "sozcu.com.tr" and 53 news on "hurriyet.com.tr". As a result of the analysis of the news of Sözcü, the concerns about Afghan women and the lack of life safety were discussed with comments; as a result of the examination of the news of the Yenisafak, it was concluded that the news of the newspaper mostly produced on the subject of "Afghan women" was produced with the meaning that women are not in danger and that the Western media draws the dangerous atmosphere in question; as a result of the analysis of the news in the Hürriyet, it was observed that, in general, the news produced by the newspaper for "Afghan women" reproduced the meaning that women were ignored in education and business life and imprisoned at home, despite the statements that the "Taliban would follow different and egalitarian policies in their decisions towards women.

Anahtar Kelimeler

media, woman, news, discourse analysis, Afghanistan

Kaynakça

• Althusser, L. (1994). Devletin İdeolojik Aygıtları (Çev. Y. Alp & M. Özışık). İletişim Yayınları.
• BBC (2021). Afghan women hit back at Taliban with #DoNotTouchMyClothes campaign, https://www.bbc.com/news/world-asia-58550335 (Erişim tarihi: 01 Mayıs 2022).
• Bulut, Y. (2011). İdeolojinin tarihçesi. İstanbul University Journal of Sociology, 3(23), 183-206.
• Büyükkantarcıoğlu, S. N. (2012). Söylem İncelemelerinde Eleştirel Dilbilimsel Boyut: Eleştirel Söylem Çözümlemesi ve Ötesi. Ö. Özer (Ed.), Haberi Eleştirmek içinde (ss. 161-200). Literatürk Academia.
• Dragaš, M. (2012). Gender Relations in Daily Newspaper Headlines: the Representation of Gender Inequality with Respect to the Media Representation of Women(Critical Discourse Analysis). Studia Humana, 1(2), 67-78.
• Fahmy, S. (2004). Picturing Afghan women: A content analysis of AP wire photographs during the Taliban regime and after the fall of the Taliban regime. Gazette (Leiden, Netherlands), 66(2), 91-112.
• France24 (2011). Taliban bans women from travelling longer distances unless with male relative, https://www.france24.com/en/asia-pacific/20211226-taliban-say-no-trips-for-afghan-women-unless-escorted-by-male-relative (Erişim tarihi: 01 Mayıs 2022).
• Gramsci, A. (1997). Hapishane Defterleri (Çev. Adnan Cemgil). Belge Yayınları.
• İnal, A. (1996). Haberi Okumak. Temuçin Yayınları.
• Kaya, A. (2004). Ideolojiden ideolojiye yolculuk: Düşünce bilimden kimlik bilime. Doğu Batı Yayınları, (28), 66-81.
• Kramer, S. (2019). The Power of Critical Discourse Analysis: Investigating Female-Perpetrated Sex Abuse Victim Discourses. In S. Laher, A. Fynn & S. Kramer (Eds.), Transforming Research Methods in the Social Sciences: Case Studies from South Africa (pp. 236-250). Wits University Press.
• Len-Rios, M. E., Rodgers, S., Thorson, E., & Yoon, D. (2005). Representation of women in news and photos: Comparing content to perceptions. Journal of Communication, 55(1), 152-168.
• Mannila, S. (2017). Women and men in the news: Report on gender representation in Nordic news content and the Nordic media industry. Nordic Council of Ministers.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü (çev. O. Akınhay & D. Kömürcü). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Marx, K., & Engels, F. (1992). Alman İdeolojisi (Çev. S. Belli). Sol Yayınları.
• Nergiz, E., & Akın, N. (2021). Kadına yönelik şiddet haberlerinin eleştirel söylem analizi: Mutlu Kaya örneği. Middle Black Sea Journal of Communication Studies, 6(1), 1-16.
• Ninpanit, S. (2020). Critical discourse analysis of English news headlines on Thai transgender individuals from Thai and international websites. The New English Teacher, 14(2), 42-63.
• Okan, Z. A. (1998). Dil ve cinsiyet: Reklam dili çözümlemesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(5), 187-198.
• Özer, Ö. (2020). Haber Söylem İdeoloji: Eleştirel Haber Çözümlemeleri. Literatürk.
• Özerkan, Ş. A. (2001). Medya, Dil ve İletişim. Martı Yayınları.
• Paltridge, B. (2012). Discourse Analysis. Bloomsbury publishing.
• Power, K., Rak, L., & Kim, M. (2019). Women in business media: A critical discourse analysis of representations of women in Forbes, Fortune and Bloomberg BusinessWeek, 2015-2017. Critical Approaches to Discourse Analysis Across Disciplines, 11(2), 1-26.
• Risdaneva, R. (2018). A critical discourse analysis of women’s portrayal in news reporting of sexual violence. Studies in English Language and Education, 5(1), 126-136.
• Şah, U. (2020). Eleştirel söylem analizi: Temel yaklaşımlar. Kültür Araştırmaları Dergisi, (7), 210-231.
• Salma, N. F. (2018). Exploring Van Dijk: Critical Discourse Analysis’s Aims.
• Sarı, G. (2020). Overview of gender with Examples from Turkish Media. In Gender and Diversity Representation in Mass Media (pp. 1-16). IGI Global.
• Şeker, N. T., & Şeker, M. (2011). Televizyon haberlerinde söylem-29 Mart 2009 yerel seçimleri örneği. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1(30), 515-552.
• Sine Nazlı R., & Kalafat Çat, A. (2019). 24 Haziran erken seçimlerinin gazete haberlerindeki söylem çözümlemesi. Global Media Journal TR Edition, 10(19),113-145.
• Sözen, E. (1999). Söylem. Paradigma Yayınları.
• Taş, G. (2016). Feminizm üzerine genel bir değerlendirme: Kavramsal analizi, tarihsel süreçleri ve dönüşümleri. Akademik Hassasiyetler, 3(5), 163-175.
• Tian, X. (2018). Critical discourse analysis of news reports-based on the guardian news report of china's military parade to mark the 70 years of second world war. Theory and Practice in Language Studies, 8(4), 433-444.
• Umunç, C. (2019). Kadına yönelik şiddet temalı kamu spotlarının göstergebilimsel çözümlemesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 1316-1334.
• Umunç, C., & Kümbül, T. (2018). Toplumsal cinsiyet sorunu açısından Recep Tayyip Erdoğan ve Barack Obama’nın konuşmalarında kadın. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(5), 121-138.
• van Dijk, T. A. (1983). Discourse analysis: Its development and application to the structure of news. Journal of Communication, 33(2). 20-43.
• van Dijk, T. A. (2001). Multidisciplinary CDA: A plea for diversity. In R. Wodak & M. Meyer (Eds.), Methods of Critical Discourse Analysis (pp. 95-120). Sage Publishing.
• van Dijk, T. A. (2009). Critical Discourse Studies: A Sociocognitive Approach. In R. Wodak & M. Meyer (Eds.), Methods of Critical Discourse Analysis (pp. 62-86). Sage Publishing.
• van Dijk, T.A. (2006). Ideology and discourse analysis. Journal of Political Ideologies, 11(2), 115-140.
• Vandenberghe, H. (2019). Representation of women in the news: Balancing between career and family life. Media and Communication, 7(1), 4-12.
• Wodak, R., & Meyer, M. (2009). Critical Discourse Analysis: History, Agenda, Theory and Methodology. R. Wodak & M. Meyer (Eds.), Methods of Critical Discourse Analysis (pp. 1-33). Sage Publishing.