The Relationship Between Cyberchondria Levels and e-Health Literacy of Teachers Working in a District

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 239 - 253, 30.09.2024

Elif Ezirmik , İtibar Canpolat Şair , Nezaket Nur Başar , Yavuz Selim Özdin , Aziz Öğütlü

https://doi.org/10.31832/smj.1452113

Öz

Objective: This study aimed to determine the cyberchondria levels of teachers working in Karasu District of Sakarya Province and to explore its correlation with e-health literacy.
Materials and Methods: The research was carried out with 379 teachers between 18 October 2023 and 31 December 2023. Personal Information Form, Cyberchondria Severity Scale and e-Health Literacy Scale were used as data collection tools. The questionnaire was administered online. The study’s dependent variables include teachers’ cyberchondria and e-health literacy levels, while the independent variables encompass age, gender, marital status, income status, years in the profession, presence and duration of chronic disease, daily health-related time spent on the internet, and perceived health status.
Results: 55.1% (n=209) of the teachers participating in the study are women, 80.5% (n=305) are married, and 94.2% (n=357) are public employees. The mean age of teachers is 38.26±7.73 years. 45.9% (n=174) stated that their income was less than their expenses, while 42.2% (n=160) indicated that their income was equal to their expenses. 38.8% (n=151) of the participants were secondary school teachers, 29.6% (n=112) were high school teachers, 26.1% (n=99) were primary school teachers, and 4.5% (n=17) were preschool teachers. 86.5% of the participants (n=328) do not have any chronic disease. The average duration of chronic disease of the participants with chronic diseases is 14.57±11.37 years. The average time spent by the teachers participating in the research on the health-related internet on a daily basis is 13.51±13.51±13.16 minutes; The average score they gave to perceived health status between 0-100 was 74.61±16.63. A positive, weak and statistically significant relationship was found between the participants’ cyberchondria level and e-health literacy level (r=0.221; p<0.001).
Conclusion: In this study, marital status, time spent on health-related internet and perceived health status affected the level of cyberchondria; the study revealed that gender, institution of employment, age, years in the profession, and duration of health-related internet use are factors affecting the level of e-health literacy.

Anahtar Kelimeler

Healthcare research, Health literacy, Health knowledge, Internet, School teachers

Bir İlçede Çalışan Öğretmenlerin Siberkondri Düzeyleri ve e-Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişki

Öz

Amaç: Bu araştırmada Sakarya İli Karasu İlçesinde görev yapan öğretmenlerin siberkondri düzeylerini saptamak ve bunun e-sağlık okuryazarlığı ile ilişkisini incelemek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Araştırma 18 Ekim 2023 - 31 Aralık 2023 tarihleri arasında 379 öğretmen ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Siberkondri Ciddiyet Ölçeği ve e-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği kullanılmıştır. Anket formu çevrimiçi olarak uygulanmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkenlerini öğretmenlerin siberkondri ve e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri; bağımsız değişkenlerini ise yaş, cinsiyet, medeni durum, gelir durumu, meslekteki yıl, kronik hastalık varlığı ve süresi, sağlıkla ilgili günlük internette geçirilen süre ve algılanan sağlık durumu oluşturmaktadır.
Bulgular: Çalışmaya katılan öğretmenlerin %55,1’i (n=209) kadın, %80,5’i (n=305) evli, %94,2’si (n=357) kamu çalışanıdır. Öğretmenlerin yaş ortalaması 38,26±7,73 yıldır. %45,9’u (n=174) gelirinin giderinden az olduğunu, %42,2’si (n=160) gelirinin giderine eşit olduğunu ifade etmiştir. Katılımcıların %38,8’ini (n=151) ortaokul öğretmenleri, %29,6’sını (n=112) lise öğretmenleri, %26,1’ini (n=99) ilkokul öğretmenleri, %4,5’ini ise (n=17) anaokulu öğretmenleri oluşturmaktadır. Katılımcıların %86,5’inin (n=328) herhangi bir kronik hastalığı bulunmamaktadır. Kronik hastalığı bulunan katılımcıların ortalama kronik hastalık süresi 14,57±11,37 yıldır. Çalışmaya katılan öğretmenlerin sağlıkla ilgili günlük internette geçirmiş oldukları süre ortalaması 13,51±13,16 dakika; algılanan sağlık durumlarına 0-100 arasında verdikleri puan ortalaması 74,61±16,63’tür. Katılımcıların siberkondri düzeyi ile e-sağlık okuryazarlığı düzeyi arasında pozitif yönlü, zayıf düzeyde ve istatistiksel açıdan anlamlı bir korelasyon saptanmıştır (r=0,221; p<0,001).
Sonuç: Bu araştırmada medeni durum, sağlıkla ilgili internette geçirilen süre ve algılanan sağlık durumunun siberkondri düzeyini etkilediği; cinsiyet, çalışılan kurum, yaş, meslekteki yıl ve sağlıkla ilgili internet kullanım süresinin e-sağlık okuryazarlığı düzeyini etkilediği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sağlık hizmeti araştırması, Sağlık okuryazarlığı, Sağlık bilgisi, İnternet, Okul öğretmenleri

Etik Beyan

Yazarların bu çalışmadaki katkı oranları eşittir. Araştırmanın etik kurul izni 10.07.2023 tarih ve 21 sayılı toplantıda alınan 4 no’lu karar ile Sakarya Üniversitesi Eğitim Araştırmaları ve Yayın Etik Kurulu'ndan alınmıştır.

Teşekkür

Araştırmanın yapılması esnasında desteklerini esirgemeyen Karasu İlçe Milli Eğitim Müdürü Sn. Çetin TURHAN’a, Karasu İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü Özel Büro Hizmetleri’nde görev yapan Sn. Ufuk AYAN’a ve çalışmaya katılım gösteren tüm öğretmenlerimize katkıları için teşekkür ederiz.

Kaynakça

• TÜİK. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması,2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim- Arastirmasi-2023-49407
• Starcevic V, Berle D. Cyberchondria: Towards a better understanding of excessive health-related Internet use. Expert review of neurotherapeutics. 2013;13(2):205- 213.
• Deniz S. Bireylerin e-sağlık okuryazarlığı ve siberkondri düzeylerinin incelenmesi. İnsan ve İnsan. 2020;7(24):84- 96.
• Ertaş H, Kiraç R, Ünal SN. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin siberkondri düzeyleri ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches. 2020;15(23):1746-1764.
• Norman CD, Skinner HA. eHealth literacy: Essential skills for consumer health in a networked world. Journal of medical Internet research. 2006;8(2):e506.
• Ilgaz A, Gözüm S. Tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarının güvenilir kullanımı için sağlık okuryazarlığının önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2016;9(2):67-77.
• McElroy E, Shevlin M. The development and initial validation of the cyberchondria severity scale (CSS). Journal of anxiety disorders. 2014;28(2):259-265.
• Uzun SU, Zencir M. Reliability and validity study of the Turkish version of cyberchondria severity scale. Current Psychology. 2021;40:65-71.
• Chiang C, Yang S, Hsu W. Development and validation of the e-health literacy scale and investigation of the relationships between e-health literacy and healthy behavior among undergraduate students in Taiwan. Formosa J Ment Health. 2015;28(3):389-420.
• Şenyurt Ş, Korkmaz Aslan G. Üniversite Öğrencilerinde E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin Türkçe Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması: Metadolojik Çalışma. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences. 2023;15(4)
• Tuna DC, Marakoğlu K, Körez MK. University Students’ Cyberchondria and Anxiety Levels and Associated Factors: A Cross-sectional Study. Turkish Journal of Family Practice. 2023;27(2):36-44. doi:10.54308/ tahd.2023.96158
• Gulesen A, Beydag KD. Cryberchondria Level in Women with Heart Disease and Affecting Factors. Archives of Health Science and Research. 2020;7(1):1-7. doi:10.5152/ArcHealthSciRes.2020.509131
• Fergus T. The Cyberchondria Severity Scale (CSS): An examination of structure and relations with health anxiety in a community sample. Journal of anxiety disorders. Aug 2014;28(6):504-10. doi:10.1016/j.janxdis.2014.05.006
• Khazaal Y, Chatton A, Rochat L, et al. Compulsive healthrelated internet use and cyberchondria. European addiction research. 2021;27(1):58-66.
• Varer Akpinar C, Mandiracioglu A, Ozvurmaz S, Kurt F, Koc N. Cyberchondria and COVID-19 anxiety and internet addiction among nursing students. Curr Psychol. 2023;42(3):2406-2414. doi:10.1007/s12144-022- 04057-z
• Altindiş S, İnci MB, Aslan FG, Altindiş M. Üniversite çalışanlarında siberkondria düzeyleri ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi. 2018;8(2):359-370.
• Akhtar M, Fatima T. Exploring cyberchondria and worry about health among individuals with no diagnosed medical condition. J Pak Med Assoc. Jan 2020;70(1):90- 95. doi:10.5455/JPMA.8682
• Bati AH, Mandiracioglu A, Govsa F, Cam O. Health anxiety and cyberchondria among Ege University health science students. Nurse Educ Today. Dec 2018;71:169-173. doi:10.1016/j.nedt.2018.09.029
• Tiritoğlu S. Diyetisyene başvuran bireylerin beslenme ve diyet hakkındaki düşünceleri ile siberkondri ilişkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2019.
• Tüter M. Aile hekimliği polikliniğine başvuran hastalarda siberkondri düzeyinin ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi. Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı Tıpta Uzmanlık Tezi Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul. 2019.
• Baci H. Erişkinlerde Siberkondri düzeyi Ve Etkileyen faktörler. Tıpta Uzmanlık Tezi. Dokuz Eylul Universitesi (Turkey); 2023.
• Kurcer MA, Erdogan Z, Cakir Kardes V. The effect of the COVID-19 pandemic on health anxiety and cyberchondria levels of university students. Perspectives in psychiatric care. Jan 2022;58(1):132-140. doi:10.1111/ppc.12850
• Göde A, Öztürk YE. Üniversite Öğrencilerinin Siberkondri Düzeylerinin Sağlik Kaygisi Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Selçuk Sağlık Dergisi. 4(Kongre Özel):1-17.
• Teken MT. Bir üniversite hastanesine başvuran hastalarda siberkondri ve sağlık okuryazarlığı düzeylerinin değerlendirilmesi. Uzmanlık Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi 2023.
• Gül İ, Demir S, Coşkun İ. E-sağlık okuryazarlığı ve çevrimiçi sağlık bilgisi arama davranışı üzerine bir araştırma. Turkish Studies. 2022 2022;17(7):83-101.
• İlgar Y, Bilgili N. Yaşlı Bireylerde E-Sağlık Okuryazarlık Düzeyi ve Dijital Sağlık Hizmetlerinin Kullanımı. Euroasia Journal of Social Sciences & Humanities. 2023;10(32):126-135.
• Ergün S, Sürücüler HK, Işık R. Ergenlerde e-Sağlık okuryazarlığı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları: Balıkesir örneği. Jaren. 2019;5(3):194-203.
• Zaimoğlu BN, Özer Z. Kronik Hastalığı Olan Bireylerde E-Sağlık Okuryazarlık ve Hasta Aktivasyon Düzeylerinin İncelenmesi/Investigation of E-Health Literacy and Patient Activation Levels in Individuals with Chronic Disease. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2023;18(1):12-21.
• Ertem AA, Güzel A. İnternet Bağımlılığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Ankara İlinde Bir Çalışma. Third Sector Social Economic Review. 2022;57(3):2023-2038
• Mansur F, Ciğerci K. Siberkondri ve e-sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(1):11-21.