GAMMA KNIFE, BİR IŞINDAN FAZLASI: DOLAYIMLANMIŞ MÜDAHALENİN CERRAHİ ALANI YENİDEN YAPILANDIRICI ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 2, 199 - 226, 24.04.2021

Ali Ergur Şadiye Nuhoğlu

https://doi.org/10.18490/sosars.927245

Öz

Bu çalışmanın temeli, teknolojinin tıp alanında hızla devam eden gelişiminin hekim ve hasta yönünden nasıl etkiler bıraktığını anlayabilmek için beyin cerrahisinde radyocerrahi alanında kullanılan Gamma Knife tekniğinin incelenmesidir. Yüksek teknoloji ürünlerinin hekimin mesleğini nasıl dönüştürdüğü, cerrahın kendi mesleki kimliği, hastayla ve ameliyathanedeki diğer ekip elemanlarıyla olan ilişkisi temel alınarak, cerrahın mesleki bir alışkanlığı olan dokunmanın ortadan kaybolması üzerinden açıklanmıştır. Geleneksel yöntemlerle yapılan cerrahi operasyonlardan çok farklı bir teknik olarak uzun yıllardır uygulanan Gamma Knife tedavilerinin hastalar üzerinde olumlu etkiler bırakmasının, beyin cerrahisinde bu tekniği kullanan-kullanmayan hekim ayrımını güçlendirdiği, bu tekniğin hasta ve hekimlerde çeşitli uyum ve direnç biçimleri ile karşılandığı, dokunmadan tedavinin mümkün olduğu bu teknikle hekim- ekibinin ve hekim-hasta ilişkisinin ciddi dönüşümler geçirdiği gözlemlenmiştir. Normal bir beyin cerrahisi operasyonuna göre çok daha kısa, kolay ve hasta için daha konforlu olduğu ileri sürülen bu teknikle sadece tedavi boyutunun değil, tedaviden sonraki sürecin de dönüştüğü tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gamma knife, Radyocerrahi, Tıp Sosyolojisi, Beyin Cerrahisi, Meslekler Sosyolojisi, Meslek Etiği

Kaynakça

• Aristoteles (2014). Nikomakhos’a Etik. Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
• Bauman, Z. (1991). Modernity and Ambivalance. Cambridge: Polity Press.
• Bauman, Z. ve May, T. (2001). Thinking Sociologically. Oxford: Blackwell Publishing.
• Başkavak, G. (2016). Understanding Surgical Craft in the Changing Context of Technology, Transformation of Healthcare and Marketization: A Case Study on Surgeons in Istanbul, Turkey. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü, yayımlanmamış doktora tezi.
• Bourdallé-Badie, C. ve Erny, P. (1992). Le toucher, moyen de communication: Son évolution dans l'histoire médicale, Neuilly-sur-Seine: Centre de recherche sur la culture technique, 253-257.
• Bourdieu, P. (2000). Esquisse d’une théorie de la pratique. Paris: Éditions du Seuil.
• Braverman, H. (1998). Labor and Monopoly Capital: The Degradation of Work in the Twentieth Century. New York: Monthly Review Press.
• Cage, N. (2014). The Glass Cage, Automation and Us. New York: W. W. Norton & Company.
• Campbell, J. (2000). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Ergur, A. (2020). Ustalık ve Teknoloji Eklemlenmesi: Beceri, Deneyim, Kesinlik. Journal of Economy, Culture and Society, Özel sayı (1), 95-115.
• Ergur, A. ve Çobanoğlu, C. (2020). Sihirli Dokunuştan Temassız Sağaltıma Hasta – Hekim İlişkisinin Dönüşümü: Robotik Cerrahinin İnsani Sonuçları. Istanbul University Journal of Sociology, 40(1), 467-497.
• Foucault, M. (1988). Histoire de la médicalisation, Hermès, 2, 11-29.
• Freidson, E. (1970). Profession of Medicine; A Study of the Sociology of Applied Knowledge. New York: Dodd, Mead & Co.
• Ganz, J. C. (2014). The History of Gamma Knife. Amsterdam: Elsevier. Giddens, A. (1991). Modernity and Self-Identity. Cambridge: Polity Press.
• Giddens, A. (1991). Modernity and Self-Identity. Cambridge: Polity Press.
• Goffman, E. (1956). The Presentation of Self in Everyday Life. Edinburgh: University of Edinburgh Social Research Centre.
• Habermas, J. (1984). The Theory of Communicative Action, Volume 2, Lifeworld and System: A Critique of Functionalist Reason. Cambridge: Polity Press.
• Huizinga, J. (1956). The Waning of the Middle Ages. New York: Doubleday Anchor Books.
• İnalcık, H. (2009). Devlet-i Aliyye, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-I. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Karagöz, J. G. (2018). Sağlıkta Dijital Dönüşüm, Yapay Zeka (AI) ve Nesnelerin İnterneti (IoT). İstanbul: Kutlu Yayınevi.
• Latour, B. (2007). Changer de société, refaire de la sociologie. Paris: La Découverte.
• Lee, K. F. (2018). AI Superpowers, China, Silicon Valley and the New World Order. New York: Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company.
• Lunsford, L. D., Kondziolka, D. ve Flickinger, J. C. (1998). Gamma Knife Brain Surgery. Basel: S. Karger AG.
• Marescaux, J. ve Diana, M. (2013). La cyberchirurgie: l’intégration homme-machine pour la chirurgie du futur. Bulletin de L'Académie Nationale de Médecine, 197(7), 1291-1301.
• Marsh, H. (2015). Sakın Zarar Verme, Hayat, Ölüm ve Beyin Hikâyeleri. İstanbul: MonoKL Yayınları. Mouffe, C. (1979). Hegemony and Ideology in Gramsci. Chantal Mouffe (der.), Gramsci and Marxist Theory içinde, 168-203. Londra: Routledge & Kegan Paul.
• Ormond, D. R. ve Hadjipanayis, C. G. (2014). The History of Neurosurgery and Its Relation to the Development and Refinement of the Frontotemporal CCraniotomy. Neurosurg Focus, 36(4): E12, 1-11.
• Satava, R. M. (199). Emerging Technologies for Surgery in the 21st Century. Arch Surg, Nov; 134(11): 1197-202.
• Schwab, K. (2016). The Fourth Industrial Revolution. Cenevre: The World Economic Forum. Sennett, R. (2019). Zanaatkâr. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sennett, R. (2019). Zanaatkâr. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Simondon, G. (1989). Du mode d’existence des objets techniques. Paris: Éditions Aubier.
• Spinoza (2014). Etika. Ankara: Dost Kitabevi.
• Sumner, W. G. (1906). Folkways: A Study of the Sociological Importance of Usages, Manners, Customs, Mores, and Morals. Boston: Ginn and Co.
• Turner, B. S. (2011). Tıbbî Güç ve Toplumsal Bilgi. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Vertosick Jr., F. (2004). Beynine Bir Kez Hava Değmeye Görsün. Ankara: TÜBİTAK Yayınları. Wright, E. O. (1997). Classes. Londra, New York: Verso.
• Yorgancı, K. (2019). Cerrahi Tarihimiz. Ankara: Arkadaş Yayınevi.