Dünyada Marka Değeri En Yüksek Havayolu İşletmeleri İle Borsa İstanbul Havayolu İşletmelerinde Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinin Analizi

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 2, 370 - 385, 30.08.2018

Erdinç Karadeniz Sema Nur Ünlübulduk

https://doi.org/10.24010/soid.453180

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın temel amacı
dünyada marka değeri en yüksek beş havayolu işletmesi ile Borsa İstanbul’da
işlem görenhavayolu işletmelerinin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerini
değerlendirmektir. Bu amaçla 2017 yılında dünyanın marka değeri en yüksek ilk
beş havayolu işletmesi ile Borsa İstanbul’da işlem gören iki havayolu
işletmesinin kurumsal sorumluluk raporları içerik analizi yöntemi ile
incelenmiştir. Analiz sonucunda işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk
kavramına ve raporlamasına önem verdikleri gözlemlenmiştir. İşletmelerin en sık
raporladıkları faaliyetlerin çevreye yönelik uygulamalardan oluştuğu belirlenmiştir.
Analize dahil edilen işletmelerin birbirlerine yakın seviyede faaliyetler
gerçekleştirdiği, bununla birlikte American Airlines’ın en çok, Emirates
Airlines’ın ise en az kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetinde bulunan işletme
olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Sorumluluk, Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Havayolu Işletmeleri.

Kaynakça

• Alpaslan, A. (2012), Kurumsal Sosyal Sorumluluk Ve Firma Performansı Arasındaki İlişki: Türk Sermaye Piyasası Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Akmeşe, H. ve Aras, S. (2016), “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Işletmelerinin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Farkındalıkları ve Uygulamaları”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18 (Özel Sayı-1), ss. 917-942.
• American Airlines, (2015). 11.06.2017 tarihinde http://c.hub.aa.com/american-facts/CRR-Report-2016.pdf adresinden erişildi.
• Asatryan, R. (2013), “The Effect Of CSR Initiatives On Customer Loyalty in the Airline Industry”, Mathematics and Computers in Contemporary Science, ss. 66-71.
• Ateşoğlu, İ. ve Türker, A. (2010), “Konaklama İşletmelerinin Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerine Yaklaşımı: Muğla İli Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (3), ss. 207-226.
• Aydın, B. ve Erdoğan, Z. (2016), “Restoranların Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinin Müşteri Bağlılığına Etkisi”, Turizm Akademik Dergisi, 3, (1), ss. 11-27.
• Brandfinance, (2017). 02.06.2017 tarihinde http://brandirectory.com/league_tables/ table/airlines-50-2017 adresinden erişildi.
• Büyükşalvarcı, A., Şapcılar, M.C. ve Uyaroğlu, A. (2016), “Kurumsal Oteller ve Sosyal Sorumluluk Projelerinin Değerlendirilmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 12, ss. 187-194.
• Can, M. (2013), Zincir Otel İşletmelerinde Kurumsal Sosyal Sorumluluk Projelerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Carroll, A.B. (1979), “A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance”, The Academy of Management Review, (4), ss. 497-505.
• Chan, W.W. ve Mak, B. (2005), “An Analysis of the Environmental Reporting Structures of Selected European Airlines”, International Journal of Tourism Research, 7, ss.249-259.
• Chen, F.Y., Chang, Y.H. ve Lin, Y.H. (2012), “Customer Perceptions of Airline Social Responsibility and Its Effect on Loyalty”, Journal of Air Transport Management, 20, ss. 49-51.
• Delta Airlines, (2015). 11.06.2017 tarihinde https://www.delta.com/content/dam/delta-www/about-delta/corporate-responsibility/2015DeltaAirLines_CorporateResponsibility Report.pdfadresinden erişildi.
• DHMİ, (2016). 31.12.2017 tarihinde http://www.dhmi.gov.tr/DHMIPage. aspx?mnuID=195#.Wku5cN9l_IU adresinden erişildi.
• Doğdubay, M ve Karan, İ. (2015), “Yiyecek-İçecek İşletmelerinde Etik Uygulamaların SWOT Analizi İle Değerlendirilmesi”, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3 (4), ss. 24-32.
• Durovic, M.,Jakovıc, B. ve Tubıc, D. (2015), “Hotel Corporate Social Responsibility (CSR) Reporting”, The Macrotheme Review, 4(6), ss. 50-61.
• Emirates, (2015). 11.06.2017 tarihinde http://content.emirates.com/downloads/ek/pdfs/ environment/ENVIRONMENT-REPORT-201516.pdf? adresinden erişildi.
• Erkman, T. ve Şahinoğlu, F. (2012), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerine Ilişkin Çalışan Algıları ile Örgütsel Bağlılığın Hizmet Sektöründe İncelenmesi”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 33 (2), ss. 267-294.
• Garay, L. ve Font, X. (2012), “Doing Good to Do Well? Corporate Social Responsibility Reasons, Practices and Impacts in Small and Medium Accommodation Enterprises”, International Journal of Hospitality Management, 31, ss. 329-337.
• Gemici, B. Ç. (2010). Kurumsal İmaj ve İtibar Yönetiminde Güncel Bir İletişim Stratejisi Olarak Kurumsal Sosyal Sorumluluk Projeleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Golja, T. ve Nizic, M. K. (2010), “Corporate Social Responsibility In Tourism – The Most Popular Tourism Destinations In Croatia: Comparative Analysis”, Management: Journal of Contemporary Management Issues, 15 (2), ss. 107-121.
• Grosbois, D. D. (2012), “Corporate Social Responsibility Reporting by the Global Hotel Industry: Commitment, Initiatives and Performance”, International Journal of Hospitaly Management, 31, ss. 896-905.
• Hansen, S. D., Dunford, B. B., Boss, A.D., Boss, R. W. ve Angermeier, I. (2011), “Corporate Social Responsibility and the Benefits of Employee Trust: A Cross-Disciplinary Perspective”, Journal of Business Ethics, 102 (1), ss. 29-45.
• Holcomb, J. L., Upchurch, R. S. ve Okumuş, F. (2007), “Corporate Social Responsibility: What Are Top Hotel Companies Reporting?”, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 19 (6), ss. 461-475.
• IATA, (2017). 28.06.2017 tarihinde http://www.iata.org/publications/economics/ Pages/industry-performance.aspx adresinden erişildi.
• Inoue, Y. ve Lee, S. (2011), “Effects of Different Dimensions of Corporate Social Responsibility on Corporate Financial Performance in Tourism-Related Industries”, Tourism Management, 32, ss. 790-804.
• Investopedia, (2017). 01.07.2017 tarihinde http://www.investopedia.com/ features/industryhandbook/airline.asp?ad=dirN&qo=investopediaSiteSearch&qsrc=0&o=40186 adresinden erişildi.
• Kaur, P. (2013), “Corporate Social Responsibility’s Effect on Consumer Buying in the Restaurant Industry of India”, International Journal of Business and Management Invention, ss. 12-21.
• Karadeniz, E. ve Ünlübulduk, S. (2017). Dünyada marka değeri en yüksek yiyecek-içecek işletmelerinde kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin değerlendirilmesi. VI. Ulusal II. Uluslararası Doğu Akdeniz Turizm Sempozyumu (ss, 301-312). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Kaya, D. (2016), “Havayolu Taşımacılığı Sektörü”, Türkiye İş Bankası Raporu, 5-7.
• Kim, E.E.K., Kang, J. ve Mattila A.S. (2012), “The Impact of Prevention Versus Promotion Hope On Csr Activities”, International Journal of Hospitality Management. 31, ss. 43-51.
• Kim, M.C. ve Kim Y.H. (2014), “Corporate Social Responsibility and Shareholder Value Of Restaurant Firms”, International Journal of Hospitality Management, 40, ss. 120-129.
• Korul, V. (2003), “Havaalanı Çevre Yönetim Sistemi”, Sosyal Bilimler Dergisi, ss. 99-120.
• Leaniz, P. M. G.,Ruiz, A. P. ve Bosque, I. R. (2012), “Analysis of The Corporate Socıal Responsibility Practice in the Tourısm Sector: A Case Study”, Cuadernos de Turismo, n.30, ss. 309-312.
• Lee, S. ve Heo, C.Y. (2009), “Corporate Social Responsibility and Customer Satisfaction Among USA Publicly Traded Hotels And Restaurants”, International Journal of Hospitality Management, 28, ss. 655-657.
• Lee, S. ve Park, S.Y. (2009), “Do Socially Responsible Activities Help Hotels And Casinos Achieve Their Financial Goals?”, .International Journal of Hospitality Management, 28, ss. 105-112.
• Lee, S., Seo, K. ve Sharma A. (2013), “Corporate Social Responsibility and Firm Performance in the Airline Industry: The Moderating Role Of Oil Prices”, Tourism Management, 28, ss. 20-30.
• Lynes, J.K. ve Andrachuk, M. (2008), “Motivations for Corporate, Social and Environmental Responsibility: A Case Study of Scandinavian Airlines”, Journal of International Management, 14, ss. 377-390.
• Montalbo, E.E. (2015), “Corporate Social Responsibility Approaches and Implementation in Selected Fast Food Restaurants in Batangas City, Philippines”, Asia Pacific Journal of Multidisciplinary Research, 3, 3.
• Özer, E. Z. ve Akbaba, A. (2016), “Marka Konumlandırmada Sosyal Sorumluluk Kampanyalarının Etkisi: İstanbul Ilindeki Zincir Restoran Işletmelerinde Bir Araştırma”, Çatalhöyük Uluslararası Turizm Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16, ss. 1-16.
• Özgen, E. (2007), “Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kavramı ve Çalışan Memnuniyetine Etkisi”, D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, ss. 1-6.
• Öztürk, C. (2016), “Gökyüzünün Hakimleri: Bazi Avrupa Hava Yolu Şirketlerinin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Uygulamalarinin Çevresel Açıdan İncelenmesi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18 (1), ss. 475-509.
• Pegasus Hava Taşımacılığı, (2017). 30.12.2017 tarihinde http://www.pegasus investorrelations.com/operasyonel-ve-finansal-veriler/faaliyet-raporlari.aspx,http://www .pegasusyatirimciiliskileri.com/kurumsal-yonetim/politikalar/default.aspxvehttp://ww w.pegasusyatirimciiliskileri.com/kurumsal-yonetim/surdurulebilirlik.aspx adreslerinden erişildi.
• Phillips, E.D. (2006), “Corporate Social Responsibility in Aviation”, Journal of Air Transportation, 11, ss. 1.
• Rudez, H.N. (2010), “Integration of Corporate Social Responsibility in to Loyality”, Tourism and Hospitality Management, 16, ss. 101-108.
• Sgouridis, S., Bonnefoy, P. ve Hansman, R. (2011), “Air Transportation in a Carbon Constrained World: Long-Term Dynamics of Policies and Strategies for Mitigating the Carbon Footprint of Commercial Aviation”, Transportation Research Part A: Policy and Practice, 45, ss. 1077-1091.
• Sheldon P. J. ve Park S. Y. (2011), “An Exploratory Study Of Corporate Social Responsibility in the U.S. Travel Industry”, Journal of Travel Research, 50 (4), ss. 392 –407.
• Smith, A. ve Grosbois, D. (2011), “The Adoption of Corporate Social Responsibility Practices in the Airline Industry”, Journal of Sustainable Tourism, 19 (1), ss. 59-77.
• Southwest, (2015). 11.06.2017 tarihinde http://southwestonereport.com /2015/#/adresinden erişildi.
• Tsai, H. ve Hsu, J. (2008), “Corporate Social Responsibility Programs Choice and Costs Assessment in the Airline Industry- A Hybrid Model”, Journal of Air Transport Management, 14, ss.188-196.
• Tsai, H., Tsang, N. K. E. ve Cheng, S. K. Y. (2012), “Hotel Employees Perceptions on Corporate Social Responsibility: The Case Of Hong Kong”, International Journal of Hospitality Management, 31, ss. 1143-1154.
• TOBB Sivil Havacılık Sektör Raporu (2017), 30.07.2018 tarihinde https://www.tobb.org.tr/Documents/yayinlar/2018/sivil_havac%C4%B1l%C4%B1k_raporu_web%20hali.pdf adresinden erişildi
• Tong, C. ve Wong, A. (2016), “The Effects of Corporate Social Responsibility of Fast-Food Restaurants on Corporate Reputation”, Journal of Marketing and HR, 3, 1.
• Torum, O. ve Yılmaz, A. (2009), “Havacılıkta Sürdürülebilirlik Yönetimi: Türkiye’deki Hava Limanlari İçin Sürdürülebilirlik Uygulamaları Araştırması”, Havacilik ve Uzay Teknolojileri Dergisi 4 (2), ss. 47-58.
• Türk Hava Yolları, (2017). 29.12.2017 tarihinde http://investor.turkishairlines. com/tr/kurumsal/etik-degerler adresinden erişildi.
• Türker, N. ve Uçar, M. (2013), “Konaklama Işletmelerinin Sosyal Sorumlulukları”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5 (3), ss. 155-1838.
• United, (2015). 11.06.2017 tarihinde http://crreport.united.com/ adresinden erişildi. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, İstanbul.