Self-Refuting Ideas as an Example of Consistency / Inconsistency

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 47, 535 - 546, 31.07.2024

Ceren Oğuz Kabadayı

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1414399

Öz

Sentence or text-sized phrase created using language elements; In addition to being compatible with the structure of the language, it also has semantic integrity. However, this integrity may sometimes be semantically unclear, even if it does not contain errors related to structural features. Another aspect of this ambiguity is that the idea put forward by the proposition also points to its falsity. These are called self-refuting ideas. It is possible to associate this with the concept of paradox based on some features. From a linguistic perspective, this sentence creates a contradiction in meaning, which appears to be a formal inconsistency but is an attempt to create meaning. This study examines the relationship between statements that refer to themselves, thereby revealing implicit meaning and coherence, which is one of the criteria for textuality.

Anahtar Kelimeler

textuality, consistency, paradox, contradiction, self-defeating idea

BİR TUTAR(LI/SIZ)LIK ÖRNEĞİ OLARAK KENDİ KENDİNİ ÇÜRÜTEN VARSAYIMLAR (SELF-REFUTING IDEA)

Öz

Tümce veya metin boyutundaki ifadeler; dilin yapısına uygunluğunun yanında anlamsal olarak da bütünlük içindedir. Bu bütünlük, yapı özellikleri bakımından herhangi bir eksiklik veya yanlışlık barındırmasa da anlamsal olarak netlikten uzak olabilir. Bu muğlaklığın bir görüntüsü de önermenin ileri sürdüğü düşüncenin aynı zamanda kendisinin yanlışlığına işaret etmesidir. Bu tür ifadeleri karşılamak için self-refuting idea (kendi kendini çürüten varsayım) kavramı kullanılır. Bu kavramı çelişme, üçüncü hâlin imkânlılığı ve kendine gönderme gibi özellikleri temelinde paradoks kavramıyla ilişkilendirmek mümkündür. Bu tür ifadelerde tümcenin gönderimi kendisinedir ve bu gönderim neticesinde ortaya çelişki durumu çıkar. Dilsel açıdan ve metin boyutunda incelendiğinde bir ifadenin metnin iki ayrı yerinde, tümce boyutundaysa tümcenin ortaya koyduğu anlamda bir çelişki oluşturması, biçimsel olarak tutarsızlık gibi görünse de bu aslında bir anlam üretme çabasıdır. Bu çalışmada kendisine gönderimde bulunan, bunun neticesinde kendisiyle çelişen ve bu yolla örtük bir anlam ortaya koyan ifadelerin metinsellik ölçütlerinden tutarlılıkla ilişkisi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

metinsellik, tutarlılık, paradoks, çelişki, kendi kendini çürüten varsayım

Etik Beyan

Makale araştırma ve yayın etiğine uygun olarak hazırlanmıştır. Yapılan bu çalışma etik kurul izni gerektirmemektedir.

Kaynakça

• 1000kitap (2024, Mart 12). https://1000kitap.com/bu-da-dahil-butun-genellemeler-yanlistir-nietzsche--293099?hl=tr
• Açıköz, H. M. (2019). Sextus empirikus ve karşıtları örneklerinde mantık ve şüphe ilişkisi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 15-29.
• Akdağ, B. (2024, Mart 12). Genellemeler üzerine. https://blog.milliyet.com.tr/genellemeler-uzerine/Blog/?BlogNo=594333
• Aslan, E. (2020). Belirlilik. E. Boz (Ed.), Türkçede Dilbilgisel Ulamlar içinde (259-281. ss.), Gazi Kitabevi.
• Aşkın Balcı, H. (2018). Metindilbilimin ABC’si. Say Yayınları.
• Bağ, R. L. (2022). Türkçede paradoks. Disiplinler Arası Dil Araştırmaları Dergisi, 4(4), 80-92.
• Bağ, R. L. (2023). Türkçede paradoks (teori ve inceleme). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Boz, E. (2017). Terim biliminin sorunlarına dair. Türk Dili Yılı Armağan Kitabı içinde (229-237. ss.), Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Boz, E. (2020). Dilbilgisel ve dilbilgisi dışı kavramları üzerine. Uluslararası Disiplinler Arası Dil Araştırmaları Dergisi, (1), 1-11.
• Castagnoli, L. (2007). Everything is true - everything is false: Self-refutation arguments from Democritus to Augustine. Antiquorum Philosphia, (1), 11-74.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlüğü. Paradigma Yayınları.
• Danto, A. (2002). Nietzsche - Hayatı, eserleri ve felsefesi. (Çev: A. Cevizci), Paradigma Yayınları.
• Durhan, G. (2019). Bir mantık problemi olarak paradoks. Mantık Araştırmaları Dergisi, 1(2), 21-37.
• Durmaz, C (2014). Russell paradoksu temelinde 20. yüzyıl paradoksları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ferhat, N. (2017). Çelişkinin devinimi. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), (24), 177-194.
• Günay, D. (2007). Metin bilgisi. Multilingual Yayınları.
• Hacınebioğlu, İ. L. (2006). Bir düşünce ve mantık problemi olarak paradoks. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (7), 105-120.
• Karaman, B. İ. (2009). Terim oluşturma yöntemleri. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı -Belleten, 57(2), 45-59.
• Kerimoğlu, C. (2014). Genel dilbilime giriş. Pegem Akademi.
• Kıran, Z. & Eziler Kıran, A. (2013). Dilbilime giriş. Seçkin Yayınları.
• Lüleci, M. (2016). Edebî metinlerde bağdaşıklık ve tutarlılık: “Sisler Bulvarı”, “Tutunamayanlar” ve “Müthiş Bir Tren” örneğinde Türk edebiyatına metin dilbilimsel bir yaklaşım. Turkish Studies, 11(4), 595-634.
• Onursal, İ. (2003). Türkçe metinlerde bağdaşıklık ve tutarlılık. A. Kıran, E. Korkut, S. Ağıldere (Yay. Haz.), Günümüz Dilbilim Çalışmaları içinde (121-132. ss.), Multilingual Yayınları.
• Putnam, H. (1981). Reason, thruth and history. Cambridge University Press.
• Raymond, M. S. (2006). Self-reference in all its glory. T. Bolander, V. F. Hendricks, S. A. Pedersen (Ed.), Self-Reference içinde (151-163. ss.), Center for the Study of Language and Information.
• Tarski, A. (1944). The semantic conception of truth. Philosophy and Phenomenological Research, 4(3), 341-376.