Ön Lisans Programı Öğrencilerinin Dijital Okuryazarlık Düzeyi

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 51, 225 - 248, 31.12.2022

Gülden Kurt Demircan Yiğit Katısöz

Öz

Günümüz şartlarında küreselleşmenin de etkisiyle iletişim araçlarının ve teknolojik unsurların kullanım alanları genişlemiştir. Bu genişleme ile bireylerin toplumda gelişimini sürdürmesi, eğitimini tamamlaması ve çeşitli iş kollarında yer alabilmesi için geleneksel okuryazarlığın yeterli olmaması sebebi ile dijital okuryazarlık kazanımı da sağlaması gerekebilmektedir. Dijital okuryazarlık yalnızca internet tabanlı bir araştırma yapmak veya teknolojik bir aracı kullanma yetisiyle sınırlı kalmayıp teknik, sosyal ve eleştirel bir bakış açısıyla doğru bilgiye ulaşma ve bu bilgiyi kullanabilme becerisi de sağlamaktadır. İçinde bulunduğumuz bilişim çağında teknolojinin ve dijitalleşmenin sunmuş olduğu fırsatlardan yararlanabilmek için dijital okuryazarlık düzeyine erişmek önem arz etmektedir. Bu nedenle bu araştırmada, Muğla Meslek Yüksekokulu ön lisans öğrencilerinin dijital içerikleri okuma, anlama, sentezleme ve analitik düşünebilme yetisini kazandıran dijital okuryazarlık düzeylerinin ölçülmesi amaçlanmıştır. Ayrıca bu amaç doğrultusunda dijital okuryazarlık düzeyinin cinsiyet, yaş, dijital araç çeşitliliği ve bölüm olmak üzere bağımsız değişkenlere göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermeyeceği ortaya konulması hedeflenmiştir. Araştırmanın evrenini Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi/Muğla Meslek Yüksekokulu ön lisans programında eğitim gören öğrenciler oluştururken katılımcıları belirlemek için kolayda örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, katılımcıların dijital okuryazarlık düzeyi orta seviyenin üzerindedir. Çeşitli değişkenlere göre bu düzey incelendiğinde ise cinsiyete ve yaşa göre anlamlı bir farklılığın olmadığı; bölümün, sahip olunan dijital araçların ve bu araçların çeşitliliğinin dijital okuryazarlık düzeyi üzerinde anlamlı bir farklılık gösterdiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

dijital okuryazarlık, dijital yeterlilik, Muğla

Proje Numarası

1919B012102554

Kaynakça

• Acar, Ç. (2015). Anne Babaların İlkokul Ortaokul ve Lise Öğrencisi Çocukları ile Kendilerinin Dijital Okuryazarlıklarına İlişkin Görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akkoyunlu, B., Yılmaz Soylu, M. ve Çağlar, M. (2010). Üniversite öğrencileri için “sayısal yetkinlik ölçeği” geliştirme çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 39: 10-19.
• Alakrash, H., Razak, N.A. ve Krish, P. (2021). Social network sites in learning english; an ınvstigation on attitudes, digital literacy and usage. Linguistica Antverpiensia, 1: 26-43.
• Boyacı, Z. (2019). Öğretmen Adaylarının Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimleri ile Dijital Okuryazarlık Düzeyleri Arasındaki İlişki (Düzce Üniversitesi Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Çetin, O. (2016). Pedagojik formasyon programı ile lisans eğitimi fen bilimleri öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2): 658-685.
• Diker Coşkun, Y., Kızılkaya Cumaoğlu, G., ve Seçkin, H. (2013). Bilgisayar öğretmen adayların bilişim alanıyla ilgili okuryazarlık kavramlarına ilişkin görüşleri. Internatioanal Journal Of Human Sciences, 10(1): 1259-1272.
• Duran, E. ve Ertan Özen, N. (2018). Türkçe derslerinde dijital okuryazarlık. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(2): 31-46.
• Gui, M., ve Argentin, G. (2011). Digital skills of ınternet natives: different forms of digital literacy in a random sample of northern Italian high school students. New Media ve Society, 13(6): 963-980.
• Gürtekin, A. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Boş Zaman Tutumları ile Sosyalleşme Taktikleri ve Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ağrı.
• Hamutoğlu, N., Canan Güngören, Ö., Kaya Uyanık, G., ve Gür Erdoğan, D. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe’ ye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1): 408-429.
• Hatlevik, O. (2009). How to identify and understand dijital literacy among 9th grade Norwegian students. Nordic Journal of Dijital Literacy, 4: 159-174.
• Jan, S. (2017). Investigating the relationship between students’ digital literacy and their attitude towards using ICT. Internatıonal Journal Of Educatıonal Technology, 5(2): 26-34.
• Kalaycı, Ş. (2010), “Faktör Analizi”, Şeref Kalaycı (Edit.) (2010), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, (5. Baskı), Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara.
• Kınay, H. (2012). Yükseköğretim Turizm Eğitiminde Farklı Öğretim Teknikleri ve Öğrenme Ortamların Öğrencilerin Paket Programları Kullanım Başarısı Üzerinde Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kıyıcı, M. (2008). Öğretmen Adaylarının Sayısal Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Leu, D.J., Kinzer C.K., Coiro, J., Castek, J. ve Henry L.A. (2017). New literacies: A Dual-level theory of the changing nature of literacy, ınstruction, and assessment. Journal of Education, 197 (2): 1-18.
• Martin, A. (2006). A European framework for dijital literacy. Nordic Journal of Dijital Literacy, 2: 151-161.
• Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy? Computer ve Education, 59: 1065-1078.
• Öksüz, Y., Güven Demir, E., ve İci, A. (2016). Öğretmenlerin dijital okuryazarlık kavramına ilişkin metaforlarının incelenmesi. International Journal of Social Science, 50(2): 387-396.
• Özerbaş, M. A., ve Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25.
• Üstündağ, M. T., Güneş, E., ve Bahçivan, E. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması ve fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık durumları. Journal of Education and Future, 12: 19-29.
• Yamaç, A. (2018). Yeni okuryazarlığa genel bir bakış: karar alıcılar, araştırmacılar ve öğretmenler için bazı öneriler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(3): 38.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4): 815-824.