Planlı Davranış Teorisi Kapsamında Sokak Yemeği Yeme Niyetinin Ölçülmesi: Mersin Örneği

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 3, 383 - 397, 15.12.2019

Esra Şahin Ali Solunoğlu

https://doi.org/10.24010/soid.562353

Cited By: 6

Öz

Bu
çalışmanın amacı Mersin sokak yemeklerine yönelik tüketicilerin tutumlarının ve
tüketim niyetlerinin Planlı Davranış Teorisi çerçevesinde yapısal eşitlik
modellemesi yöntemi ile incelenmesidir. Literatür taramasının ardından
oluşturulan anket formu ile Şubat-Nisan 2019 tarihleri arasında Mersin sokak
yemeklerini tüketen 661 kişiye anket uygulanmış, uç değer analizi sonrasında
642 adet anket formu değerlendirilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi ile ölçüm
modelinin uygunluğu sınanmış daha sonra oluşturulan üç hipotez yapısal eşitlik
modeli ile test edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda oluşturulan
hipotezler kabul edilmiş, literatürde yer alan diğer çalışmalarla
karşılaştırmalar yapılmıştır. Araştırma sonuçları çeşitli paydaşlar ve diğer
araştırmalar için öneriler ile tamamlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Planlı Davranış Teorisi, Yapısal Eşitlik Modellemesi, Sokak yemekleri, Tutum, Niyet, Mersin

Kaynakça

• Abrahale K., Sousa S., Albuquerque G., Padrão P. and Lunet N. (2019). Street Food Research Worldwide: A Scoping Review. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 32(2),152-174.
• Ajzen, I. and Fishbein, M. (1980). Understanding Attitudes And Predicting Behavior. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, Inc.
• Ajzen, I. (1985). From Intentions to Actions: A Theory of Planned Behavior, In J. Kuhl & J. Beckman (Eds.), Action Control, From Cognition to Behaviour, Springer- Verlag Berlin Heidelberg.
• Ajzen, I., (1988). Attitudes, Personality and Behaviour, Milton Keynes, UK: Open University Press.
• Ajzen, I. (1991). The Theory of Planned Behaviour”. Organization Behaviour and Human Decision Process, 50, 179-211.
• Ajzen I. (2005). Attitudes, Personality, and Behavior (2nd ed.). Maidenhead, UK: Open University Press.
• Ajzen, I. (2006). Constructing a TpB Questionnaire: Conceptual and Methodological Considerations. Retrieved 12.04.2019 from the http://www.people.umass.edu/aizen/pdf/tpb.measurement.pdf.
• Ajzen I. (2012). The Theory of Planned Behavior. In P. A. M. Lange, A. W. Kruglanski & E. T. Higgins (Eds.), Handbook of Theories of Social Psychology (Vol. 1, pp. 438-459). London, UK: Sage.
• Ajzen, I. (2015). Consumer Attitudes and Behavior: The Theory of Planned Behavior Applied to Food Consumption Decisions. Rivista di Economia Agraria, 2, 121-138.
• Altın, Ş., Çiçek, B. ve Sağlam, K. (2018). Meslek Yükseokulu Öğrencilerinin Tüketim Alışkanlıklarında Marka Farkındalığının Etkisi (Editör: Zeynep Arıkan, Şaban Ertekin, Hakan Bay). Sosyal Bilimlerde Stratejik Yaklaşımlar, Ankara: Türkiye
• Arvola, A., Vassallo, M., Dean, M., Lampila, P., Saba, A., Lähteenmäki, L. and Shepherd, R. (2008). “Predicting İntentions To Purchase Organic Food: The Role Of Affective And Moral Attitudes İn The Theory Of Planned Behaviour”. Appetite, 50(2), 443-454.
• Bagozzi, R. P., Wong, N., Abe, S. and Bergami, M. (2000). “Cultural And Situational Contingencies And The Theory Of Reasoned Action: Application To Fast Food Restaurant Consumption”. Journal of Consumer Psychology, 9(2), 97-106.
• Bayram, N. (2010). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş- Amos Uygulamaları, Ezgi Kitapevi, 1. Baskı, İstanbul.
• Chavarria, L. C. T. and Phakdee-auksorn, P. (2017). “Understanding İnternational Tourists' Attitudes Towards Street Food İn Phuket, Thailand”. Tourism Management Perspectives, 21, 66-73.
• Cohen, E. and Avieli, N. (2004). Food in Tourism: Attraction and Impediment. Annals of Tourism Research, 31(4), 755–778.
• Conner, M., (1993), “Understanding Determinants of Food Choice: Contributions from Attitude Research”, British Food Journal, 95(9), 27-31.
• Dawson, R. J. and Canet, C. (1991). International Activities in Street Foods. Food Control, 2(3),135- 139.
• Erten, S. (2002). Planlanmış Davranış Teorisi ile Uygulamalı Öğretim Metodu. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19 (2), 217-233.
• FAO, (1986). Regional Workshop on Street Foods in Asia. Jakarta, Indonesia. http://agris.fao.org/agris-search/search.do?recordID=XF8983017, Erişim Tarihi: 03.03.2019.
• FAO, (1989). Street foods‟, Report of an FAO Expert Consultation Jogjakarta, Indonesia, 5-9 December 1988.FAO Food and Nutrition Paper 46, 1-96.
• FAO, (2009). Good Hygienic Practices in the Preparation and Sale of Street Food in Africa: Tools for Training. http://www.fao.org/docrep/012/a0740e/a0740e00.HTM, Erişim tarihi: 10.03.2019.
• Fishbein, M. and Ajzen, I. (1975). Belief, Attitude, İntention, and Behavior: An İntroduction to Theory and Research. Reading, MA: Addison-Wesley.
• Freese, E., Romero-Abal, M-E., Solomon, N. W., & Gross, R. (2009). The Microbiological Safety of Typical Guatemalan Foods from Street Vendors, Low-İncome Homes and Hotels. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 49, 27-38.
• Güney, S. (2000). Davranış Bilimleri. Genişletilmiş 2. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Yayın No: 178, Ankara.
• Hair, J. F., Black W. C., Babin B. J. and Anderson, R.E. (2009). MultivariateData Analysis, Seventh Edition.
• Hill, J., Mchiza, Z., Fourie, J., Puoane, T. and Steyn, N. (2016). Consumption Patterns of Street Food Consumers in Cape Town. Journal of Family Ecology and Consumer Sciences, Special Edition, 25-35.
• Hjalager, A.M. and Corigliano, M.A. (2000). Food for Tourists Determinants of an Image. International Journal of Tourism Research, 2, 281-293.
• Irianto, H. (2015). “Consumers' Attitude and Intention towards Organic Food Purchase: An Extension of Theory of Planned Behavior in Gender Perspective”. International Journal of Management, Economics and Social Sciences, 4(1), 17-31.
• Johnson, P-N. T. and Yawson, R. M. (Eds.). (2010). Enhancing the Food Security of the Peri-Urban and Urban Poor Through Improvements to the Quality, Safety and Economics of Street-Vended Foods. Technical Report. http://ssrn.com/abstract=1418107
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım Ltd., 4. Baskı, Ankara.
• Karim, A., Shahrim, M., Lia, C. B., Aman, R., Othman, M., and Salleh, H. (2011). Food İmage, Satisfation And Behaviorall İntentions: The Case Of Malaysia's Portugese Cuisine. International CHRIE Conference-Refereed Track.
• Khine, M. S. (Ed.). (2013). Application Of StructuralEquationModeling in Educational Research And Practice, Sense Publishers.
• Knabe, A. (2009). Applying Ajzen's Theory of Planned Behavior to a Study of Online Course Adoption in Public Relations Education. Dissertation, Marquette University, Milwaukee.
• Kocagöz-Sayın, E. (2010). Kadınların Makyaj Malzemelerini Satın Alma Davranışlarının İncelenmesi: Planlanmış Davranış Teorisinin Bir Uygulaması.Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Kraig, B. and Sen, C. T. (Eds.). (2013). Street Food Around the World An Encyclopedia of Food and Culture. CA: ABC-CLİO.
• Kumar, D. (2015). History of Street Food, Incredible Chef Magazine. https://www.worldchefs.org/world-news/05dfb5ac392306ffd7bbed67db575d31df63673b, Erişim Tarihi: 08.05.2019.
• Liu, R., Pieniak, Z., and Verbeke, W. (2013). “Consumers' Attitudes And Behaviour Towards Safe Food İn China: A Review”. Food Control, 33(1), 93-104.Meydan, C. H. ve Şeşen H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi-Amos Uygulamaları, Detay Yayıncılık, İkinci Baskı, İstanbul.
• Morgan, T.C. (1999). Psikolojiye Giriş. Yayın Sorumlusu: Karakaş, S. Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları, Yay.No:1 Meteksan A.Ş., Ankara.
• Muñoz-Silva, A., Sánchez-García, M., Nunes, C. and Martins, A. (2007). Gender Differences in Condom Use Prediction with Theory of Reasoned Action and Planned Behaviour: The Role Of Self-Efficacy and Control. AIDS Care, 19, 1177–1181.
• Ryu, K. and Han, H. (2010). “Predicting Tourists' İntention To Try Local Cuisine Using A Modified Theory Of Reasoned Action: The Case Of New Orleans”. Journal Of Travel & Tourism Marketing, 27(5), 491-506.
• Ryu, K. and Jang, S. (2006). “Intention To Experience Local Cuisine İn A Travel Destination: The Model Theory Of Reasoned Action”, Journal of Hospitality and Tourism Research, 30(4), 507-516.
• Samapundo, S., Cam-Thanh, T. N., Xhaferi, R. and Devlieghere, F. (2016). Food Safety Knowledge, Attitudes and Practices of Street Food Vendors and Consumers in Ho Chi Minh City, Vietnam. Food Control, 70, 79-89.
• Schumacker, R. E. and Lomax, R. G. (2010). A Beginner's Guide To Structural Equation Modeling, Third Edition.
• Solunoğlu, A. (2018) Sokak Lezzetlerine İlişkin Tüketici Tutumları: Gaziantep ve İstanbul Örnekleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Steyn, N. P. & Labadarios, D. (2011). Street Foods and Fast Foods: How Much do South Africans of Different Ethnic Groups Consume? Ethnicity & Disease, 21, 462-466.
• Steyn, N. P., Mchiza, Z., Hill, J., Davids, Y., Venter, I., Hınrıchsen, E., Opperman, M., Rumbelow, J. and Jacobs, P. (2013). Nutritional Contribution of Street Foods to the Diet of People in Developing Countries: A Systematic Review. Public Health Nutrition, 17(6),1363-1374.
• Şahin, E. ve Yıldız, F. (2016). Street Foods and Gaziantep. II. International Gastronomic Tourism Congress Proceedings, İzmir.
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş-Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları, Ankara: Ekinoks.
• Tabachnick, B. G. And Fidell, L. S. (2012). Using Multivariate Statistics, Sixth Edition, Copyright By Pearson Education, Inc, All Rights Reserved, Manufactured in the United States of America.
• Tinker, I. (1999). Street foods into the 21st century. Agriculture and Human Values, 16 (3), 327–333.
• WHO (1996). Essential safety requirements for street-vended foods. http://www.who.int/food safety/publications/street-vended-food/en/, Erişim Tarihi: 05.03.2019.
• Yazdanpanah, M. and Forouzani, M. (2015). “Application Of The Theory Of Planned Behaviour To Predict Iranian Students' İntention To Purchase Organic Food”. Journal of Cleaner Production, 107, 342-352.
• Yılmaz, V., Çelik, H. E. ve Erdoğan, H. E. (2006). Kuruma Bağlılığı Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modelleriyle Araştırılması: Özel ve Devlet Bankası Örneği, Sosyal Bilimler Dergisi, 171-183.