SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KÜLTÜRÜ VE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI: İSTANBUL’DA ÇEVRE KONUSUNDA FAALİYET GÖSTEREN DERNEKLER

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 45, 817 - 840, 31.07.2023

Nebiye Konuk Kandemir , Elif Habip

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1282979

Öz

Toplumsal yapının tüm unsurlarını etkileyen kaynakları etkin, verimli ve gelecek nesillere aktarılabilir şekilde kullanılmasını ifade eden sürdürülebilirlik, insan-doğa ilişkisi dengesinin bozulmasıyla farklı açılardan tartışılan bir kavram olmaya başlamıştır. Bu çalışmada ise, sürdürülebilirlik kültürü ve bunun inşasında sivil toplum kuruluşlarının rolünü ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu çerçevede Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü bünyesinde kayıtlı olan çevre dernekleri araştırmanın örneklemi olarak ele alınmıştır. Web sitesi bulunan derneklerin amaçları Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (17 SKH) doğrultusunda değerlendirilmiştir. Bu derneklerin Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerinden yeterince istifade etmediği içerik analizi ile ortaya konulmuştur. Derneklerin amaçları doğrultusunda en çok ortaya çıkan sürdürülebilir Kalkınma Hedefi “13-İklim Eylemi”dir. Elde edilen veriler ışığında bu çalışmada derneklere ve yapılacak yeni araştırmalara öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

toplumsal değişme, çevre sorunları, sürdürülebilirlik, sürdürülebilirlik kültürü

Teşekkür

Editöre saygılarımla

Sustainability Culture and Non-Governmental Organizations: Associations Activing on the Environment in İstanbul

Öz

Sustainability, which expresses the effective, efficient and transferable use of resources that affect all elements of the social structure, has started to be a concept discussed from different perspectives with the deterioration of the human-nature relationship balance. In this study, it is aimed to reveal the sustainability culture and the role of non-governmental organizations in its construction. In this context, environmental associations registered under the General Directorate of Civil Society Relations were taken as the sample of the research. The aims of the associations whose websites are accessible have been evaluated in line with the United Nations Sustainable Development Goals (17 SDGs). It has been revealed by content analysis that these associations do not sufficiently benefit from the Sustainable Development Goals. SDG 13-Climate Action is the most emerging in line with the objectives of the associations. In line with the data obtained, suggestions were presented to the associations and new researches to be done in this study.

Anahtar Kelimeler

social change, environmental problems, sustainability, sustainability culture

Kaynakça

• Aksoy, F. (2019). İşletmelerde sürdürülebilirlik raporlama çerçeveleri. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(2), 324-346.
• Anadolu İzcilik Federasyonu. (Mart, 2023). www.aif.org.tr
• Arıköy Çevre Gönüllüleri Derneği. (Mart, 2023). https://www.arikoycevredernegi.org/
• Arslan, H. (2011). Bir “doğrudan eylem hareketi” olarak Greenpeace (Yeşil barış). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 247-258.
• Atık Kâğıt ve Geridönüşümcüler Derneği. (Mart, 2023). www.a-ged.org.tr
• Avcılar Çevre Kültürünü Geliştirme ve Eğitimi Afet Yardımı Derneği. (Mart, 2023). www.facebook.com/avceder
• Belgrad Ormanı Koruma Gönüllüleri Derneği. (Mart, 2023). www.belorkorder.com
• Bervar, M. & Bertoncelj, A. (2016). The five pillars of sustainability: Economic, social, environmental, cultural and security aspects. Proceedings of the Management International Conference, Pula, Croatia içinde (243-244. ss.).
• Beyoğlu Güzelleştirme ve Koruma Derneği. (Mart, 2023). https://beyoglu.org.tr/
• Biler, D. (2019). Kentsel dönüşüm projelerinin sosyal sürdürülebilirlik ölçütleri çerçevesinde değerlendirilmesi; Şanlıurfa eski sanayi bölgesi kentsel dönüşüm projesi örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Brundtland, G. H. (1987). What is sustainable development. In: Our common future, 8(9), Oxford University Press.
• Buehler, R. & Pucher, J. (2011). Sustainable transport in Freiburg: Lessons from Germany’s environmental capital. International Journal of Sustainable Transportation, 5(1), 43-70.
• Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği. (Mart, 2023). www.bugday.org
• Büyükçekmece Çevre Koruma ve Güzelleştirme Derneği. (Mart, 2023). www.bucekder.com
• Büyükdere Çevre Kültür ve Güzelleştirme Derneği. (Mart, 2023). www.buyukderedernegi.com
• Çevre Emekçileri Derneği. (Mart, 2023). www.cevremder.com
• Çevre Kuruluşları Dayanışma Derneği. (Mart, 2023). www.cekud.org.tr
• Deniz Temiz Derneği. (Mart, 2023). www.turmepa.org.tr
• Doğa Çöp Üretmez Derneği. (Mart, 2023). https://www.dogacopuretmez.org/dogacopuretmez.html
• Doğa Savaşçıları Çevre Koruma Derneği. (Mart, 2023). www.dogasavascilari.net
• Doğa ve Çevre Eğitimi Geliştirme Derneği. (Mart, 2023). http://doceg.org/
• Doğru, D. (2009). Sürdürülebilir gelişmenin sosyal boyutuna bir katkı: Toplumsal fayda için mimarlık. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Dönüşüm Derneği. (Mart, 2023). https://donusumdernegi.org/
• Enerji Verimliliği Derneği. (Mart, 2023). www.enver.org.tr
• Ertan, Y. (2018). Türkiye’de sürdürülebilirlik raporlaması (2005-2017). Journal of Accounting and Taxation Studies, 11(3), 463-478.
• Flora Araştırmaları Derneği. (Mart, 2023). http://www.flora.org.tr
• Gayrettepe Çevre Kültür ve Dayanışma Derneği. (Mart, 2023). https://www.facebook.com/gayrettepedernek/?locale=tr_TR
• Geri Dönüşüm Farkındalık Derneği. (Mart, 2023). www.geder.org.tr
• Goel, S. & Sivam, A. (2015). Social dimensions in the sustainability debate: The impact of social behaviour in choosing sustainable practices in daily life. International Journal of Urban Sustainable Development, 7(1), 61-71.
• Güler, M. & Turan, A. (2010). Türkiye’de sürdürülebilir kentsel gelişme stratejileri: KENTGES eylem planı (2010-2023) örneği. International on Conference Eurasian Economies içinde (255-260. ss.).
• Habitat. (Mart, 2023). BM Binyıl Bildirgesi. http://www.habitat.org.tr/gundem21/40-gundem21/129- bm-binyil-bildirgesi.html
• İklim Çevre Kültür ve Aile Çocuk Gelişimi Derneği. (Mart, 2023). www.iklimder.com
• İnsan ve Çevre Derneği. (Mart, 2023). www.binder.org.tr
• Kaktüs ve Sukkulent Derneği. (Mart, 2023). https://www.kaktusrehberi.com/index.php/tr/
• Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Karbon Emisyonu Sera Gazı Düşürme ve Kontrol Derneği. (Mart, 2023). www.kedkd.org
• Kashima, Y. (2016). Cultural dynamics. Current Opinion in Psychology, (8), 93-97.
• Kashima, Y. (2020). Cultural dynamics for sustainability: How can humanity craft cultures of sustainability? Current Directions in Psychological Science, 29(6), 538-544.
• Kavut, L. (2010). Kurumsal yönetim, kurumsal sosyal sorumluluk ve çevresel raporlama: İMKB 100 şirketlerinin çevresel açıklamalarının incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 21(66), 9-43.
• Kemerköy Çevre ve Doğa Koruma Derneği. (Mart, 2023). https://www.kemerkoydernegi.org/
• Konaklar Çevre Derneği. (Mart, 2023). www.koncev.org
• Kuraklıkla Mücadele Derneği. (Mart, 2023). http://www.kurakliklamucadele.org/
• Kutlu, K. (2019). Türkiye’deki jeotermal enerji santrallerinin çevresel ve toplumsal sürdürülebilirlik yönünden değerlendirilmesi. Kurumsal Yönetim ve Sürdürülebilirlik Sempozyumu içinde.
• Küçük, M. & Güneş, G. (2013). Sivil toplum kuruluşları ve çevresel sürdürülebilirlik. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2), 298-311.
• Küresel Çevre Derneği. (Mart, 2023). www.geo.org.tr
• Küresel Isınmayla Mücadele Derneği. (Mart, 2023). www.kuremder.org.tr
• Lewis, D., Kanji, N., Themudo, N. S. (2021). Non-governmental organizations and development. Routledge.
• Marshall, D., McCarthy, L., McGrath, P., Claudy, M. (2015). Going above and beyond: how sustainability culture and entrepreneurial orientation drive social sustainability supply chain practice adoption. Supply Chain Management, 20(4), 434-454.
• Mavi İklim Yeşil Dünya Hareketi Tüketici Derneği. (Mart, 2023). www.miyed.org
• Mimarsinan Güzelleştirme ve Çevre Koruma Derneği. (Mart, 2023). www.msinancevre.com.tr
• Odum, E. P. & Barrett, G. W. (1971). Fundamentals of ecology. WB Saunders Company.
• Organik Yaşam Derneği. (Mart, 2023). www.oryad.com.tr
• Pallarès-Blanch, M., Tulla, A. F., Vera, A. (2015). Environmental capital and women’s entrepreneurship: A sustainable local development approach. Carpathian Journal of Earth and Environmental Sciences, 10(3), 133-146.
• Pan Derneği. (Mart, 2023). www.pandernegi.org
• Park, H., Russell, C., Lee, J. (2007). National culture and environmental sustainability: A crossnational analysis. Journal of Economics and Finance, 31(1), 104-121.
• Peşkircioğlu, N. (2016). 2030 sürdürülebilir kalkınma hedefleri: Küresel verimlilik hareketine doğru. Anahtar Dergisi, 22(335), 4-9.
• Sarıkaya, M. & Kara, F. Z. (2007). Sürdürülebilir kalkınmada işletmenin rolü: Kurumsal vatandaşlık. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2), 221-233.
• Silivri Çevre Derneği. (Mart, 2023). www.silivricevredernegi.blogspot.com
• Sokak Bizim Derneği. (Mart, 2023). www.sokakbizim.org
• Sualtı Temizlik ve Biliçlendirme Hareketi Derneği. (Mart, 2023). www.sth.org.tr
• Taşçı, H. (2012). Toplumsal sürdürülebilirlik bağlamında kentsel ayrışma, kapalı konut siteleri veya sivil lojmanlar sorunu. F. Yıldız, Ü. Güneş (Ed.), 1. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (9-24. ss.).
• Tata, J. & Prasad, S. (2015). National cultural values, sustainability beliefs, and organizational initiatives. Cross Cultural Management: An International Journal, 22(2), 278-296.
• T.C. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü (2023, Mart 30). İllere ve faaliyet alanlarına göre dernekler. https://www.siviltoplum.gov.tr/illere-ve-faaliyet-alanlarina-gore-dernekler
• Temiz Atık Derneği. (Mart, 2023). www.temizatik.org
• Tilley, F. & Young, W. (2009). Sustainability entrepreneurs. Greener Management International, (55), 77-92.
• Toplumsal Afet Derneği. (Mart, 2023). www.toplumsalafet.org.tr
• Tosun, E. K. (2017). Sürdürülebilirlik bağlamında ekolojik kent söylemi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(4), 169-189.
• Tutulmaz, O. (2012). Sürdürülebilir kalkınma: Sürdürülebilirlik için bir çözüm vizyonu. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 601-626.
• Tuzla Doğayı ve Hayvanları Koruma Derneği. (Mart, 2023). www.dohader.com.tr
• Tüm Akü İthalatçıları ve Üreticileri Derneği. (Mart, 2023). www.tumakuder.org
• Tüm Atık ve Çevre Yönetimi Derneği. (Mart, 2023). www.tayced.org
• Türkiye Çevre Koruma ve Yeşillendirme Kurumu Derneği. (Mart, 2023). www.turcek.org.tr
• Türkiye Ormancılar Derneği Marmara Şubesi. (Mart, 2023). www.todmarmara.org.tr
• UNDP. (2023, Nisan 12). Sürdürülebilir kalkınma amaçları yatırım inisiyatifi. https://www.undp.org/tr/turkiye/projects/surdurulebilir-kalkinma-amaclari-yatirim-inisiyatifi
• United Nations. (Mart, 2023). https://sdgs.un.org/publications/17-sustainable-development-goals-17-partnerships-17979
• Yaprak Derneği. (Mart, 2023). www.yaprak.org.tr
• Yenilenebilir Enerji Birliği (Eurosolar Türkiye). (Mart, 2023). www.eurosolar.org.tr
• Yeryüzü Derneği. (Mart, 2023). https://yeryuzudernegi.org/
• Yeşil Düşünce Derneği. (Mart, 2023). www.yesildusunce.org
• Yeşil Türkiye Ormancılar Derneği İstanbul Şubesi. (Mart, 2023). www.ytodistanbul.com
• Yeşilcan Derneği. (Mart, 2023). www.yesilcan.org
• Yıldırımdan Korunma ve Topraklama Derneği. (Mart, 2023). www.yilkoder.org.tr
• Yuvam Dünya İklim Değişikliği ile Mücadele Derneği. (Mart, 2023). https://yuvamdunya.org/
• Zeytinburnu Kentsel Dönüşüm Ekolojik Planlama Derneği. (Mart, 2023). www.zekeder.org