Investıgation of Demographic Factors That are Decisive in Consumers' Intentions to Purchase Halal Food in Restaurants

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 3, 524 - 541, 29.12.2022

Memet Şahan Bekir Bora Dedeoğlu

https://doi.org/10.24010/soid.1137079

Öz

This research aims to determine whether consumers’ intentions to purchase halal food in restaurants differ according to demographic variables. In this context, the data were collected from people eating at a restaurant in Gaziantep, one of the provinces where eating at a restaurant is widespread. The survey technique was used as a data collection tool, and 425 out of 437 questionnaires were applied in the analysis. Descriptive factor analysis, t-test and ANOVA were used to analyse the data. According to the analysis results, consumers’ intention to purchase halal food in restaurants does not differ from demographic variables according to gender, age, and place of residence; rather, it differs according to marital status and educational status.

Anahtar Kelimeler

Consumer, Restaurant, Halal Food, Purchase Intention., Consumer, Restaurant, Halal Food, Purchase Intention.

Tüketicilerin Restoranlarda Helal Gıda Satın Alma Niyetlerinde Belirleyici Olan Demografik Faktörler Üzerine Bir Araştırma

Öz

Bu araştırmanın amacı, tüketicilerin restoranlarda helal gıda satın alma niyetlerinin demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymaktır. Bu kapsamda veriler restoranda yemek yeme alışkanlığının yaygın olduğu illerden biri olan Gaziantep ilinde restoranda yemek yemiş kişilerden toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılan çalışmada 437 anket uygulanmış ve bunlardan 425 anket analize dahil edilmiştir. Verilerin analizinde açıklayıcı faktör analizi, t-testi ve ANOVA kullanılmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre, tüketicilerin restoranlarda helal gıda satın alma niyetinin demografik değişkenlerden cinsiyet ve ikamet ettikleri yere göre farklılık göstermediği, bunun yanında yaş, medeni durum ve eğitim durumuna göre farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tüketici, Restoran, Helal Gıda, Satın Alma Niyeti, Consumer, Restaurant, Halal Food, Purchase Intention.

Kaynakça

• Kaynakça Abu-Hussin, M. F., Johari, F., Hehsan, A. ve Mohd Nawawi, M. S. A. Bin. (2017). Halal Purchase Intention Among the Singaporean Muslim Minority. Journal of Food Products Marketing, 23(7), 769–782. doi:10.1080/10454446.2016.1141139
• Ahmadova, E. ve Aliyev, K. (2021). Determinants of attitudes towards Halal products: Empirical evidence from Azerbaijan. Journal of Islamic Marketing, 12(1), 55–69. doi:10.1108/JIMA-04-2019-0068
• Ahmed, W., Najmi, A., Faizan, H. M. ve Ahmed, S. (2019). Consumer behaviour towards willingness to pay for Halal products: An assessment of demand for Halal certification in a Muslim country. British Food Journal, 121(2), 492–504. doi:10.1108/BFJ-02-2018-0085
• Ajzen, I. (1991). The Theory of Planned Behavior. Organızatıonal Behavıor and Human Decısıon Processes, 50, 179–211.
• Akın, M. S. ve Okumuş, A. (2021). Shaping the consumers’ attitudes towards Halal food products in Turkey. Journal of Islamic Marketing, 12(6), 1081–1096. doi:10.1108/JIMA-08-2019-0167
• Alagöz, S. B. ve Demirel, E. (2017). Helal Gıda Sertifikalı Ürünlerin Tüketici Davranışları Üzerine Etkisi: Konya İli Üzerinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(28), 451–472.
• Arifin, A., Wyman, F., Shintawati ve Hendijani, R. B. (2021). An investigation of the aspects affecting non-Muslim customers ’ purchase intention of halal food products in Jakarta , Indonesia. Future of Food: Journal on Food, Agriculture and Society, 9(2), 1–13.
• Arslan, B. (2018). Demografik faktörler bağlamında anlık satın alma davranışındaki farklılıklar. Econharran Harran Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 57–75.
• Aslan, S. (2020). Helal Gıda Semiyolojisi Üzerine Nitel Bir Çalışma. https://doi.org/10.1016/j.tmaid.2020.101607%0Ahttps://doi.org/10.1016/j.ijsu.2020.02.034%0Ahttps://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/cjag.12228%0Ahttps://doi.org/10.1016/j.ssci.2020.104773%0Ahttps://doi.org/10.1016/j.jinf.2020.04.011%0Ahttps://doi.o adresinden erişildi.
• Asnawi, N. ve Fanani, M. A. (2018). Halal products consumption in international chain restaurants among global Moslem consumers. International Journal of Emerging Markets, 13(5), 1273–1290. doi:10.1108/IJoEM-11-2017-0495
• Avcı, İ. ve Köroğlu, A. (2021). Dindarlığın Helal Gıda Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Helal Gıdaya Yönelik Bilgi ve Helal Gıdaya Verilen Önemin Aracılık Rollerinin İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(2), 360–380. doi:10.17153/oguiibf.884934
• Avcıkurt, C., Oflaz, M. ve Sarıoğlan, M. (2020). Yabancı Turistlerin Destinasyon Tercihlerinde Helal Gastronomi Konseptinin Önemine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(4), 609–621. doi:10.21325/jotags.2020.708
• Bashir, Abdalla M, Bayat, A., Olutuase, S. O., Ariff, Z. ve Latiff, A. (2019). Factors affecting consumers ’ intention towards purchasing halal food in South Africa : a structural equation modelling. Journal of Food Products Marketing, 25(1), 26–48. doi:10.1080/10454446.2018.1452813
• Bashir, Abdalla Mohamed. (2020). Awareness of purchasing halal food among non-Muslim consumers: An explorative study with reference to Cape Town of South Africa. Journal of Islamic Marketing, 11(6), 1295–1311. doi:10.1108/JIMA-04-2018-0077
• Bilmen, Ö. N. (2013). Büyük İslam İlmihali. İstanbul: Çelik Yayınevi.
• Boğan, E., Batman, O. ve Sarıışık, M. (2016). Helal Turizmin Kavramsal Çerçevesi ve Türkiye’deki Uygulamalar Üzerine Bir Değerlendirme. 3rd International Congress of Tourism & Management Researches içinde .
• Budiman, A. N. ve Suyana, H. (2021). The Influence of Restaurant Attrıbutes on Muslım Consumers Towards Subscrıbıng Halal Restaurant in Comparıson Study: Bogor And Kota Kınabalu. Jurnal Manajemen Pemasaran, 15(2), 99–109. doi:10.9744/pemasaran.15.2.99
• Çabuk, S. ve Güreş, N. (2000). “Satış Tutundurma Yöntemlerinin Tüketici Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisiyle İlgili Bir Araştırma. Pazarlama Dünyası.
• Çakmak, M. ve Çöp, S. (2021). Fast Food Restoranlarını Tercih Eden Tüketiciler Üzerine Bir Araştırma Araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 1474–1486. doi:10.26677/TR1010.2021.776
• Canoğlu, M. ve Ballı, E. (2018). Tüketicilerin Kebap Restoranı Tercihlerini Etkileyen Faktörler-Adana Örneği. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 10(1), 30–43.
• Çetin, M. ve Yaylı, A. (2019). Restoran Tercihinde Gösterişçi Tüketim Eğilimi. Turizm Akademik Dergisi, 6(2), 227–238.
• Chetioui, Y., Benlafqih, H. ve Lebdaoui, H. (2020). How fashion influencers contribute Influencers to consumers ’ purchase intention. Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal, 24(3), 361–380. doi:10.1108/JFMM-08-2019-0157
• Chong, S. C., Yeow, C. C., Low, C. W., Mah, P. Y. ve Tung, D. T. (2021). Non-Muslim Malaysians ’ purchase intention towards halal products. Journal of Islamic Marketing. doi:10.1108/JIMA-10-2020-0326
• Çubukçuoğlu, E. ve Haşıloğlu, S. B. (2017). Dindarlık Olgusu Açısından Tüketici Davranışı. D. K. Dimitrov, D. Nikoloski ve R. Yılmaz (Ed.), IV. International Balkan and Near Eastern Social Sciences Congress Series içinde (ss. 807–812). Russe/Bulgaristan.
• De Run, E. C., Butt, M. M., Fam, K. S. ve Jong, H. Y. (2010). Attitudes towards offensive advertising: Malaysian Muslims’ views. Journal of Islamic Marketing, 1(1), 25–36. doi:10.1108/17590831011026204
• Delener, N. (1994). Religious Contrasts in Consumer Decision Behaviour Patterns: Their Dimensions and Marketing Implications. European Journal of Marketing, 28(5), 36–53. doi:10.1108/03090569410062023
• Demirağ, B., Çavuşoğlu, S. ve Dağ, K. (2020). Dindarlık, Tutum ve Davranışsal Niyetler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Almanya’daki Müslüman Tüketicilerin Helal Gıda Etiketli Ürünlere Yönelik Algılarının VAB Modeli ile İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 3405–3420. doi:10.20491/isarder.2020.1048
• Derin, N., Türk, M. ve Demirtaş, Ö. (2019). Gençlerin Helal Gıda Hakkındaki Algı ve Farkındalıklarını Belirlemeye Dönük Keşfedici Bir Araştırma. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 60–72. doi:10.17218/hititsosbil.467231.
• Elseidi, R. I. (2018). Determinants of halal purchasing intentions: evidences from UK. Journal of Islamic Marketing, 9(1), 167–190. doi:10.1108/JIMA-02-2016-0013
• Ertürk, M. (2018). Tüketicilerin Dışarıda Yemek Yeme Nedenleri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(3), 1203–1224.
• Essoo, N. ve Dibb, S. (2004). Religious Influences on Shopping Behaviour : An Exploratory Study. Journal of Marketing Management, 1376(20), 683–712. doi:10.1362/0267257041838728
• Fam, K. S., Waller, D. S. ve Erdogan, B. Z. (2004). The influence of religion on attitudes towards the advertising of controversial products. European Journal of Marketing, 38(5/6), 537–555. doi:10.1108/03090560410529204
• Feyizli, H. T. (2017). Feyzü’l Furkan Tefsirli Kur’an-ı Kerim Meali (5. Baskı.). İstanbul: Server Yayınları.
• Gajjar, N. B. (2013). Factors Affecting Consumer Behavior. International Journal of Research In Humanities and Social Sciences, 1(2), 10–15.
• Girişken, Y. (2015). Kadın ve erkeklerin alışveriş deneyimi sırasındaki tutum ve davranışlarına ilişkin keşfedici bir araştırma. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 53, 123–136.
• Göktürk, E. T. (2019). Tüketicilerin Helal Ürün Satın Alma Tutumlarının İncelenmesi: Planlı Davranış Teorisi Bağlamında Pilot Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz (5. Baskı.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis (Seventh Ed.). USA: Pearson Education. doi:10.1002/9781118895238.ch8
• Hanafiah, M. H. ve Hamdan, N. A. A. (2021). Determinants of Muslim travellers Halal food consumption attitude and behavioural intentions. Journal of Islamic Marketing, 12(6), 1197–1218. doi:10.1108/JIMA-09-2019-0195
• Hasan, H. (2016). a Study on Awareness and Perception Towards Halal Foods Among Muslim Students in Kota Kinabalu , Sabah. Proceedings of the Australia-Middle East Conference on Business and Social Sciences içinde (ss. 803–811). Dubai.
• Hassan, Y. ve Pandey, J. (2019). Examining the engagement of young consumers for religiously sanctioned food: the case of halal food in India. Young Consumers, 21(2), 211–232. doi:10.1108/YC-01-2019-0940
• İslamoğlu, H. ve Alnıaçık, Ü. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (5. Baskı.). İstanbul: Beta Yayınları.
• Karaca, K. Ç. ve Köroğlu, Ö. (2018). Restoran Atmosferinin Tekrar Ziyaret Niyetine Etkisi: Akış Deneyiminin Aracılık Rolü. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15), 776–797.
• Khan, M. M., Asad, H. ve Mehboob, I. (2017). Investigating the consumer behavior for halal endorsed products: Case of an emerging Muslim market. Journal of Islamic Marketing, 8(4), 625–641. doi:10.1108/JIMA-09-2015-0068
• Kılınç, O. (2016). Temalı Restoran ve Barlar. O. N. Özdoğan (Ed.), Yiyecek İçecek Endüstrisinde Trendler 1 Kavramlar, Yaklaşımlar, Başarı Hikayeleri içinde (2. Baskı., ss. 81–100). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kline, R. B. (2016). Principles and Practices of Structural Equation Modelling (Fourth Edi.). New York: The Guilford Press.
• Kurniawati, D. A. ve Savitri, H. (2020). Awareness level analysis of Indonesian consumers toward halal products. Journal of Islamic Marketing, 11(2), 522–546. doi:10.1108/JIMA-10-2017-0104
• Leblebici Koçer, L. (2021). Tüketici Davranışını Etkileyen Faktörler. D. Karaman (Ed.), Tüketici Davranışları -1- Güncel Akademik Çalışmalar içinde (1. Baskı., ss. 1–41). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Lim, Y. H., Lada, S. ve Adis, A. A. (2020). Non-Muslim consumers ’ intention to purchase halal food products in Malaysia. Journal of Islamic Marketing. doi:10.1108/JIMA-06-2020-0172
• Madenci, A. B., Bayramoğlu, Z., Türker, S., Ağızan, K. ve Eyiz, V. (2020). Tüketicilerin Helal Gıdaya Yönelik Algı ve Tutumlarının Belirlenmesi: Konya İli Örneği. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 8(10), 2184–2190.
• Maichum, K., Parichatnon, S. ve Peng, K. (2017). The Influence of Attitude , Knowledge and Quality on Purchase Intention towards Halal Food : A Case Study of Young Non-Muslim Consumers in Thailand. IRA-International Journal of Management & Social Sciences, 06(03), 354–364.
• Marso, M. ve Hasan, H. (2017). Relıgıosıty and Its Consequences in Halal Food Purchasıng Behavıor (An Empirical Evidence From Tarakan, Indonesia and Tawau, Malaysia). The 8th International Conference of the Asian Academy of Applied Business içinde (ss. 1–10).
• Martins, J., Costa, C., Oliveira, T., Gonçalves, R. ve Branco, F. (2019). How smartphone advertising in fl uences consumers ’ purchase intention. Journal of Business Research, 94, 378–387. doi:10.1016/j.jbusres.2017.12.047
• Muflih, M. ve Juliana, J. (2021). Halal-labeled food shopping behavior : the role of spirituality , image , trust , and satisfaction. Journal of Islamic Marketing, 12(8), 1603–1618. doi:10.1108/JIMA-10-2019-0200
• Muslichah, M., Abdullah, R. ve Abdul Razak, L. (2019). The effect of halal foods awareness on purchase decision with religiosity as a moderating variable: A study among university students in Brunei Darussalam. Journal of Islamic Marketing, 11(5), 1091–1104. doi:10.1108/JIMA-09-2017-0102
• Muslichah, M., Abdullah, R. ve Razak, L. A. (2019). The effect of halal foods awareness on purchase decision with religiosity as a moderating variable A study among university students in Brunei Darussalam. Journal of Islamic Marketing, 11(5), 1091–1104. doi:10.1108/JIMA-09-2017-0102
• Nurhayati, T. ve Hendar, H. (2020). Personal intrinsic religiosity and product knowledge on halal product purchase intention Role of halal product awareness. Journal of Islamic Marketing, 11(3), 603–620. doi:10.1108/JIMA-11-2018-0220
• Öztürk, O. (2020). Restoran işletmeleri̇nde tüketi̇ci̇leri̇n karşılaştiğı hi̇zmet hataları ve telafi̇si̇. Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Pınar, M., Yılmaz, K. G. ve Güngördü Belbağ, A. (2019). Sosyal Ağlar Üzerinden Yapılan Ticarette Tüketici Satın Alma Niyetini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi : Instagram Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 11(2), 357–378.
• Pradana, M., Wardhana, A., Rubiyanti, N., Syahputra, S. ve Utami, D. G. (2020). Halal food purchase intention of Muslim students in Spain: testing the moderating effect of need-for-cognition. Journal of Islamic Marketing. doi:10.1108/JIMA-05-2020-0122
• Purwanto, A. ve Sudargini, Y. (2021). Exploring Factors Affecting the Purchase Intention of Halal Food Products : An Empirical Study on Student Consumers. Internatıonal Journal of Socıal and Management Studıes (Ijosmas), 2(4), 13–21.
• Saygılı, M. (2019). Helal ürün farkındalığı ve satın alma ni̇yeti̇ i̇li̇şki̇si̇ üzeri̇ne bi̇r araştırma. Sakarya Üniversitesi.
• Septiani, D. ve Ridlwan, A. A. (2020). The Effects of Halal Certification and Halal Awareness on Purchase Intention of Halal Food Products in Indonesia. Indonesian Journal of Halal Research, 2(2), 55–60. doi:10.5575/ijhar.v2i2.6657
• Setiawati, L. M., Chairy, C. ve Syahrivar, J. (2019). Factors Affecting the Intention to Buy Halal Food by the Millennial Generation: The Mediating Role of Attitude. DeReMa (Development Research of Management): Jurnal Manajemen, 14(2), 175–188. doi:10.19166/derema.v14i2.1738
• Soesilowati, E. S. (2010). Business Opportunities for Halal Products in the Global Market : Muslim Consumer Behaviour. Journal of Indonesian Social Sciences and Humanities, 3(May 2007), 151–160.
• Soraji, A. J., Awang, M. D. ve Yusoff, A. N. M. (2017). Malaysia Halal Trust: Between Reality and Challenges. IJASOS- International E-Journal of Advances in Social Sciences, 3(7), 197–204.
• Tatlı, H., Erdem, M. ve Arpacık, M. (2017). Tüketicilerin Gıda Tüketiminde Helal Gıda Farkındalığı ve Tutumu: Hanehalkı Reisleri Üzerine Bir Uygulama. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2), 37–53.
• Tauber, E. M. (1972). Why Do People Shop? Journal of Marketing, 36(4), 46–49.
• TDK. (2021). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Türkay, O. ve Atasoy, B. (2020). Restoran Seçiminde Kişiliğin Rolü : Sakarya Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(2), 401–412.
• Türker, S. (2016). Helal ve Sağlıklı Gıda. 2023-2071 Vizyonuyla Tarım Kongresi içinde (ss. 326–343). Ankara: Semih Ofset.
• Türker, S. (2020). Helal ve Güvenilir Gıda. Helal ve Etik Araştırmalar Dergisi, 2(1), 85–97.
• Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (2021).Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/arama/?q=helal&p=m adresinden erişildi.
• Ünal, A. ve Türk, M. (2019). Tüketicilerin Restoran Tercihinde Etkili Olan Faktörlerle, Memnuniyet ve Sadakat Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Alan Çalışması. M. Türk, B. Öz, İ. Kefe ve M. Canoğlu (Ed.), 18. Uluslararası İşletmecilik Kongresi içinde . Osmaniye.
• Vanany, I., Soon, J. M., Maryani, A. ve Wibawa, B. M. (2020). Determinants of halal-food consumption in Indonesia. Journal of Islamic Marketing, 11(2), 507–521. doi:10.1108/JIMA-09-2018-0177
• Vizano, N. A., Khamaludin, K. ve Fahlevi, M. (2021). The Effect of Halal Awareness on Purchase Intention of Halal Food : A Case Study in Indonesia. Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(4), 441–453. doi:10.13106/jafeb.2021.vol8.no4.0441
• Wood, M. (1998). Socio-economic status , delay of gratification , and impulse buying. Journal of Economic Psychology, 19, 295–320.
• Yener, D. (2015). Factors That Affect the Attitudes of Consumers Toward Halal-Certified Products in Turkey. Journal of Food Products Marketing, 21(2), 160–178. doi:10.1080/10454446.2013.843483
• Yorulmaz, D. Ö. ve Akçi, Y. (2020). Helal Gıda Tüketimine Yönelik Tutumların Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisi ( Adıyaman Örneği ). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 1218–1238. doi:10.33437/ksusbd.689940