DİVAN ŞİİRİNE BURSA’DAN ELEŞTİREL BİR SES: MEHMED RIF’AT EFENDİ

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 27, 279 - 295, 01.12.2014

Şamil Çan Muammer Hardal

https://doi.org/10.21550/sosbilder.269513

Cited By: 1

Öz

Türk Edebiyatı içerisinde önemli bir yeri olan Divan Edebiyatı; Tanzimat Fermanı sonrasında Osmanlı Devleti üzerinde iyice etkisini gösteren Batılılaşma hareketleri sonucunda ortaya çıkan Tanzimat Edebiyatı dönemde büyük eleştirilere maruz kalmıştır. Batı Etkisinde Gelişen Edebiyat döneminde Divan Edebiyatı’nı eleştirmek yenilikçi şairler tarafından adete bir gelenek haline gelmiştir. Bu eleştirilerin Servet-i Fünûn döneminde artarak devam ettiği ve İstanbul’dan taşraya yayıldığı görülmektedir. Bursa’da yayımlanan Feva’id gazetesinin Sermuharriri Celal Paşazade Mehmed Rıf’at Efendi, Divan şiirine yönelik yaptığı eleştirilerle İstanbul’da cereyan eden eski-yeni tartışmalarına katılmıştır. Bu makalede, Mehmed Rıf’at Efendi’nin Divan Edebiyatı’nı eleştiren şiir ve yazıları tespit edilmiş, eski-yeni tartışmalarının taşraya yansıması bilim dünyasına sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Divan şiiri, Mehmed Rıf’at, Feva’id, Bursa, eleştiri

A Critical View About Divan Poetry in Bursa: Mehmed Rıfat Efendi

Öz

After Tanzimat Edict showed its effect on the Westernization movements of the Ottoman Empire which resulted from movements in the period of Tanzimat literature; Divan Literature, which has an important place in Turkish Literature, was subject to great criticism. Criticizing Divan Literature by innovative poets became a tradition at the period of Turkish literature that was affected by West. It
was seen that these criticisms continued during the period of Servet-i Fünûn and
spreaded from Istanbul to the countryside. Celal Paşazade Mehmed Rif'at Efendi
who was the head writer of Feva’id newspaper that was published in Bursa
participated ‘old-new’ debate that took place in Istanbul with his Divan poetry. In
this article, Mehmed Rif'at Efendi’s written texts and poems criticizing Divan
literature have been detected and the reflections of ‘old-new’ debate to the
countryside is presented to the scientific world.

Anahtar Kelimeler

Divan poetry, Mehmed Rıf’at, Feva’id, Bursa, critism

Kaynakça

• Akyüz, K. (1995). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Aytaş, G. (2012). Recaizade Mahmut Ekrem’in Divan Edebiyatı, Halk Edebiyatı, Din ve Kültür Hakkındaki Görüşleri. İdil Dergisi. Cilt 1. Sayı 2, 60-75.
• Dilçin, C. (1999). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Eğri S. (2010). “Parçalanmış Zamanın Şairlerinden Doktor Ziya Ahmed Kaya: (Sisli) Yollar ve (Garip) İzler”. Uludağ Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl: 11, Sayı: 18, 2010/1, 143-156.
• Enginün, İ. (2007). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839- 1923). Dergâh yayınları.
• Ercilasun, B. (1994). Servet-i Fünûn’da Edebî Tenkit. İstanbul: MEB Yayınları.
• Feva’id. 4. Sene Nüshaları (1312-1313). Bursa: Matbaa-i Emrî.
• Gariper, C. (2005). “Yenileşmenin Başlangıcı ve Öncüleri”, Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı, (Editör: Ramazan Korkmaz) Ankara: Grafiker Yayınları.
• Hocaoğlu, K. (2012). Tanzimat’ın Birinci Dönem Şairlerinin Divan Şiiri Hakkındaki Görüşlerinin Eserlerindeki Yansımaları. The Journal of Academic Social Science Studies. Volume 5, Issue 8, 701-720.
• İlhan, N. (2012). Yeninin İçinde Eski: Tanzimat Dönemi Romanlarına Divan Şiirinin Yansıması. ANKARA. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, 2003-2017.
• Kaplan M., Enginün İ., Emil B.(1993). Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Levend, A.S. (1943). Divan Edebiyatı Kelimeler Ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Mengi, M. (2000). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. (6.b.). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Okay, M.O. (1992). Türk Şiiri Özel Sayısı IV (Çağdaş Türk Şiiri). Türk Dil Kurumu. Sayı 481-482. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Öztahtalı İ. İ. (2012). “XIX. Yüzyıl Bursa Kültür Hayatında Önemli Bir Dönemeç: Feva’id”. Ankara. TÜBAR, S. 32, 269-284.
• Pala, İ.(1999). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. (6.b.). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Pala, İ. (2010). Divan Edebiyatı. Ankara: Kapı Yayınları.
• Pejmürde (Şiir- nesir) (1311). İstanbul: Âlem Matbaası.
• Takdir-i Elhan (1302). İstanbul: Mahmut Bey Matbaası.
• Tanpınar, A. H. (1988). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. (9.b.). İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• Tonga, N.(2007). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Divan Şiiri Tartışmaları ve Gelenekten Faydalanma. Turkish Studies International Periodical For the Language. Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 2/4, 771-782.