“Kadın Akademisyen” Olmak: Turizm Alanındaki Kadın Akademisyenlere Yönelik Bir Metafor Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 2, 296 - 318, 30.08.2019

V. Rüya Ehtiyar Cansu Solmaz Çağla Üst Can

https://doi.org/10.24010/soid.600250

Cited By: 6

Öz

Bu çalışmanın amacı,
turizm alanında çalışan kadın akademisyenlerin; “kadın akademisyen” olma
kavramını zihinlerinde hangi simgelerle betimlediklerini metaforlar
aracılığıyla belirlemektir. Çalışmanın araştırma grubunu Türkiye genelinde
turizm eğitimi veren üniversitelerde görev yapan kadın akademisyenler
oluşturmaktadır. Katılımcılardan kadın akademisyeni herhangi bir şeye
benzetmeleri ve neden bu benzetmeyi yaptıklarını açıklamaları istenmiştir.
Nitel araştırma deseninin kullanıldığı çalışmada veriler içerik analizi tekniği
kullanılarak çözümlenmiştir. En çok metafor üretilen temalar, “mücadele etmesi
gereken”, “çoklu görevlere sahip” ve “çalışkan biri olarak kadın akademisyen”
temaları olmuştur. Diğer temalar ise “zarif”, “engellenen”, “üretken”,
“mucizevi bir varlık”, “enerjik”, “güçlü”, “fedakâr”, “yol gösterici”, “uyum
sağlaması gereken” ve “denge sağlaması gereken biri olarak kadın akademisyen”
temalarıdır.

Anahtar Kelimeler

Kadın, akademisyen, metafor, turizm.

Kaynakça

• Acker, S.ve Armenti, C. (2004),‘Sleepless in Academia’,GenderandEducation, 16(1), ss. 3-25. ‘Akademisyen Sayıları’, (2018),https://istatistik.yok.gov.tr/ (30.04.2018)
• Aiston, S. J. (2014),‘Leading the Academy or Being Led? Hong Kong Women academics’,Higher Education Research & Development, 33(1), ss. 59-72.
• Aras, M. ve Karakiraz, A. (2013), ‘Zaman Temelli İş Aile Çatışması, Düşük Başarı Hissi ve İş Tatmini İlişkisi: Doktora Yapan Araştırma Görevlileri Üzerinde Bir Araştırma’, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(4), ss. 1-13.
• Armenti, C. (2004), ‘May Babies and Posttenure Babies: Maternal Decisions of Women professors’,The Review of Higher Education, 27(2), ss. 211-231.
• Arthur, N.,Patton, W. A.veGiancarlo, C. (2007),‘International Project ParticipationbyWomenAcademics’, CanadianJournalof Education, 30(1),ss. 323-348.
• Bagilhole, B. (1993),‘How to Keep A Good Woman Down: An Investigation of the Role of Institutional Factors in The Process of Discrimination Against Women Academics’,British Journal of Sociology of Education, 14(3), ss. 261-274.
• Basurto-Barcia, J.veRicaurte-Quijano, C. (2017),‘Women in Tourism: Gender (in)Equalities in UniversityTeachingandResearch’,Anatolia,28(4),ss. 567-581.
• Başarır, F.ve Sarı, M. (2015),‘Kadın Akademisyenlerin "Kadın Akademisyen Olma"ya İlişkin Algılarının Metaforlar Yoluyla İncelenmesi’,Journal of HigherEducationveScience/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 5(1),ss. 41-51.
• Belkıs, Ö. (2016),‘Anneliğin Akademik Kariyer Gelişimine Etkileri Üzerine Nitel Bir Araştırma’, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi,5, ss. 250-263.
• Blood, E. A., Ullrich, N. J., Hirshfeld-Becker, D. R., Seely, E. W., Connelly, M. T., Warfield, C. A. ve Emans, S. J. (2012),‘Academic Women Faculty: Are They Finding the Mentoring They Need?’,Journal of Women's Health, 21(11), ss. 1201-1208.
• Cullen, D. L. ve Luna, G. (1993),‘Women Mentoring in Academe: Addressing the Gender Gap in Higher Education’,Gender and Education, 5(2), ss. 125-137.
• Comer, D. R.veStites-Doe, S. (2006),‘AntecedentsandConsequences of FacultyWomen’sAcademic–Parental Role Balancing’,Journal of FamilyandEconomic Issues,27(3), ss. 495-512.
• Dikmen, N.ve Maden, D. (2012),‘Kadın Akademisyenlerin Görünmeyen Emeği Üzerine Bir Araştırma: Ordu Üniversitesi Örneği’, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), ss.235-250.
• Doyle, C. ve Hind, P. (1998), ‘Occupational Stress, Burnout and Job Status in Female Academics’,Gender, Work & Organization, 5(2), ss. 67-82.
• Emeklier, B. (2011),‘Uluslararası İlişkiler Disiplininde Epistemolojik Paradigma Tartışmaları: Postpozitivist Kuramlar’,Bilge Strateji, 3(4), ss. 139-184.
• Er, D. (2008), Modern Türkiye’de Kadın Öğretim Üyelerinin Konumuna ve Sorunlarına Sosyolojik Bir Yaklaşım, Yayınlanmış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Forster, N. (2000),‘A Case Study of Women Academics’ Views on Equal Opportunities, Career Prospects and Work–Family Conflicts in a British University’, Career Development International, 6(1), ss.28-38.
• Fox, M. F. (1991), ‘Gender, Environmental Milieu, and Productivity in Science’ İçinde H. Zuckerman , J. R. Cole ve J. T. Bruer (Editörler), The Outer Circle: Women in the Scientific Community, ss. 107-119, New Haven, Yale University Press.
• Ergöl, Ş., Koç, G., Eroğlu, K.ve Taşkın, L. (2012),‘Türkiye’de Kadın Araştırma Görevlilerinin Ev ve İş Yaşamlarında Karşılaştıkları Güçlükler’,Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(1), ss. 43-49.
• Santos G. G. ve Cabral-Cardoso C. (2008), ‘Work-Family Culture in Academia: A Gendered View of Work-Family Conflict and Coping Strategies’, Gender in Management: An International Journal, 23(6), ss. 442 – 457.
• Gupta, N.,Kemelgor, C., Fuchs, S.veEtzkowitz, H. (2005), ‘TripleBurden on Women in Science: A Cross-Cultural Analysis’, CurrentScience, 89(8),ss. 1382-1386.
• Günçavdı, G., Göktürk, Ş., ve Bozoğlu, O. (2017),‘An InsightintoTheChallengesFacedbyAcademicWomenwithPre-School Age Children in Academiclife’,Universal Journal of EducationalResearch, 5(6), ss: 953-959.
• Güner, A. (2008), Kadının Çalışma Yaşamındaki Sorunlarına Yönelik Algıları,Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Günlük Seven, G. (2009),‘GlassCeiling in Academic Administration inTurkey: 1990s versus 2000s’, TertiaryEducationandManagement, 15(4), ss. 305-322.
• Hada, Y. (2013), Womenin HigherEducation in Japan and in East Asia. Tokyo: PaperPresented at theBritish CouncilSeminarAbsentTalent: Women in AcademicLeadershipin East Asia.
• Healy, G.,Özbilgin, M., ve Aliefendioğlu, H. (2005), ‘AcademicEmploymentandGender: A TurkishChallenge toVerticalSexSegregation’,EuropeanJournal of IndustrialRelations, 11(2),ss. 247-264.
• Habertürk (2018), http://www.haberturk.com/111-devlet-universitesinin-sadece-3-tanesinin-rektoru-kadin-1788441 (02.06.2018)
• Hooks, B. (1994), ‘Teaching to Transgress: Education As the Practice of Freedom’ New York: Routledge.
• Ismail, M. ve Rasdi, R. M. (2007),‘Impact of networking on career development: Experience of high-flying women academics in Malaysia’,Human Resource Development International, 10(2), ss. 153-168.
• İrey, Ç. (2011),Türkiye Üniversitelerinde Kadın Emek Gücü: Selçuk Üniversitesi Kadın Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kahraman L., Kahraman, A.B., Ozansoy, N., Akıllı, H., Kekillioğlu, A. ve Özcan, A. (2014),‘Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet Algısı araştırması’,TurkishStudies, 9(2), ss. 11–31.
• Karaca, A. (2007), Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri: Cam Tavan Sendromu Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma (Bankacılık Sektörü),Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Karakuş, H. (2016),‘Delik Boru: Türkiye’deki Akademisyen Kadınlar Üzerine Bir Analiz’,TheJournal of AcademicSocialScienceStudies, 53, ss. 533-556.
• Kılıç, D.ve Öztürk, S. (2014),‘Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı Önündeki Engeller ve Çözüm Yolları: Bir Ampirik Uygulama’, Amme İdaresi Dergisi, 47(1), ss. 107-130.
• Kloot, L. (2004), ‘WomenAndLeadership in Universities: A Case Study of WomenAcademicManagers’,The International Journal of PublicSector Management, 17(6), ss. 470-485.
• Köle F. (2011),Mersin Üniversitesi Kadın Akademisyenlerinin Örgütlerindeki Cinsiyet Kültürüne Yönelik Algıları, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Küçükşen, K.ve Kaya, Ş. D. (2016),‘Yönetici Pozisyondaki Akademisyen Kadınlarda Aile–İş-Özel Yaşam Dengesi’, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(37), ss. 662-674.
• Landis, J. R. veKoch, G. G. (1977),‘An Application of HierarchicalKappa-TypeStatistics in TheAssessment of MajorityAgreementAmongMultipleObservers’, Biometrics, 33(2), ss. 363-374.
• Levinson, W., Kaufman, K., Clark, B. ve Tolle, S. W. (1991),‘Mentors and Role Models for Women in Academic Medicine’,Western Journal of Medicine, 154(4), ss. 423-426.
• Linehan, M.veWalsh, J. S. (1999), ‘SeniorFemale International Managers: BreakingTheGlassBorder’, Women in Management Review, 14(7), ss. 264-272.
• Macarie, F. C. veMoldovan, O. (2012), ‘GenderDiscrimination in Management TheoreticalandEmpiricalPerspectives’, TransylvanianReview of AdministrativeSciences, 35, ss. 153-172.
• Machado Taylor, M. L. ve Özkanlı, Ö. (2013), ‘GenderandAcademicCareers in PortugueseandTurkishHigherEducationInstitutions’,EducationandScience, 38(169), ss. 346-356.
• McCall. L, Liddell, M., O'Neil, J. O. ve Coman G. (2000),‘Strategies to increase the Representation of Women on the Academic Staff of the Faculty of Medicine at Monash University’,Higher Education, 39, ss. 131 149.
• Monroe, K.,Ozyurt, S., Wrigley, T., ve Alexander, A. (2008),‘GenderEqualityin Academia: BadNews fromtheTrenches, andSomePossible Solutions’,AmericanPoliticalScienceAssociation, 6, ss. 215–233.
• Morley, L. (2014),‘LostLeaders: Womenin The Global Academy’,HigherEducationResearchand Development, 33(1), ss. 114-128. Munar, A. M., Biran, A., Budeanu, A., Caton, K., Chambers, D., Dredge, D., ve Ram, Y. (2015), TheGenderGap in Tourism Academy: StatisticsandIndicators of GenderEquality. WhileWaitingfortheDawn,Copenhaguen: TourismEducationFutures.
• Neale, J.ve Özkanlı, O. (2010),‘OrganisationalBarriersForWomen in Senior Management: A Comparison of TurkishandNew ZealandUniversities’,GenderandEducation, 22(5), ss. 547-563.
• Nguyen, T. L. H. (2013),‘BarrierstoandFacilitators of FemaleDeans’ CareerAdvancement in HigherEducation: An ExploratoryStudy in Vietnam’,HigherEducation, 66(1), ss. 123-138.
• O’Laughlin, E. M.veBischoff, L. G. (2005),‘BalancingParenthoodandAcademia: Work/FamilyStress As InfluencedbyGenderandTenureStatus’,Journal of FamilyIssues, 26(1),ss. 79-106.
• Okay, N. (2007), ‘Türkiye’de ve Dünya’da Mühendislik ve Fen Bilimleri Bölümlerindeki Kadın Akademisyenlerin Mevcut Durumuna Bakış’,Cumhuriyet Bilim Teknik, 289(3), ss. 1-3.
• Örücü, E., Kılıç, R.ve Kılıç, T. (2007),‘Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir İli Örneği’,Yönetim ve Ekonomi, 14(2), ss. 117-135.
• Özkalp E. veKırel Ç. (2001),Örgütsel Davranış, Eskişehir; Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı.
• Özkanlı, Ö. (2007),‘TheSituation of AcademicWomeninTurkey’,EducationandScience, 32(144), ss. 59-70.
• Özkanlı, Ö.ve Korkmaz, A. (2000),Kadın Akademisyenler. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Özkanlı, Ö. ve White, K. (2009),‘GenderandLeadership in TurkishandAustralianUniversities’, EqualOpportunities International, 28(4), ss. 324-335.
• Özkaplan, N. (2013),‘Kadın Akademisyenler: Cam Tavanlar Hâlâ Çok Kalın!’, Kadın Araştırmaları Dergisi, 12,ss. 1-23.
• Özkaplan, N.ve Serdaroğlu, U. (2004),‘Yönetici Kadınlar: Türk Savunma Sanayi Örneğinde Bir Analiz’, Ekonomik Yaklaşım, 15(52),ss. 77-93.
• Özsöz, C. (2008),‘Kültürel Feminist Teori ve Feminist Teorilere Giriş’,Sosyoloji Notları, 6, ss. 51-55.
• Öztan, E.ve Doğan, S. N. (2015), ‘AkademininCinsiyeti: Yıldız Teknik Üniversitesi Örneği Üzerinden Üniversite ve Toplumsal Cinsiyet’,Çalışma ve Toplum, 46(3), ss. 191-222.
• Öztürk, U. C. (2017),‘Akademideki Topuk Sesleri: Cam Tavan Perspektifinde Göller Bölgesi ÜniversitelerininBetimsel Analizi’,PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(4), ss. 202-213.
• Özyer, K.ve Azizoğlu, Ö. (2014),‘İş Hayatında Kadınların Önündeki Cam Tavan Engelleri İle Algılanan Örgütsel Adalet Arasındaki İlişki’,AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), ss. 95-106.
• Powell, G. N.veButterfield, D. A. (1994),‘Investigatingthe “GlassCeiling” Phenomenon: An EmpiricalStudy of ActualPromotionsto Top Management’,Academy of Management Journal, 37(1), ss. 68-86.
• Poyraz, B. ve Ulusoy, S. (2013),Bilim Mühendislik ve Teknolojide Kadın Akademisyenler Ağı Ankara Üniversitesi Raporu, Ankara: Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Birimi.
• Poyraz, B. (2013), ‘Akademi Kadınların Cenneti mi? Ankara Üniversitesi Örneği’,Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2),ss. 1-18.
• Probert, B. (2005), ‘I Just Couldn’tFit it in’: Gender and Unequal Outcomes in Academic Careers’, Gender, Work &Organization, 12(1), ss. 50–72.
• Raburu, P. A. (2015),‘Motivation of Women Academics and Balancing Family & Career’,Journal of Educational and Social Research, 5(1), ss. 359-370.
• Rhoads, R. A. ve Gu, D. Y. (2012),‘A Gendered Point of View on the Challenges of Women Academics in The People’s Republic of China’,Higher Education, 63(6), ss. 733-750.
• Sabatier, M.,Carrere, M., veMangematin, V. (2006),‘Profilesof AcademicActivitiesandCareers: DoesGenderMatter? An Analysis Based On French Life ScientistCVs’,TheJournal of Technology Transfer, 31(3),ss. 311-324.
• Sabuncuoğlu, E. T. (2008),‘Rol Çatışmasının ve Rol Belirsizliğinin Tükenmişlik ve İş Doyumu Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi’,Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), ss. 35-49
• Sanders, K.,Willemsen, T. M., veMillar, C. C. (2009),‘ViewsfromAbovetheGlassCeiling: DoestheAcademic Environment InfluenceWomenProfessors’ CareersandExperiences?’, Sexroles, 60(5-6), ss. 301-312.
• Schein, V. E.,Mueller, R., Lituchy, T., veLiu, J. (1996),‘Think Manager-Think Male: A Global Phenomenon?’,Journal Of Organizational Behavior,17(1), ss. 33-41.
• Schneider, B. Z.,Carden, W. Francisco, A., veJonesJr, T. O. (2011),‘Women ‘optingout’ of Academia: At WhatCost?’,Forum onPublicPolicy, 2,ss. 1-19.
• SheFigures (2016),GenderinResearchandInnovation.Brussels: EuropeanCommission.
• Small, J., Harris, C., Wilson, E., veAteljevic, I. (2011),‘Voices of Women: A Memory-WorkReflection on Work-Life Dis/ Harmony in TourismAcademia’,Journal of Hospitality, Leisure, SportandTourismEducation, 10(1), ss. 23-36.
• Suğur, S.ve Cangöz, İ. (2016), ‘Üniversite Yönetiminde Kadınların Eksik Temsili Üzerinde Toplumsal Cinsiyet İlişkilerinin Rolü’, Amme İdaresi Dergisi, 49(3), ss. 89-115.
• Şentürk, B. (2016),‘Çokuz Ama Yokuz: Türkiye’deki Akademisyen Kadınlar Üzerine Bir Analiz’,ViraVerita E-Dergi,2, ss. 1-22.
• Şentürk, B.,Ünnü, N. A. A., ve Kesken, J. (2017),‘İş Yaşamında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi: Türkiye Üniversiteleri Örneği’, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 16. UİK Özel Sayısı, ss. 879-892.
• Şiyve, O. Ç. (2004),‘Kadın-Erkek Liderlik Tarzları ve Cam Tavan’,TügiadElegans Magazin,ss. 66.
• Taşkın, E.ve Çetin, A. (2012),‘Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Algısının Cam Tavanı Aşma Stratejilerine Etkisi: Bursa Örneği’, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33,ss: 19-34.
• Toffoletti, K. ve Starr, K. (2016),‘Women Academics and Work–Life Balance: Gendered Discourses of Work and Care’,Gender, Work & Organization, 23(5), ss. 489-504.
• Uzun, G. (2005), Kadın ve Erkek Yöneticilerin Liderlik Davranışları Arasındaki Farklılıklar ve Bankacılık Sektöründe Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Ünnü, N. A. A., Baybars, M., ve Kesken, J. (2014),‘Türkiye’de Kadınların Üniversiteler Bağlamında Yetki ve Karar Verme Mekanizmalarına Katılımı’, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, ss. 121-134.
• Wall, S. (2008),‘Of HeadsandHearts: Womenin DoctoralEducation at A CanadianUniversity’, Women’sStudies International Forum, 31, ss. 219–228.
• WomeninAcademia (2017), ‘Women in Academia’,http://www.catalyst.org/knowledge/women-academia (17.07.2018).
• Xu, H.,Wang, K., ve Ye, T. (2017),‘Women’sAwareness of GenderIssues in ChineseTourismAcademia’,Anatolia, 28(4), ss. 553-566.
• Yenilmez, M. İ. (2016),‘Womenin Academia in Turkey: ChallengesandOpportunities’,Journal of AdministrativeSciences, 14(28), ss. 289-311.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008),Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri,Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, G. A. (2017),‘Marmara Üniversitesi’nde Kadının Yeri’,Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 1(1), ss. 1-15.