PSİKOLOJİK BELİRTİLERİN SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞINI YORDAMA DÜZEYİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 23, 31.03.2024

Ece Emre Muezzin

https://doi.org/10.37991/sosdus.1453693

Öz

Bu çalışmanın amacı yetişkinlerde psikolojik belirtilerin sosyal medya bağımlılığını yordama düzeylerini ortaya koymaktır. Araştırma Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) yaşayan yetişkinler arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini kolayda örnekleme yöntemine göre seçilen %63 (n=324) kadın ve %37 (n=190) erkek olmak üzere 514 yetişkin birey oluşturmuştur. Bu çalışmada veri toplamak amacıyla Kısa Semptom Envanteri (KSE), Bergen Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (BSMAS) ve sosyo-demografik bilgi formu kullanılmıştır. Analizler SPSS yazılımı kullanılarak, frekans dağılımı, yüzde hesaplaması, ANOVA, korelasyon testi ve regresyon analizleriyle yapıldı. Sonuç olarak sosyal medyayı günlük kullanım süresine göre sosyal medya bağımlılık düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur. Sosyal medyayı kullanma zamanına göre sosyal medya bağımlılık düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur. Sosyal medya bağımlılığı ile psikolojik belirti alt ölçekleri arasında istatistiksel olarak orta düzeyde anlamlı pozitif bir ilişki bulunmuştur. Psikolojik belirtilerden depresyon ve öfke-saldırganlığın sosyal medya bağımlılığının anlamlı yordayıcıları olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın sonuçları ilgili literatür bağlamında tartışılmış ve daha sonra gelecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal medya, sosyal medya bağımlılığı, psikolojik belirtiler.

Etik Beyan

Etik onay vardır.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum yoktur.

INVESTIGATION OF THE PREDICTION LEVEL OF PSYCHOLOGICAL SYMPTOMS RELATED TO SOCIAL MEDIA ADDICTION

Öz

The aim of this study is to reveal the predictive levels of psychological symptoms of social media addiction in adults. The study was conducted among adults living in the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC). The sample of the study consisted of 514 adult individuals, 63% (n=324) female and 37% (n=190) male, selected according to the convenience sampling method. In this study, Brief Symptom Inventory (BSI), Bergen Social Media Addiction Scale (BSMAS) and socio-demographic information form were used to collect data. Frequency distribution, percentage calculation, ANOVA, correlation test and regression analysis were performed using SPSS software. As a result, a statistically significant difference was found in the level of social media addiction according to the duration of daily use of social media. A statistically significant difference was found in the level of social media addiction according to the time of using social media. A moderate statistically significant positive correlation was found between social media addiction and psychological symptom subscales. Depression and anger/aggression among psychological symptoms were found to be significant predictors of social media addiction. The results of the research were discussed in the context of the relevant literature and then suggestions were made for future studies.

Anahtar Kelimeler

Social media, social media addiction, psychological symptoms

Kaynakça

• Atroszko, P. A., Balcerowska, J. M., Bereznowski, P., Biernatowska, A., Pallesen, S., & Andreassen, C. S. (2018). “Facebook Addiction Among Polish Undergraduate Students: Validity of Measurement and Relationship with Personality and Well-Being.” Computers in Human Behavior, 85: 329–338. https://doi.org/10.1016/j.chb.2018.04.001
• Bekiroğlu, H. A., ve Şahin, E. (2019). “Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Yoğunluğu ve Saldırganlık Davranışı Gösterme İlişkisi.” Social Sciences, 14(3): 215-236. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.22906
• Brailovskaia, J., Velten, J., & Margraf, J. (2019). “Relationship between Daily Stress, Depression Symptoms, and Facebook Addiction Disorder in Germany and in The USA.” Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 22(9): 610–614. https://doi.org/10.1089/cyber.2019.0165
• Çağlayan, M. T., & Arslantaş, H. (2023). “Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığını Etkileyen Faktörler ve Sosyal Medya Bağımlılığının Depresyon ve Gelişmeleri Kaçırma Korkusu ile İlişkisi.” Bağımlılık Dergisi, 24(3): 334-348. https://doi.org/10.51982/bagimli.1191206
• Dailey, S. L., Howard, K., Roming, S. M., Ceballos, N., & Grimes, T. (2020). “A Biopsychosocial Approach to Understanding Social Media Addiction.” Human Behavior and Emerging Technologies, 2(2): 158-167. https://doi.org/10.1002/hbe2.182
• Demirci, İ. (2019). “Bergen Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması, Depresyon ve Anksiyete Belirtileriyle İlişkisinin Değerlendirilmesi.” Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20: 15-22. https://doi.org/10.5455/apd.41585
• Derogatis, L. R. (1993). BSI Brief Symptom Inventory. Administration, scoring, and procedures manual. (4th Edition), Minneapolis: National Computer Systems.
• Ellison, N. B., Steinfield, C., & Lampe, C. (2007). “The Benefits of Facebook “Friends”: Social Capital and College Students’ Use of Online Social Network Sites.” Journal of Computer‐Mediated Communication, 12(4): 1143-1168. https://doi.org/10.1111/j.1083-6101.2007.00367.x
• Frison, E., & Eggermont, S. (2017). “Browsing, Posting, and Liking on Instagram: The Reciprocal Relationships between Different Types of Instagram Use and Adolescents’ Depressed Mood.” Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 20: 603–609. https://doi.org/10.1089/cyber.2017.0156
• George, D. & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10th Edition). Londra: Pearson.
• Gülcan, S., & Abdüsselam, M. S. (2021). “Yetişkinlerde İnternet Kullanımında ve Bu Süreçte Oluşan Eğilimlerin İncelenmesi.” Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5(2): 186-193. https://doi.org/10.17932/IAU.EJNM.25480200.2021/ejnm_v5i2006
• Güler, H., Öztay, O. H., & Özkoçak, V. (2022). “Evaluation of the Relationship Between Social Media Addiction and Aggression.” Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(3): 1350-1366. https://doi.org/10.21547/jss.1109602
• Karaca, V. G. (2022). Genç Erişkinlerde Problemli Sosyal Medya Kullanımının Narsisistik Kişilik Özellikleri ve Psikolojik Belirtilerle İlişkisinin İncelenmesi. Unpublished Master’s Thesis, İstanbul Gelişim University Graduate School of Education, İstanbul.
• Karadağ, A., & Akçınar, B. (2019). “Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Psikolojik Semptomlar Arasındaki İlişki.” Bağımlılık Dergisi, 20(3): 154-166. https://dergipark.org.tr/en/pub/bagimli/issue/45814/599296
• Karasar, N. (2009). Araştırmalarda rapor hazırlama, (19th Edition). Ankara: Nobel.
• Marino, C., Gini, G., Vieno, A., & Spada, M. M. (2018). “A Comprehensive Meta-Analysis on Problematic Facebook Use.” Computers in Human Behavior, 83: 262–277. https://doi.org/10.1016/j.chb.2018.02.009
• Marino, C., Gini, G., Angelini, F., Vieno, A., & Spada, M. M. (2020). “Social Norms and E-Motions in Problematic Social Media Use Among Adolescents.” Addictive Behaviors Reports, 11(100250): 1-6. https://doi.org/10.1016/j.abrep.2020.100250
• Özdemir, Z. (2019). “Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı.” Beykoz Akademi Dergisi, 7(2): 91-105. https://doi.org/10.14514/byk.m.26515393.2019.7/2.91-105
• Romer, D., Bagdasarov, Z., & More, E. (2013). “Older Versus Newer Media and the Well-Being of United States Youth: Results From a National Longitudinal Panel.” Journal of Adolescent Health, 52: 613–619. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2012.11.012
• Schou Andreassen, C., & Pallesen, S. (2014). “Social Network Site Addiction - An Overview.” Current Pharmaceutical Design, 20(25): 4053-4061. https://doi.org/10.2174/13816128113199990616
• Starcevic, V. (2013). “Is Internet Addiction a Useful Concept?.” Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 47(1): 16-19. https://doi.org/10.1177/0004867412461693
• Szczygieł, K., & Podwalski, P. (2020). “Comorbidity of Social Media Addiction and Other Mental Disorders – An Overview.” Archives of Psychiatry and Psychotherapy, 4: 7-11. https://doi.org/10.12740/APP/122487
• Şahin, N. H., & Durak, A. (1994). “Kısa Semptom Envanteri (Brief Symptom Invetory-BSI): Türk Gençleri için Uyarlanması [A Study of the Brief Symptom Inventory in Turkish Youth].” Türk Psikoloji Dergisi, 9(31): 44-56. https://psycnet.apa.org/record/1997-86724-001
• Tutal, Ö., Erensoy, H., & Luş, M. G. (2021). “Relationship between Psychological Symptoms, Impulsivity and Social Media Use Problems.” Bağımlılık Dergisi, 22(1): 43-52. https://doi.org/10.51982/bagimli.793837
• Tutgun-Ünal A. (2015). Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Unpublished doctoral thesis, Marmara University Social Sciences Institute, İstanbul.
• TÜİK (2023, Ağustos 20). Hane Halkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407
• Türkdoğan, R. D. (2019). Sosyal Medya Bağımlılığı ve Gençlik: Cumhuriyet Üniversitesi Örneği. Unpublished Master’s Thesis, Erciyes University Social Sciences Institute, İstanbul.
• Wong, N., Yanagida, T., Spiel, C., & Graf, D. (2022). “The Association Between Appetitive Aggression and Social Media Addiction Mediated by Cyberbullying: The Moderating Role of Inclusive Norms.” International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(16): 1-14. https://doi.org/10.3390/ijerph19169956
• Zywica, J., & Danowski, J. (2008). “The Faces of Facebookers: Investigating Social Enhancement and Social Compensation Hypotheses: Predicting Facebook™ and Offline Popularity From Sociability and Self-Esteem, and Mapping The Meanings of Popularity with Semantic Networks.” Journal of Computer-Mediated Communication, 14: 1–34. https://doi.org/10.1111/j.1083-6101.2008.01429.x