PANDEMİNİN SOSYOLOJİSİ

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 2, 320 - 348, 24.04.2021

Muammer Tuna

https://doi.org/10.18490/sosars.927260

Cited By: 7

Öz

2019 yılı Kasım ayında Çin’de ortaya çıkan COVID 19 hızla tüm dünyaya yayılmış ve 2020 yılı başında Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından Pandemi olarak tanımlanmıştır. Bununla birlikte artık dünya köklü bir şekilde değişmeye ve her şey yeniden tanımlanmaya başlanmıştır. COVID 19 Pandemisi kuşkusuz birçok farklı yönlerden irdelenebilir. Ancak bu makalede, öncelikle COVID 19 Pandemisi ile ortaya çıkan toplumsal durum analiz edilemeye çalışılmış, daha sonra da içinde bulunulan toplumsal ortamın bundan sonra hangi yöne doğru evrilebileceğine ilişkin olarak muhtemel öngörüler tartışmaya açılmıştır. Dolayısıyla bu makale, doğrudan bir araştırma makalesi olmamakla birlikte; COVID 19 Pandemisinin ortaya çıkışı ve yayılması sürecindeki makro sosyolojik gözlemlere ve bir ölçüde sürecin medyaya ve bilim dünyasındaki yansımaları üzerinden yapılan analizlere dayanmaktadır. Bununla birlikte, bu makalede ortaya atılan argümanlar ve varsayımlar aslen planlanmakta olan ve ön araştırması yapılmakta olan geniş kapsamlı bir sosyolojik araştırmanın temel varsayımlarının paylaşılması amacını gütmektedir. Bu bağlamda COVID 19 Pandemisi ile ortaya çıkan durumun öncelikle “kapatılmışlık”, “gözetlenmişlik” kavramlarıyla ifade edilebileceği ve bunun ötesinde yeni ortaya çıkan toplumsal durumun, internet ve sosyal medyanın etkisiyle “sanal toplum” olarak ifade edilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. Bu noktadan hareketle, bundan sonra toplumun hangi yöne evrilebileceğine ilişkin olarak dört varsayım öne sürülmektedir. Bunlar; dayanışma ve dayanışma ekonomilerinin yeniden gündeme gelmesi ve buna bağlı olarak sanal ağlar üzerinden bir toplumsal dayanışmanın ortaya çıkmasıdır. Bunların ötesinde, Pandemi koşullarında neoliberalizmin iflasıyla birlikte sosyal devletin yeniden gündeme gelmesi ve en son olarak doğanın yeniden keşfi ve buna bağlı olarak doğaya geri dönüş eğilimlerinin hız kazanmasıdır.

Anahtar Kelimeler

pandemi, kapatılmışlık, dayanışma, sanal toplum, doğaya geri dönüş

Kaynakça

• Akan, V. (2003). “Birey ve Toplum,” Sosyolojiye Giriş, Ed: İ. Sezal, Martı Yayınları, Ankara.
• Aykaç, A. (2018). Dayanışma Ekonomileri: Üretim ve Bölüşüme Alternatif Yaklaşımlar, Metis Yayınları, İstanbul.
• Baran, P. (1973) Political Economy of Growth, Harmondswortd: Peguin.
• Bavel, J. V. ve diğerleri (2020) Using social and behavioural science to support COVID-19 pandemic response, https://psyarxiv.com/ (Erişim tarihi, 30.04.2020).
• Beck, U. (1992) Risk Society: Toward a New Modernity, Thousand Oaks, CA: Sage.
• Benton, T. and M. Redclift. (1994) Social Theory and the Global Environment, London: Routledge.
• Bourdieu, P. (2002). Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste, Harvard University Press, Cambidge.
• Buttel, F. (2000). Classical Theory and Contemporary Environmental Sociolgy, Environment Global Modernity, Ed: Spaargaren, G., A. Mol, F. Buttel, International Sociological Association, London.
• Carvalho, S. ve S. Hares. (2020). Six Ways COVID-19 Will Shape the Future of Education, Center for Global development, https://www.cgdev.org/blog/six-ways-covid-19-will-shape-future-education
• Durkheim, E. (1964) Division of Labour in Society, New York: Free Press.
• Eisenstadt. S. N. (1966) Modernization Protest and Change, Englewood Cliffs, N.J.:Prentice-Hall.
• Fiorillo, A., & Gorwood, P. (2020). “The consequences of the COVID-19 pandemic on mental health and implications for clinical practice,” European Psychiatry, 63(1), E32. doi:10.1192/j.eurpsy.
• Forster, P.M., Forster, H.I., Evans, M.J. ve diğ. (2020). “Current and future global climate impacts resulting from COVID-19,” Nature Climate Change, 10, 913–919).
• Foucault, M. (2000). Büyük Kapatılma, (Çev: I. Ergüder, F. Keskin), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Foucault, M. (2005) Hapishanenin Doğuşu, (Çev: M. A. Kılıçbay), İmge Yayınevi, İstanbul.
• Foucault, M. (1995). Discipline and Punish: The Birth of the Prison, Vintage Books, New York.
• Gallagher, J. (2020). https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51910851
• Gare, A., E. (1995). Postmodernizm and the Environmental Crisis, London: Routledge.
• Giddens, A. (1990) The Consequences of Modernity, Cambridge: Polity Press.
• Giddens, A. (1991) Modernity and Self-Identity in the Late Modern Age, Cambridge: Polity Press.
• Gürcan, H. İ. (2020) https://www.ekodialog.com/Makaleler/internet-kuresellesme-sanal-toplum-makale.html (26.08.2020)
• Harrison, D. (1995). The Sociology of Modernization and Development, London and Newyork: Routlegge.
• Harvey, D. (1990). The Condition of Postmodernity an Enquiry into the Origins of Cultural Change, Blackwell Publishing, The Malden. ILO, International Labor Organization. (2020). Çalışma Dünyasının Geleceği: Değişen Çalışma Dünyasında İşbirliği: Kooperatif Bir Geleceğe Doğru, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---cabinet/documents/publication/wcms_559275.pdf (Erişim tarihi, 21.11.2020)
• Lea, R., Y. Honda and K. Matsuda. (1997). “Virtual Society: Collaboration in 3D Spaces on the Internet Computer Supported Cooperative Work,” The Journal of Collaborative Computing 6: 227-250.
• Lyotard, J. F. (1984). The Postmodern Condition: A Report on Knowledge, Manchester University Press, Manchester.
• Martin, M. Markhvida, S. Hallegate, B. Walsh. (2020). “Socio-Economic Impacts of COVID-19 on Household Consumption and Poverty”, Economics of Disasters and Climate Change (2020) 4:453–479.
• Milan, S. (2020) “Techno-solutionism and the standard human in the making of the COVID-19 pandemic,” Big Data & Society, July–December: 1–7.
• Mol, A. (2000) “Globalzation and Environment: between apocalypse-blindness and ecological modernization,” Environment Global Modernity, Ed: Spaargaren, G., A. Mol, F. Buttel, International Sociological Association, London.
• OECD. (2020). Social economy and the COVID-19 crisis: current and future roles, https://read.oecd-ilibrary.org/view/?ref=135_135367-031kjiq7v4&title=Social-economy-and-the-COVID-19-crisis-current-and-future-roles
• Oosterhoff, B. C. Palmer. (2020). “Psychological Correlates of News Monitoring, Social Distancing, Disinfecting, and Hoarding Behaviors among US Adolescents during the COVID 19 Pandemic,” https://psyarxiv.com/ (Erişim tarihi, 30.04.2020).
• Pfefferbaum, B., C. S. North. (2020). “Mental Health and the Covid-19 Pandemic,” The New England Journal of Medicine. https://www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMp2008017?articleTools=true (Erişim tarihi, 30.04.2020).
• Sallan Gül, S. (2004). Sosyal Devlet Bitti, Yaşasın Piyasa, Etik Yayınları, İstanbul.
• Schwap, K., T. Malleret. (2020). Covid-19: The Great Reset, Forum Publishing,
• Schwap, K. (2020). “The Great Reset”, Time Magazine, October 22, 2020.
• Seçkin, T. (2010). Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü, 12 Levha Yayınları, İstanbul.
• Sezal, İ. (2003). “Neden Sosyoloji,” Sosyolojiye Giriş, Ed: İ. Sezal, Martı Yayınları, Ankara.
• Siedner, M.J., G. Harling , Z. Reynolds, R. F. Gilbert, S. Haneuse, A. S. Venkataramani, A. C. Tsai.(2020). “Social distancing to slow the US COVID-19 epidemic: Longitudinal pretest–posttest comparison group study,” Plos Medicine,
• Spaargaren, G., A. Mol, F. Buttel. (2000) “Introduction: Globalization, Modernity and Environment,” Environment Global Mıdernity, Ed:
• Spaargaren, G., A. Mol, F. Buttel, International Sociological Association, London.
• Şahin, O. (2020). Tarihsel Fırsat: Pandemi, Doğa İşbirliği, 21. Yüzyıl Enstitüsü, İstanbul.
• Tuna, M. H. Şen, Z. Durdu. (2011). Modern Toplumun İnşası, Detal Yayıncılık, Ankara.
• Tuna, M. (2013). Çevre Sosyolojisi, Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi Yayını, Eskişehir.
• Tuna, M. (2017). “Sosyolojinin Ortaya Çıkış Koşulları”, Sosyolojiye Giriş, Ed: M. Tuna, Detay Yayınları, Ankara. UN. (2020). “Brief#2: Putting the UN Framework for Socio-economic Response to Covid 19 into Action: Insights,” UN.
• Wallerstein, I. (1979) The Capitalist World Economy, Cambridge: Cambridge University Press.
• Yamada, M. (2017). “Decline of Real Love and Rise of Virtual Love: Love in Asia,” International Journal of Japanese Sociology, 26(1):6 12.
• Yaralı, E. (2018). Gıda Güvenliği, Andan Menderes Üniversitesi, Aydın. https://dijilopedi.com/2020-dunya-internet-sosyal-medya-ve-mobil-kullanim-istatistikleri/ (Erişim tarihi 12.11.2020)
• https://www.platinonline.com/dergi/yeni-nesil-ciftciler-1025247 (Erişim tarihi 12.11.2020)
• https://curatti.com/social-media-existential-threat/ (Erişim tarihi 19.11.2020)
• https://www.billboard.com/articles/columns/pop/9335531/coronavirus-quarantine-music-events-online-streams (Erişim tarihi 20.11.2020)
• https://wearesocialit.s3.amazonaws.com/think-forward-report-2019/WAS_ThinkForward_2019_spread.pdf (Erişim tarihi: 24.04.2020)
• https://www.fundalina.com/2019-yili-global-dijital-raporu/(Erişim tarihi: 26.04.2020)
• https://www.ekodialog.com/Makaleler/internet-kuresellesme-sanal-toplum-makale.html (Erişim tarihi: 27.04.2020)
• https://covid19.saglik.gov.tr/ (26.08.2020)
• https://covid19.who.int (Erişim tarihi: 06.03.2021)