KUŞAKLAR ARASI BABALIK ROLÜ ALGISININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 2, 290 - 315, 28.12.2025

Işık Tümay Alper , Aygül Öztürk

https://doi.org/10.37991/sosdus.1758334

Öz

Bu çalışmanın amacı, kuşaklar arası babalık rolünün irdelenmesidir. Nitel araştırma desenlerinden olgubilim/fenomenoloji deseni kullanılarak; ölçüt örneklem yöntemiyle belirlenen okul öncesi dönem çocuğu olan 20 babayla bireysel görüşmeler gerçekleştirilerek üstlendikleri babalık rolleri ve kendi babaları hakkındaki görüşlerine ulaşılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiş ve araştırmanın bulguları babaların babalık duygusu ve çocuklarıyla iletişimi için somut/fiziksel koşullara ihtiyacı olduklarını; hamilelik sürecinde çoğunlukla eşlerine ev işleri ve yaşamsal sorumluluklar bakımından destek olduklarını; ancak hamilelik sürecinde duygusal ve psikolojik desteğin yeterli düzeyde olmadığını; çocukların gereksinimleri bakımından yüksek düzeyde görev üstlendiklerini ve kendi babalarını bu açılardan geleneksel, ilgisiz, mesafeli tanımlayarak yeterli görmediklerini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Babalık rolleri , Kuşaklar arası karşılaştırma , Okul öncesi dönem çocuk

Etik Beyan

Bu çalışma Adıyaman Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Etik Kurulu tarafından 22.07.2025 tarih 178 sayılı karar ile etik açıdan uygun bulunmuştur. Araştırma sürecinde “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi”ne uyulmuştur.

COMPARISON OF THE PERCEPTION OF FATHERHOOD ROLES ACROSS GENERATIONS

Öz

The purpose of this study is to examine the role of fatherhood across generations. Using a qualitative research design, specifically a phenomenological approach, individual interviews were conducted with 20 fathers of preschool-aged children, selected using a criterion sampling method, to learn about the roles they assumed as fathers and their views about their own fathers. The data obtained were analyzed using content analysis, and the findings of the study revealed that fathers need concrete/physical conditions for their fatherhood feelings and communication with their children; they mostly supported their wives in household chores and life responsibilities during pregnancy; however, emotional and psychological support was insufficient during pregnancy; they took on a high level of responsibility for their children's needs and described their own fathers as traditional, uninterested, and distant in these respects, and did not consider them adequate.

Anahtar Kelimeler

Fatherhood roles , Intergenerational comparison , Preschool children

Kaynakça

• Alyousefi-van Dijk, K., de Waal, N., van IJzendoorn, M. H., & Bakermans-Kranenburg, M. J. (2022). Development and feasibility of the prenatal video-feedback intervention to promote positive parenting for expectant fathers. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 40(4), 352–365. https://doi.org/10.1080/02646838.2021.1886258
• Anderson, D. G., Ward, H., & Hatton, D. C. (2004). Family health risks. In Community health nursing. Mosby.
• Belli, M., Akçay Didişen, N., & Bal Yılmaz, H. (2021). Geçmişten günümüze değişen babalık rolü ve çocuk gelişimine katkıları. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 366–371. https://doi.org/10.34087/cbusbed.806798
• Boylu, A.A. (2025). Ailelerle Sosyal Hizmet (10. bs.). Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Buisman, R. S. M., Alyousefi-van Dijk, K., de Waal, N., Kesarla, A. R., Verhees, M. W. F. T., van IJzendoorn, M. H., & Bakermans-Kranenburg, M. J. (2023). Fathers’ sensitive parenting enhanced by prenatal video-feedback: A randomized controlled trial using ultrasound imaging. Pediatric Research, 93, 1024–1030. https://doi.org/10.1038/s41390-022-02183-9
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2023). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S. B. Demir, Trans.). Eğiten Kitap.
• Çağlayan, A. (2004) Eğitimde Özlenen Babalar. İstanbul: Ağaç.
• Dodson, F. (2000). Baba gibi yar olmaz (S. Sezer, Çev.). Özgür Yayınları.
• Döner, Ş. İ., Baş, Z. T., Duran, B., Er, M., & Karakoç, H. (2021). Türkiye’de babalık rol kazanımı: Babaların tutum ve davranışları [Fatherhood role perception in Turkey: Attitudes and behaviors of father]. Güncel Hemşirelik Araştırmaları Dergisi, 1(2), 59–67.
• Ebeoğlu Duman, M. (2024). Babaların gebelik dönemine ve doğum sürecine katılımı üzerine bir derleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 508–539. https://doi.org/10.17494/ogusbd.1474809
• Eke, N.P. (2023). Orta Sınıf Bir İdeoloji Olarak Annelik. Sosyoloji Dergisi, 45,93-126. Erci, B. (2010). Aile sağlığı hemşireliği. İçinde Halk sağlığı hemşireliği. Göktuğ Yayıncılık.
• Güngörmüş Ö, O. (2012) Baba Olmak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gürşimşek, I., Kefi, S. ve Girgin, G. (2007) “Okulöncesi Eğitime Babaların Katılım Düzeyi İle İlişkili Değişkenlerin İncelenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 33, s. 181-191.
• Işık, S.Y. (2015). Küresel Kültürel Değişim ve “Yeni” Annelik: Ankara Kamil Ocak Mahallesi Örneği. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 13(50), 48-75.
• Kim, Y. H.,ve Kim, S. J. (2008). Child-rearing attitudes of fathers of preschool children: Korean parent as a teacher inventory. Journal of Korean Academy of Child Health Nursing, 14(1), 79–89.
• Kuzucu, Y. (2011). Değişen babalık rolü ve çocuk gelişimine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 79–91.
• Lee, G.Y. and Kisilevsky, B.S. (2013), Fetuses respond to father's voice but prefer mother's voice after birth. Dev Psychobiol, 56: 1-11. https://doi.org/10.1002/dev.21084
• Magill-Evans, J., Harrison, M. J., Benzies, K., Gierl, M. and Kımak, C. (2007) “Effects of Parenting Education on First Time Fathers’ Skills in İnteractions with Their Infants. Fathering, 5(1); pp. 42-57.
• Makwana, D., Engineer, P., Dabhi, A., & Chudasama, H. (2023). Sampling Methods in Research: A Review. International Journal of Trend in Scientific Research and Development, 7(3), 762-768. https://www.ijtsrd.com/papers/ijtsrd57470.pdf
• Maxwell, J. A. (2018). Nitel araştırma tasarımı: Etkileşimli bir yaklaşım (M. Çevikbaş, Trans.). Nobel Yayıncılık.
• Meuwissen, A. S. & Carlson, S. M. (2015) Fathers Matter: The Role Of Father Parenting İn Preschoolers’ Executive Function Development. Journal of Experimental Child Psychology 140 (2015), pp. 1–15.
• Nakış Yıldırım, B., Yıldız Altan, R., Yılmaz Tam, H. B., & Tüfekci, A. (2025). Men’s views on fatherhood. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 26(1), 370–393. https://doi.org/10.17679/inuefd.1562117 Parson, R. (1997) Altmış Dakikalığına Baba. Çev. Semra Eren. Ankara:HYB.
• Ortiz, W. R. (2000) The Many Faces of Learning to Read: The Role of Fathers in Helping Their Children to Develop Early Literacy Skills. Multicultural Perspectives, 2(2), pp. 10-17.
• Osherson, S. (1986). Finding our fathers: The unfinished business of manhood. New York: The Free Press. https://archive.org/details/findingourfather00oshe_0/page/167/mode/1up?q=fathering
• Parsons, R. (1997) Altmış Dakikalığına Baba. Çev. Semra Eren. Ankara:HYB.
• Seyedmehdi, A. (2011). Family and Health. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(8):969-975.
• Shears, J., Bubar, R., & Hall, R. C. (2011). Understanding fathering among urban Native American men. Advances in Social Work, 12(2), 201–217. https://doi.org/10.18060/1331
• Shears, J., Furman, R., & Negi, N. J. (2007). The perceptions of Mexican-American men as fathers. Advances in Social Work, 8(2), 338–352. https://doi.org/10.18060/211
• Shears, J., Robinson, J. ve Emde, R. N. (2002). Fathering Relationshıps And Theır Assocıatıons Wıth Juvenıle Delınquency. Infant Mental Health Journal, 23(1–2), pp. 79–87.
• Şahin, H. ve Demiriz, S. (2014) Beş Altı Yaşında Çocuğu Olan Babaların, Babalık Rolünü Algılamaları İle Aile Katılım Çalışmalarını Gerçekleştirmeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. TSA, 18(1), Nisan, s. 273-294.
• Taşkın, N. ve Erkan, S. (2009) The Influence Of Father Educatıon Programs On The Levels Of Father Involvement Wıth Chıldren: An Experımental Study. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 37, s. 136-148.
• Turan, J.M., Nalbant, H., Bulut, A., Sahip, Y. (2001) Including Expectant Fathers in Antenatal Education Programmes in Istanbul, Turkey. Reproducive Health Matters, 9, No. 18, Kasım.
• Uğurlu, M., Arslan, G., & Özdemir, Ö. (2023). Maternal and paternal attachment levels in the prenatal period. Gülhane Medical Journal, 65(2), 108–114. https://doi.org/10.4274/gulhane.galenos.2023.98598
• Wright, A. L., VanEvery, R., Johnson, D., Martin, L., McGall, C., Cano, J. K. ve Burnside, H. (2022). International perspectives on the role of Indigenous fathers in caring for their infants: A scoping study. The International Indigenous Policy Journal, 13(3). https://doi.org/10.18584/iipj.2022.13.3.14207
• Yurtsever Kılıçgün, M. (2015, 13 Mayıs). Çocuk haklarına yönelik ebeveyn tutumları ile ebeveynlik rolleri arasındaki ilişki [Sözlü bildiri]. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(Ek Sayı), SS092. H.Ü. Kültür Merkezi, Ankara.
• Zeybekoğlu, Ö. (2013). Günümüzde Erkeklerin Gözünden Babalık ve Aile. Mediterranean Journal of Humanities. III/2:297-328.