TRANSANDANT -AŞKIN- İDEALİZM DENEYİMİNDE BİR DÜŞÜNÜR- SANATÇI ÖRNEĞİ OLARAK VİNCENT VAN GOGH

Yıl 2017, Sayı: 40, 180 - 198, 01.12.2017

Ceren Yıldırım

Öz

19. yüzyıl Avrupa'sının sanat ortamında yetişen en önemli sanatçılardan Vincent van Gogh’un sanatı ve yaşamı tutarlı bir bütünlükte gelişir. Sanatçı, bir filozofunki gibi ilkeli yaşamıyla ardıllarına örnek olmuştur. Yaşamı, sözleri ve sanatı birlikte incelenir ve ruh hastalığının tanısıyla ilgili birbirini tutmayan yorumlar ayıklanırsa ona yakıştırılan “çılgın dahi” miti çökecek, van Gogh’un düşünür-sanatçı kimliği öne çıkacaktır.

Van Gogh’un doğa manzaralarına indirgenemeyecek denli derinlikteki sanatı, topluma ilettiği düşünceleridir. Dili, bilim ve felsefenin kullandığı sözcüklerden değil imajlardan oluşur. Sanatında din felsefesinin mistik kolundan Herakleitos’a, Stoa Felsefesinden Aziz Augustinus’a ve Alman Romantiklerine kadar pek çok düşünürün öğretisi iç içe yer alır. Resimleri, felsefe, bilim ve sanatı bir potada buluşturur; bizi sezgisel boyutun içine taşır; F. Schelling’in (1775-1854) sözünü ettiği evrensel bağ kuramını ispatlarcasına yarattığı rezonans –titreşim- ile bizi “mutlak”a ulaştırır.

Anahtar Kelimeler

Van Gogh, felsefe, arketip, Geist, tekâmül

Kaynakça

• Boehm, G. (2009). “Vision and Emotion Van Gogh’s Landscapes”, In Vincent van Gogh: Between Earth and Heaven: The Landscapes. Basel: Vincent van Gogh Museum Pub.
• Bürgi B. M., Zimmer N. & Feilchenfeldt, W. (2009). “Intro”, Vincent van Gogh: Between Earth and Heaven: The Landscapes. Basel: Vincent van Gogh Museum Pub.
• Campbell, J. (2014). “Tanrının Maskeleri”, (Çev. K.Emiroğlu), İstanbul: Islık Yayınları.
• Edwards, C. (1989). “Van Gogh and God: A Creative Spritual Quest”, U.S: Loyola Univ. Press.
• Eren, I. (2006). “Sanat ve Bilgi İlişkisi”, Bursa: Asa Kitabevi
• Erickson, K. P. (1998). “At Eternity’s Gate: The Spiritual Vision of Vincent van Gogh”, US: William B. Eerdmans Pub. Co.
• Erinç, M. S. (2004). “Sanat Psikolojisi’ne Giriş”, 2. baskı, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Gage, J. (1993). “Colour and Culture Practice and Meaning from Antiquity to Abstraction”, London: Thames&Hudson
• Gökberk, M. (1990). “Felsefe Tarihi”, 6.baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hauser, A. (1995). “Sanatın Toplumsal Tarihi”, 2.baskı, (Çev. Y. Gölönü), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Jung, C. G. (1997). “Analitik Psikoloji”, (Ed. E. Gürol), İstanbul: Payel Yayıncılık.
• Hançerlioğlu, O. (2015). “Düşünce Tarihi”, 21. baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ködera, T. (1990). “Vincent van Gogh: Christianity versus Nature”, Amsterdam: John Benjamins Pub. Co.
• Lubin, J. A. (1972). “Stranger On The Earth: A Psychological Biography Of Vincent Van Gogh”, New York: Da Capo Pres.
• Lynton, N. (1991). “Modern Sanatın Öyküsü”, 2. baskı, (Çev. C.Çapan & S.Öziş), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Mülayim, S. (2006). “Aklın İzleri Bilim Olarak Sanat Tarihi”, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınevi.
• Oysal, A. (1988). “Sunuş”, Yaratma Cesareti. (Yazar: Rollo May), İstanbul: Metis Yayınları.
• Sayar, K. (2004). “Sufi Psikolojisi-Bilgeliğin Ruhu, Ruhun Bilgeliği”, 4. baskı, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Thomson, G. (1998). “İnsanın Özü”, 5. baskı, (Çev. C. Üster), İstanbul: Payel Yayınevi.
• Timuçin, A. (2000). “Düşünce Tarihi”, 5.baskı, İstanbul: Bulut Yayıncılık
• Van Gogh, V. (1981). “Complete Letters of Vincent van Gogh”, Boston: New York Graphic Society.
• Van Gogh, V. (1996) “Théo’ya Mektuplar”, (Çev. P. Kür), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Van, J. (2001). “Spirit and Art: Pictures of the Transformation of Consciousness Anthroposophic Pres”, Virginia Herndon: Steiner Books.
• Yıldırım, C. (2015). “Resim Sanatında Renk Simgeciliği ve Vincent van Gogh”, Tez ve Sanatta Yeterlik Çalışması, Kocaeli Üniversitesi.