A Linguistic Perspective on Consumption Habits of The Early Republican Period: The Case of Alışveriş Evi (Shopping House) Bulletin

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 49, 539 - 551, 31.07.2025

Betül B. Oğuz

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1622400

Öz

The concept of consumption and consumption habits that emerged with modern societies show not only the construction, interests and/or social class needs of individuals in the societies they live in, but also the possibilities, needs, production and consumption ways of the society in question. Due to the individual and social diversity of consumption habits, studies in this field can be handled by different disciplines. In the studies conducted, it is possible to see that consumption behaviors and the characteristics of the products consumed are examined both individually and socially in many fields from sociology to economics, from behavioral science to agriculture. The change in the products consumed over time may be due to reasons such as industry, communication networks and technological development. This is also a factor affecting habits. At this point, the change of products causes the nomenclature to change. Each new product that is habitually consumed introduces a new nomenclature, brand name, other grammatical structures depending on the type of product, word groups and verbs into the vocabulary. In this study, it is aimed to linguistically analyze a bulletin titled Alışveriş Evi (Shopping House), which was published in Istanbul in 1925 and of which there is only one copy, in the context of the consumption habits of the period.

Anahtar Kelimeler

linguistics , consumption habits , vocabulary , Alışveriş Evi Bulletin

ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ TÜKETİM ALIŞKANLIKLARINA DİLBİLİMSEL BİR BAKIŞ: ALIŞVERİŞ EVİ BÜLTENİ ÖRNEĞİ

Öz

Modern toplumlarla birlikte ortaya çıkan tüketim kavramı ve alışkanlıkları bireylerin sadece yaşadıkları toplumlardaki inşasını, ilgi alanlarını, sosyal sınıf gereksinimlerini değil aynı zamanda söz konusu toplumun olanaklarını, gereksinimlerini, üretim ve tüketim yollarını da göstermektedir. Tüketim alışkanlıklarının bireysel/toplumsal çeşitliliği gereği bu alanda yapılan çalışmaların farklı disiplinlerce ele alınabilmesi mümkündür. Yapılan çalışmalarda; sosyolojiden iktisada, davranış biliminden ziraata birçok alanda hem bireysel hem de toplumsal açıdan tüketim davranışlarının ve tüketilen ürünlerin özelliklerinin incelendiğini görmek mümkündür. Tüketilen ürünlerin zaman içerisindeki değişimi, sanayi, iletişim ağları ve teknolojik gelişim gibi sebeplere bağlı olabilmektedir. Bu durum, alışkanlıkları da etkilemektedir. Tüketilen ürünlerin değişmesi adlandırmaların da değişmesine sebep olmaktadır. Tüketim alışkanlığı kazanılan her bir yeni ürün, yeni bir adlandırmayı, marka ismini, ürünün çeşidine bağlı olarak başka gramatikal yapıları, kelime gruplarını ve fiilleri söz varlığına dâhil etmektedir. Bu çalışmada 1925 yılında İstanbul’da yayınlanmış ve tek nüshası bulunan Alışveriş Evi isimli bir bültenin dönemin tüketim alışkanlıkları bağlamında dilbilimsel açıdan incelenmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

dilbilim , tüketim alışkanlığı , söz varlığı , Alışveriş Evi

Etik Beyan

Makale araştırma ve yayın etiğine uygun olarak hazırlanmıştır. Yapılan bu çalışma etik kurul izni gerektirmemektedir.

Kaynakça

• Alışveriş Evi (2024, Kasım 20). https://dijital-kutuphane.mkutup.gov.tr/tr/periodicals/catalog/details/86
• Bahar, H. İ. (2009). Sosyoloji. USAK Yayınları.
• Baudrillard, J. (2008). Tüketim toplumu söylenceleri / yapıları. Ayrıntı Yayınları.
• Coşar, N. (2012). Osmanlı’dan Cumhuriyete tüketim alışkanlıkları (Osmanlı’dan Cumhuriyete esnaf ve ticaret. Tarih Vakfı Yayınları.
• Çamdereli, M. & Varlı, M. (2009). Reklam dergi ve gazeteleri. Rasyo Yayıncılık.
• Güncel Türkçe Sözlük (2024, Kasım 20). https://sozluk.gov.tr/
• İlhan, N. (2009). Türk dilinde çokluk. Manas Yayıncılık.
• İlter, E. (2019). Tüketim kültürünün tarihsel gelişim süreci ve bireysel, toplumsal ve kültürel etkilerinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (2), 461-476. Özbay, R. D. (2001). Alış Veriş Evi ve İki Yayını. Müteferika-Kitabiyet Dergisi, (2), 133-144.
• Sander, O. (1998). Siyasi tarih-ilk çağlardan 1918’e. İmge Kitabevi.
• Saussure, F. D. (1998). Genel dilbilim dersleri. Multilingual Yayınları.
• Simmel, G. (2005). Modern kültürde çatışma. İletişim Yayınları.
• Şahin, R. (2019). Sanayi Devrimi Osmanlı İmparatorluğu’nda neden başlamadı?. Business Economics and Management Research Journal, 2(1), 1-16.
• TDK. (1945). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TDK. (1959). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TDK. (1969). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TDK. (1974). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• TDK. (1998). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Toprak, Z. (1982). Türkiye’de “Milli İktisat” 1908-1918. Yurt Yayınları.
• Toprak, Z. (2019). Türkiye’de yeni hayat - inkılap ve travma 1908-1928. Doğan Kitap.
• Varol, E. (2023). Cumhuriyet’in ilk 20 yılında Türkiye’de reklam ve reklamcılık. Sakarya İletişim, 3(2), 76-99.
• ZıpZıp Tavşan (2024, Kasım 20). https://www.fenomengida.com.tr/zip-zip-tavsan/