Giorgio Agamben and Michel Foucault: Similarities and Differences

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 49, 621 - 639, 31.07.2025

Murat Demir

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1584067

Öz

Agamben occupies a noteworthy place among the thinkers who have adopted the rejection and reconstruction philosophy of recent postmodern thought. Agamben’s expansions on “sovereign power” and “biopolitics” are largely based on the foundations laid by Foucault. This study has been written in order not to repeat this reductionist assumption in the literature and to reveal that there are similarities as well as ruptures between the two. In fact, while a large part of the studies previously written on the axis of Foucault and Agamben were directly centred on biopolitics, this study examines almost all of the theoretical ground belonging to Agamben and focuses on the points of similarity and rupture with Foucault. Therefore, compared to other texts in the literature, this study endeavours to present more original and organised data about the two. As a result, although Foucault and Agamben intersect on the political sphere and the subject’s captivity, they differ from each other on the functioning of power and normative law. In this respect, as a result of the comparison of Agamben and Foucault, it is expected to open the door to readings that will make it possible to reinterpret them.

Anahtar Kelimeler

G. Agamben , M. Foucault , homo-sacer , state of exception , camp

GIORGIO AGAMBEN VE MICHEL FOUCAULT: BENZEŞİMLER VE KOPUŞLAR

Öz

Agamben son dönem postmodern düşüncenin reddiyelerini ve yeniden inşa felsefesini benimsemiş olan düşünürler arasında kayda değer bir yer tutmaktadır. Kendisinin “egemen iktidar” ve “biyopolitika” hakkında yapmış olduğu açılımların geniş bir kısmı Foucault’nun attığı temeller üzerinde yükseldiği ortaya konulmaktadır. Literatürdeki bu indirgemeci varsayımın tekrarlanmaması ve ikili arasındaki benzeşimler kadar kopuşların da olduğunu ortaya koyabilmek amacıyla bu çalışma kaleme alınmıştır. Hatta daha önceden Foucault ve Agamben eksenli kaleme alınan çalışmaların geniş bir kısmı doğrudan biyopolitika merkezli işlenirken söz konusu olan bu çalışma, Agamben’e ait olan teorik zeminin neredeyse tamamını inceleyip, Foucault ile benzeştiği ve koptuğu noktalar üzerinde durmaktadır. Bundan dolayı çalışma literatürdeki diğer metinlere kıyasla ikili hakkında daha özgün ve derli toplu veri sunmaya çalışmaktadır. Sonuç olarak Foucault ve Agamben siyasal alan ve öznenin tutsaklığı konusunda kesişse de iktidar ve normatif hukukun işleyişi konusunda birbirlerinden kopmaktadırlar. Bu doğrultuda çalışmanın Agamben ve Foucault’nun karşılaştırılması neticesinde, yeniden yorumlanmasını mümkün kılacak okumalara kapı aralaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

G. Agamben , M. Foucault , kutsal insan , istisna hâli , kamp

Etik Beyan

Makale araştırma ve yayın etiğine uygun olarak hazırlanmıştır. Yapılan bu çalışma etik kurul izni gerektirmemektedir.

Kaynakça

• Adorno, T. W. & Horkheimer, M. (2017). Aydınlanmanın diyalektiği. (Çev: N. Ülner, E. Öztarhan Karadoğan), Kabalcı Yayınları.
• Agamben, G. (2000). Means without end: Notes on politics. (Çev: V. Binetti, C. Casarino), University of Minnesota Press.
• Agamben, G. (2010). Tanık ve arşiv-Auschwitz’den artakalanlar. (Çev: A. İ. Başgül), Dipnot Yayınları.
• Agamben, G. (2012). Gelmekte olan ortaklık. (Çev: B. Parlak), MonoKL Yayınları.
• Agamben, G. (2017). Kutsal insan: Egemen iktidar ve çıplak hayat. (Çev: İ. Türkmen), Ayrıntı Yayınları.
• Agamben, G. (2020). İstisna hâli. (Çev: K. Atakay), Ayrıntı Yayınları.
• Agamben, G., Fabbri, L., Fay, E. (2009). On the limits of violence. Diacritics, 39(4), 103-111.
• Alca, D. & Malkoç, K. (2023). Foucault ve Agamben’de biyopolitika: Soyuttan somuta güvenlik ve özgürlük. International Social Sciences Studies Journal, 9(117), 9218-9232.
• Baştürk, E. (2017). Biyopolitika ve savaşım: Foucault ve Agamben arasındaki ayrımın kavramsal içeriği. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 5(2), 1-23.
• Benjamin, W. (2010). Şiddetin eleştirisi üzerine. (Çev: E. Göztepe, Z. Direk, F. B. Aydar), S. Sökmen (Ed.), Şiddetin Eleştirisi Üzerine içinde (19-42. ss.), Metis Yayınları.
• Blanchot, M. (2005). Michel Foucault. (Çev: A. Meral), Kabalcı Yayınları.
• Boetie, E. (2021). Gönüllü kulluk üzerine söylev. (Çev: G. Koca), Pera Yayınları.
• Bourke, G. (2001). Bare life’s bare essentials: When all you’ve got is hope - The state of exception in the road, district 9 and blindness. Law, Culture and the Humanities, 10(3), 440-463.
• Butler, J. (2002). İktidarın psişik yaşamı. (Çev: F. Tütüncü), Ayrıntı Yayınları.
• Cziesla, F. (2022). Biopolitik und thanatopolitik in Agambens homo sacer. Von der Biopolitik zur Nekro-Ökonomie içinde (53-72. ss.), Transcript Verlag.
• Çil, H. (2022). Öznellikle tabiiyet arasında bir başarı hikâyesi: Sosyal medyadaki zayıflama videoları üzerine bir anlatı analizi. İçtimaiyat, 6(1), 205-229.
• Demir, M. (2022). Modern ve postmodern sosyal teoride iktidar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Diken, B. & Lausten, C. (2005). The culture of exception: Sociology facing the camp. Routledge.
• Dines, N., Montagna, N., Ruggiero, V. (2014). Thinking Lampedusa: Border construction, the spectacle of bare life and the productivity of migrants. Ethnic and Racial Studies, 38(3), 430-445.
• Dines, M. N. & Ruggiero, V. (2015). Thinking iampedusa: Border construction, the spectacle of bare life and the productivity of migrants. Ethnic and Racial Studies, 3(38), 430-445.
• Dutlu, D. & Arı, M. (2020). Foucault ve Agamben düzleminde biyo-politika. Fiscaoeconomia, 4(1), 159-174.
• Foucault, M. (1982). The subject and power. Critical Inqury, 8(4), 777-795.
• Foucault, M. (2002). Toplumu savunmak gerekir. (Çev: Ş. Aktaş), Yapı Kredi Yayınları.
• Foucault, M. (2003). İktidarın gözü. (Çev: I. Ergüden ), Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2005). Büyük kapatılma. (Çev: I. Ergüden), Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2009). Truth and power. S. Thornham, C. Bassett, P. Marris (Ed.), Media Studies içinde (63-75. ss.), Edinburgh University Press.
• Foucault, M. (2017). Hapishanenin doğuşu. (Çev: M. A. Kılıçbay), İmge Yayınları.
• Foucault, M. (2018). Cinselliğin tarihi. (Çev: H. U. Tanrıöver), Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2019). Özne ve iktidar. (Çev: O. Akınhay), Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2020). Deliliğin tarihi. (Çev: M. A. Kılıçbay), İmge Yayınları.
• Hobbes, T. (2023). Leviathan. (Çev: S. Lim), Yapı Kredi Yayınları.
• İzol, R. & Cingöz, M. (2022). Foucault ve Agamben üzerinden biyopolitikaya dair karşılaştırmalı bir analiz. Journal of History School, (57), 1451-1467.
• Kartal, O. (2020). Ölüm iktidarı. Gazete Duvar.
• Keskin, F. (2005). Büyük kapatılma. Büyük Kapatılma içinde (11-19. ss.), Ayrıntı Yayınları.
• Laclau, E. (2015). Bare life or social indeterminacy?. D. Howart (Ed.), Ernesto Laclau: Post-Marxism, Populism and Critique içinde (11-22. ss.), Routledge.
• Lemke, T. (2005). “A zone of indistinction” – A critique of Giorgio Agamben’s concept of biopolitics. Critical Practice Studies, 1(7), 3-13.
• Lemke, T. (2017). Biyopolitika. (Çev: U. Özmakas), İletişim Yayınları.
• McLoughlin, D. (2011). Threshold. A., Murray, Whyte, J. (Ed.), The Agamben Dictionary içinde (189-191. ss.), Edinburgh University Press.
• Mills, C. (2008). The philosophy of agamben. McGill- Queen’s University Press.
• Minca, C. (2006). Giorgio Agamben and the new biopolitical nomos. Geografiska Annaler, 4(88), 387-403.
• Mocan, F. G. (2021). Agamben: Tanığın izini sürerken. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, (7), 88-109.
• Mocan, F. G. (2023). Anti-iktidar öznesi olarak herhangi var olanlar: Agamben’in temel kavramları üzerine. S. Kiraz (Ed.), İktidar ve Demokrasi: Çağdaş Tartışmalar içinde (271-298. ss.), Nobel Yayıncılık.
• Negri, A. & Hardt, M. (2017). İmparatorluk. (Çev: A. E. Pilgir), Ayrıntı Yayınları.
• Ongur, H. Ö. & Zengin, H. (2019). Reading Agamben backwards: Syrian refugees, biopolitics and sovereignty in Turkey. Social Science Information, 58(1), 103-120.
• Önal, H. (2023). Foucault and Agamben in the context of biopolitics and sovereignty: The problem of self-biopoliticisation. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: İstanbul Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Özmakas, U. (2018). Foucualt: İktidardan biyoiktidara. Cogito Dergisi, (70-71), 53-81.
• Özmakas, U. (2021). Biyopolitika: iktidar ve direniş (Foucault, Agamben, Hardt-Negri). İletişim Yayınları.
• Ritzer, G. & Stepnisky, J. (2018). Sosyoloji kuramları. (Çev: H. Hülür), Deki Yayınları.
• Schmitt, C. (2024). Siyasi ilahiyat egemenlik kuramı üzerine dört bölüm. (Çev: A. E. Zeybekoğlu), Dost Kitabevi Yayınları.
• Tunç, M. T. (2021). Başka bir eleştiri: Michel Foucault’nun eleştirisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: 29 Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Veyne, P. (2014). Foucault düşüncesi ve kişiliği. (Çev: I. Ergüden), Alfa Yayınları.
• Yelken, R. (2008). Yaşayan anın tarihçisi: Foucault. R. Yelken (Ed.), Tarih Sosyolojisi içinde (184-203. ss.), Vadi Yayınları .
• Walsh, J. (2014). The hidden point of intersection: Bio-politics in Foucault and Agamben. The University of Puget Sound.