İZMİR’DE YUNAN İŞGALİ: MİLLÎ MÜCADELE’NİN DÖNÜM NOKTASININ İSTANBUL BASININDA YANSIMALARI

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 48, 207 - 227, 31.01.2025

Mine Ersevinç

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1544935

Öz

Mondros Mütarekesi Osmanlı Devleti topraklarını İtilaf Devletleri’nin işgaline açmış ve 7. madde gerekçesi ile işgaller başlamıştır. İzmir kenti ise Paris Barış Konferansı’nda alınan karar üzerine 15 Mayıs 1919’da Yunanistan tarafından işgal edilmiştir. Daha resmî işgal gerçekleştirilmeden önce işgal kararına karşı gelişen tepkiler, resmî işgalden sonra daha da yoğunlaşmış, kamu ve devlet erkânı nezdinde yaşanan reaksiyon yabancı basın ile Anadolu ve İstanbul basınına yansımıştır. Amacımız İzmir’in işgalinden sonra; tepkileri, Millî Mücadele’yi, İtilaf Devletleri ile Saray ve hükümetlerinin tutumlarını, amaçlarını ve beklentilerini işgalden hemen sonra İstanbul’da yayımlanan gazetelerdeki değerlendirmeler ekseninde ele almak, yorumlamak ve değerlendirmeleri incelemek olacaktır.

Anahtar Kelimeler

İzmir, işgal, basın, direniş, İstanbul

Etik Beyan

Makale araştırma ve yayın etiğine uygun olarak hazırlanmıştır. Yapılan bu çalışma etik kurul izni gerektirmemektedir.

Greek Occupation in İzmir: Reflections of The Turning Point of The National Struggle in the İstanbul Press

Öz

The Armistice of Mudros opened the lands of the Ottoman Empire to the occupation of the Allied Powers, and the occupations began on the grounds of article 7. The city of İzmir was occupied by Greece on May 15, 1919, following the decision taken at the Paris Peace Conference. The reactions that developed against the occupation decision even before the official occupation was carried out, intensified even more after the official occupation, and the reaction experienced by the public and state officials was reflected in the foreign press and the Anatolian and İstanbul press. Our aim after the occupation of İzmir is to discuss, interpret and examine the reactions, the National Struggle, the attitudes, aims and expectations of the Allied Powers and the Palace and Governments on the basis of the evaluations in the newspapers published in İstanbul immediately after the occupation.

Anahtar Kelimeler

İzmir, occupation, press, resistance, İstanbul

Kaynakça

• Apak, R. (1990). İstiklâl Savaşında Garp Cephesi nasıl kuruldu?. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Atatürk, M. K. (1989). Nutuk 1919-1927. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Atay, Ç. (2024). İzmir işgalinin başlangıcı ve sonu. N. Özden (Ed.), Mora Katliamı ve Anadolu’da Yunan Mezalimi Sempozyumu Bildirileri içinde (471-499. ss.), Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Bayar, C. (1968). Ben de Yazdım, C. IV. Baha Matbaası.
• Erdem, N. (2023). Yunan yetkililerin raporlarında İzmir’in işgal günü yaşananlar ve Yunanistan’ın uygulamaları. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 19(37), 527-556.
• Cebesoy, A. F. (1953). Millî Mücadele hatıraları. C. I, Vatan Yayınevi.
• Çelebi, M. (2019). Bir İtalyan gazetecinin kaleminden İzmir’in işgali. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 19(Özel Sayı), 131-154.
• Çetinkaya, İ. (2019). Avustralya basınında İzmir’in işgali. İzmir Araştırmaları Dergisi, (10), 69-92.
• Demirhan, H. (2019). Yunanistan’ın İzmir’i işgalinde İngiltere’nin rolü. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(5), 1515-1536.
• Karayaman, M. (2007). İzmir Valisi İzzet Bey’in kaleminden İzmir’in işgali. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 6(15), 3-18.
• Kul, H. & Okur, M. (2019). İzmir’in işgaline dair İstanbul basınında çıkan haber ve yorumlar. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 19(Özel Sayı), 175-215.
• Okyar, A. F. (1980). Üç devirde bir adam. (Haz: C. Kutay), Tercüman Yayınları.
• Orbay, R. (1993). Cehennem değirmeni. C. I, Emre Yayınevi.
• Öktem, H. R. (1991). Mütareke ve işgal anıları. (Haz: Z. Arıkan), Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özalp, K. (1988). Millî Mücadele, 1919-1920. C. I, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Özgören, A. (2021). Yunanlıların İzmir’i işgalinin Fransız basınında yansımaları. Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, 19(33), 151-184.
• Selek, S. (1985). İsmet İnönü-Hatıralar. C. I, Bilgi Yayınevi.
• Şentürk, A. & Yavuz, B. A. (2019). İtalyan basınında İzmir’in işgali. Researcher: Social Science Studies, 7(3), 118-130.
• Topuz, H. (1996). Türk basın tarihi, 100 soruda serisi. Gerçek Yayınevi.
• Turan, M. (1996). İzmir’in işgali üzerine. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 12(36), 739-753.
• Turan, M. (2015). Batı Anadolu’da Yunan işgali ve mezalimi. M. A. Parlak (Ed.), Kurtuluş ve Kuruluşun Sembol Kenti İzmir Sempozyumu Bildirileri içinde (37-52. ss.), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Turan, O. (2019). İngiliz arşiv belgelerine göre Yunan Ordusu’nun İzmir’e çıkması ve işgale ilişkin tanıklıklar. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 19(Özel Sayı), 103-216.
• Tunç, S. (2002). İzmir’in Yunanlılar tarafından işgali ve İstanbul basınına yansımaları (15-26 Mayıs 1919). H. C. Güzel, K. Çiçek, S. Koca (Ed.), Türkler Ansiklopedisi içinde (772-784. ss.), Yeni Türkiye Yayınları.