SÖZLÜ KÜLTÜRDE KADININ TEMSİLİ VE YENİ MEDYADA KADIN FENOMENLERİN GÖRÜNÜMLERİ: ELEŞTİREL SOSYOLOJİK BİR BAKIŞ

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 2, 24 - 61, 24.04.2021

Özlem Aydoğmuş Ördem

https://doi.org/10.18490/sosars.927200

Öz

Kadın çalışmaları özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra artmış ve bu çalışmalar modernite paradigmasında baskın olan üst anlatılara karşı birçok eleştirel bakış geliştirmiştir. Kadınların nasıl temsil edildiği ve kendilerini nasıl temsil ettikleri tarihsel ve eşsüremli bir süreklilik içerisinde ele alınması gerekmektedir. Sözlü kültürden günümüz yeni medya kültürüne kadar erkek egemen kültürün hakim olmasından dolayı kadınlar sosyo-politik alanın dışında bırakılmış ve popüler kültürün temsili haline getirilmiştir. Bu çalışmada sözlü kültürde yer alan kadınların tarihsel temsili ile yeni medyadaki kadınların kendilerini nasıl temsil ettiği sosyo-politik açıdan eleştirel bir sosyolojik bakış açısı ile ele alınmıştır. Çalışmada sözlü kültürde temsil edilen 10 kadın ile yeni medyada instagram fenomeni olan 10 kadının temsil özellikleri incelenmiştir. Çalışmanın verileri nitel desende tematik olarak tümevarımsal içerik analizi ile yorumlanmıştır. Çalışmanın sonuçları, kadının sözlü kültürde sosyo- politik olarak bastırıldığını ve aynı zamanda doğurganlık, güzellik, çekicilik ve duygusal özellikleri ile temsil edildiğini göstermektedir. Yeni medyada ise kadının sosyo-politik konuları paylaşmadığı ve güzellik, çekicilik, seyahat, zekâ, moda ve sosyal sorumluluk gibi riskli olmayan konularda ön plana çıktığı görülmektedir. Çalışma, yeni medyadaki kadınların genel olarak eşitsizlik, adaletsizlik, ayrımcılık ve kadına şiddet gibi sosyo-politik konularda paylaşımlarda bulunmadığını göstermektedir. Kadınların yeni medya aracılığı ile özcü kategorilere dayanmayan postyapısalcı paradigma çerçevesinde sosyo-politik konuları tartışarak, toplumu dönüştürmede önemli etkilerinin olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Sözlü Kültür, Yeni Medya, Postyapısalcılık, Popüler Kültür, Sosyo-Politik Konular

Kaynakça

• Adorno, T. W. (1941). On popular music. Zeitschrift für Sozialforschung, 9(1), 17-48.
• Adorno, T. W. (2001). The culture industry: Selected essays on mass culture. New York: Routledge.
• Akikol, R. (2018). Kadın dijital göçmenlerin facebook kullanımı ve mahremiyet ilişkisi. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 54, 1-36
• Akyazı, A. (2019). Mahremiyetin dönüşümü: ünlülerin instagram paylaşimlari üzerine bir araştirma. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18(1).197-216.
• Alikılıç, Ö., & Baş, Ş. (2019). Dijital feminizm: Hashtag’in cinsiyeti. Fe Dergi, 11(1), 89-111.
• Althusser, L. (1971). Ideology and ideological state apparatuses. London: New Left Review.
• Archer, C. (2019). Social media influencers, post-feminism and neoliberalism: How mum bloggers’‘playbour’is reshaping public relations. Public Relations Inquiry, 8(2), 149-166.
• Aslan, A., & Ünlü, D. G. (2016). Instagram fenomenleri ve reklam ilişkisi: Instagram Fenomenlerinin Gözünden Bir Değerlendirme. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3(2), 41-65.
• Avcı, A. (2017). Her zaman çevrimiçi olmak. Epokhe Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 1-24.
• Aydoğan, F. (2009). Eleştirel perspektiften yeni medya. Marmara İletişim Dergisi, 15, 185-194.
• Baudrillard, J. (1998). The consumer cociety: Myths and structures. London : Sage publications.
• Baudrillard, J. (2010). Simülakrlar ve simülasyon . (çev. O. Adanır). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve müphemlik. (Çev.İsmail Türkmen). İstanbul : Ayrıntı Yayınları.
• Beard, M. (2017). Women and power: A manifesto. London: Profile Books.
• Beer, D. (2013). Popular culture and new media: The politics of circulation. New York, Springer.
• Birol, M., & Bakır, Z. N. (2006). Instagram fenomenlerinin paylaşimlari üzerinden göstergebilimsel bir inceleme. The Journal of International Scientific Researches, 4(2), 195-221.
• Bronner, F., & de Hoog, R. (2014). Social media and consumer choice. International Journal of Market Research, 56(1), 51-71.
• Butler, J. (1990) Gender trouble: Feminism and the subversion of identity. New York: Routledge.
• Butler, J. (1992). Contingent foundations. In J. Butler and Scott, J.W. (eds) Feminists Theorize the Political. (pp.3–21). NewYork: Routledge..
• Butler, J. (2004). Undoing gender. New York : Routledge
• Chamberlain, P. (2017). The feminist fourth wave: Affective temporality. New York : Springer.
• Crossley, A. D. (2015). Facebook feminism: Social media, blogs, and new technologies of contemporary US feminism. Mobilization: An International Quarterly, 20(2), 253-268.
• Cwynar-Horta, J. (2016). The commodification of the body positive movement on Instagram. Stream: Culture/Politics/Technology, 8(2), 36-56.
• Dayan, C. (2019). Konumlandırılmış akademik marjinalizasyondan konumlandırılmış biraradalığa: toplumsal cinsiyet ve kadın çalışmaları. Fe Dergi, 11(2), 51-64.
• Demir, A. (2017). Panopticon ve synopticon geriliminde özgürlük paradoksu. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 28, 55-65.
• Demiralp, D. (2010). İlkçağ Anadolu efsanelerinin en güzeli: Troyalı Helena. Gazi Akademik Bakış, 7, 201-213.
• Dewdney, A. ve Rıde, P.(2006). The New media handbook. New York: Routledge
• Dijk, V. J. (2006). The Network society. London: Sage.
• Duffy, B. E., & Hund, E. (2019). Gendered visibility on social media: Navigating Instagram’s authenticity bind. International Journal of Communication, 13 (20), 4983-5002.
• Eccleston, D., & Griseri, L. (2008). How does Web 2.0 stretch traditional influencing patterns?. International Journal of Market Research, 50(5), 575-590.
• Enke, N., & Borchers, N. S. (2019). Social media influencers in strategic communication: A conceptual framework for strategic social media influencer communication. International Journal of Strategic Communication, 13(4), 261-277.
• Falzon, C. (1998). Foucault and social dialogue: Beyond fragmentation. London: Routledge.
• Fiske, J. (1989), Understanding popular culture, London: Unwin Hyman
• Flew, T.. (2008) New media: An introduction. South Melbourne: Oxford University Press.
• Foucault, M. (1972). The Archaeology of knowledge. London: Routledge.
• Foucault, M. (1980). Truth and power, in C. Gordon (ed.) Power/Knowledge. Selected Interviews and other Writings 1972–1977. Hemel Hempstead: Harvester Wheatsheaf.
• Foucault, M. (2010). Doğruyu söylemek (çev. Kerem Eksen). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Fraser, N., & Nicholson, L. (1988). Social criticism without philosophy: An encounter between feminism and postmodernism. Theory, Culture & Society, 5(2-3), 373-394.
• Freberg, K., Graham, K., McGaughey, K., & Freberg, L. A. (2011). Who are the social media influencers? A study of public perceptions of personality. Public Relations Review, 37(1), 90-92.
• Goodman, M. K., & Barnes, C. (2011). Star/poverty space: the making of the ‘development celebrity’. Celebrity studies, 2(1), 69-85.
• Gramsci, A. (1991) Selections from prison notebooks. London: Lawrence and Wishart.
• Harvey, D. (2007). A brief history of neoliberalism. Oxford : Oxford University Press, USA.
• Hatipler, M. (2017). Postmodernizm, tüketim, popüler kültür ve medya. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 32-50.
• Herman, E. S., & Chomsky, N. (2010). Manufacturing consent: The political economy of the mass media. New York : Random House.
• Irigaray, L. (1985). This sex which is not one. Ithaca, NY : Cornell University Press .
• Jørgensen, M. W., & Phillips, L. J. (2002). Discourse analysis as theory and method. London: Sage Publications.
• Josephine, D. (2001). Feminist teori. (çev. A. Dora).İstanbul: İletişim Yayınları.
• Karaduman, N. (2017). Popüler kültürün oluşmasında ve aktarılmasında sosyal medyanın rolü. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(43), 113-133.
• Kaymas, S. (2006). İletişim politikalarında paradigma değişimi ve yeni medya: medya ve iletişim politikalarında yöndeşme. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 5, 97-124.
• Kietzmann, J. H., Hermkens, K., McCarthy, I. P., & Silvestre, B. S. (2011). Social media? Get serious! Understanding the functional building blocks of social media. Business horizons, 54(3), 241-251.
• Laclau, E. and Mouffe, C. (1985) Hegemony and socialist strategy. Towards a radical democratic politics. London: Verso.
• Lalancette, M., & Raynauld, V. (2019). The power of political image: Justin Trudeau, Instagram, and celebrity politics. American Behavioral Scientist, 63(7), 888-924.
• Leonardi, P. M., Huysman, M., & Steinfield, C. (2013). Enterprise social media: Definition, history, and prospects for the study of social technologies in organizations. Journal of Computer-Mediated Communication, 19(1), 1-19.
• Lin, M. I. A. O. (2019). Educational thoughts of western radical feminism. Cross-Cultural Communication, 15(3), 21-25.
• Littlejohn, K. (2019). Can the subaltern speak?: Challenges of postcolonial historiography. Teaching History, 53(4), 38-41.
• Logan, R. K. (2010). Understanding new media: extending Marshall McLuhan. Frankfurt: Peter Lang.
• Lorence, J. J. (1999). The suppression of Salt of the Earth: How Hollywood, big labor, and politicians blacklisted a movie in Cold War America. Albuquerque, NM : UNM Press.
• Maclaran, P. (2015). Feminism's fourth wave: a research agenda for marketing and consumer research". Journal of Marketing Management, 31 (15–16), 1732–1738.
• Manovich, L. (2001). The Language of new media. Cambridge: The MIT Press.
• Manovich, L. (2003). New media from Borges to HTML. The new media reader, 1(2), 13-25.
• Marcuse, H.(1968/2007). One dimensional man. London: Penguin.
• Mitchell, K. (2016). Celebrity humanitarianism, transnational emotion and the rise of neoliberal citizenship. Global Networks, 16(3), 288-306.
• Munro, E. (2013). Feminism: A fourth wave?. Political insight, 4(2), 22-25.
• Neundorf K. (2002) The content analysis guidebook. Sage Publications Inc., Thousand Oaks, CA.
• Newman, S. (2001). From Bakunin to Lacan: Anti-authoritarianism and the dislocation of power. Lanham, MD: Lexington Books.
• Odine, M. (2013). Role of social media in the empowerment of Arab women. Global Media Journal, 12(22), 1-30.
• Ong, W. J. (2013). Orality and literacy. London: Routledge.
• Özbaş, S., & Özkan, S. (2010). Kadın sağlığını geliştirmede medyanın kullanımı ve etkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(5), 541-546.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsali üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Patton M.Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. Newbury Park : Sage Publications.
• Potter, W. J., & Levine‐Donnerstein, D. (1999). Rethinking validity and reliability in content analysis. Journal of Applied Communication Research, 27(3), 258-284,
• Ranković, S. (2010). The oral-written continuum as a space. In S. Ranković, L. Melve ve E. Mundal (eds.),Along the Oral-Written Continuum. Types of Texts, Relations and their Implications, (pp.37-68). Utrecht: Brepols Publishers.
• Rivers, N.(2017). Postfeminism(s) and the arrival of the fourth wave. New York : Palgrave Macmillan.
• Ruth, F. (1977). Oral poetry. Its nature, significance, and social context. Cambridge: Cambridge University Press.
• Sancar, S. (2013). Türk modernleşmesinin cinsiyeti: Erkekler devlet kurar, kadınlar aile kurar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Scott, J. W. (1988). Deconstructing equality-versus-difference: Or, the uses of poststructuralist theory for feminism. Feminist studies, 14(1), 33-50.
• Sezgin, A. A. (2016). Türkiye'de instagram fenomenleri: Sosyal paylaşim ağlarinda ınşa edilen yaşamlarin kültürel analizi. Journal of International Social Research, 9(43), 2144-2150.
• Solmaz, B., & Görkemli, H. N. (2012). Yeni bir iletişim alani olarak sosyal medya kullanimi ve konya kadin dernekleri örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (28), 183-189.
• Storey, J. (2010). Cultural studies and the study of popular culture. Edinburgh : Edinburgh University Press.
• Taş, G. (2016). Feminizm üzerine genel bir değerlendirme: Kavramsal analizi, tarihsel süreçleri ve dönüşümleri. Akademik Hassasiyetler, 3(5), 163-175.
• Tierney, T. (2013). The public space of social media: Connected cultures of the network society. New York : Routledge.
• Thomas, K. (1986). The meaning of literacy in early modern England. In G. Baumann (Ed.),The Written Word: Literacy in Transition, (pp.97-131). Oxford : Clarenton
• Thomas, R. (1992). Literacy and orality in ancient Greece. Cambrdige: Cambridge University Press.
• Topkaya, E. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri Güncelleştirilmiş 5. Baskı. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(2), 113-118.
• Törenli, N. (2005). Yeni medya, yeni iletişim ortamı. Ankara: Bilim ve Sanat.
• Vardal, B. (2015). Yeni medya ve etik. International Multilingual Academic Journal, 2(1), 95-103.
• Yanık, A. (2016). Yeni medya nedir ne değildir? Journal of International Social Research, 9 (45), 898-910.