KAVRAMSAL VE KURUMSAL ÇERÇEVEDEN HAREKETLE ÖZNEL İYİ OLUŞ KAVRAMI VE İKTİSAT BİLİMİ İLE İLİŞKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 10, 129 - 140, 31.12.2022

Zeynep Akyürek Aykut Sezgin

Öz

Günümüzde iktisat bilimi içindeki öznel iyi oluş çalışmaları makro ve mikro iktisat alanından, emek piyasası ve finans piyasalarına kadar çeşitli alanlarda uygulanabilmektedir. Bu alanlarda yapılan mutluluk çalışmalarının temel vurgusu ilk olarak sınırlı rasyonellik altında insanların bilişsel yeteneklere sahip olduğu ve bu durumunda karar alma süreçlerinin olumsuz etkilendiğidir. Son çalışmalarda ise, ‘kısıtlanmış kişisel çıkar’ analizleri ile kişilerin başkalarına yardım edebilmek için kendi çıkarlarından ödün verdikleri ve bundan haz duydukları gösterilmektedir. İktisat bilimi açısından standart teorinin varsayımlarından ve bulgularından sapmanın büyüklüğünü ölçebilmek, insanın ekonomik davranışlarının altındaki öznel iyi oluş duygusunun daha sağlıklı bir şekilde analiz edilebilmesine olanak sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Öznel İyi Oluş, Mutluluk, Yaşam Memnuniyeti, Rasyonellik, Davranışsal Yaklaşım

Kaynakça

• Akerlof, G. A. (2002),‘Behavioral Macroeconomics and Macroeconomic Behavior’,The American Economic Review, 90(3), 411–433.
• Becker, G. S. (1974), ‘A Theory of Social Interactions’, The University of Chicago Press, 1063-1093.
• Bentham, J. (2017). Ahlaki Yaşama İlkeleri, Ö. Saruhanlıoğlu ve U. K. Boyacı (Çev.) , Litera Yayıncılık.
• Diener, E. (1984), ‘Subjective Well Being’, Psychological Bulletin, 95, 542-575.
• Diener, E., & Ryan, K. (2009),‘Subjective Well-Being: A General Overview’, South African Journal of Psychology, 39, 391-406.
• Diener, E., ve Robert, E. (1985), ‘The Satisfaction With Life Scale’, Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
• Diener, E., ve Ryan, K. (2018), ‘Öznel iyi oluş: genel bir bakış’, Gencer (Çev.),Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2621-2638
• Diener, E., Shigehiro , O., ve Richard , E. L. (2009). ‘Subjective Well-Being: The Science of Happiness and Life Satisfaction’, E. Michael , ve J. L. Randy (Ed), The Oxford Handbook of Positive Psychology,içinde (63-73), Oxford: Oxford University Press.
• Easterlin, R. A. (1974). Does Economic Growth Improve the Human Lot? Some Empirical Evidence, M. Reder (Ed), Nations and Households in Economic Growth, içinde (89-125), Academic Press. doi:https://doi.org/10.1016/B978-0-12-205050-3.50008-7
• Easterlin, R. A. (2008), ‘Income and Happiness: Towards a Unified Theory’, The Economic Journal, 111, 465-484.
• Eser, R., ve Toıgonbaeva, D. (2011), ‘Psikoloji ve İktisadın Birleşimi Olarak Davranışsal İktisat’, Osmangazi Üniversitesi İBF Dergisi, 6(1), 287‐321.
• Gökdemir Dumludağ, Ö. (2011), Mutluluk ve İktisadi Parametreler Üzerine İnceleme, İstanbul: T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, İstanbul.
• Gökdemir, Ö., ve Veenhoven, R. (2014.). Kalkınmaya Farklı Bir Bakış: İyi Oluş. A. F. Aysan, ve D. Dumludağ (Ed), Kalkınmada Yeni Yaklaşımlar, içinde ( 337-363),Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Graham, C. (2011). The Pursuit of Happiness: An Economy of Well-being, Washington D.C.: Brookings InstitutionPress.
• Kahneman, D. (2003), ‘A Psyschological Perspektive on Economics’, The American Economic Review, 93(2), 162-168.
• Kahneman, D., ve Tversky, A. (1984), ‘Choices, Values, and Frames’, American Psychologist, 39(4), 341-350.
• Robbins, L. (2007), An Essay on the Nature and Signifance of Economicscience, Ludwig von Mises Institute.
• Ruben, E., ve Dumludağ, D. (2015), ‘Davranışsal İktisadın Gelişimi’, İktisat ve Toplum Dergisi, 58, 4-9.
• Sandvik, E., Diener, E., ve Seidlitz, L. (2009), ‘Subjective Well-Being: The Convergence and Stability of Self-Report and Non-Self-Report Measures’, Journal of Personality , 61, 119-138. doi:10.1007/978-90-481-2354-4_6
• Schabas, M. (2005).The Natural Origins of Economi. London: The Chicago University .
• Seligman, M., ve Csikszentmihalyi, M. (2000),‘Positive Psychology: An Introduction’, The American psychologist, 55, 5-14.
• Sen, A. (2004).Rationality and Freedom, Cambridge: Harvard University Press.
• Simon, H. A. (1955), ‘A Behavioral Model of Rational Choice’,The Quarterly Journal of Economics, 69 (1), 99-118.
• Smith, A. (2017). Ahlaki Duygular Kuramı, B. Tartıc (Çev.), İstanbul: Liber Plus.
• Şen, S., ve İncekara, B. (2012), ‘İktisat ve Psikoloji Etkileşiminde Davranışsal İktisat’, Hukuk ve İktisat AraştırmalarıDergisi, 4(1), 235-244.
• Şentürk, F., ve Fındık, H. (2014), ‘Rasyonel Karar Alan Birimin Risk Altında Verdiği Kararlarla Davranışsal Yaklaşım: Kahneman- Tversky Beklenti Teorisi’, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(42), 127-139.
• Tosunoğlu, C., Özsoy, E., ve Tuğberk, B. (2017), ‘Gsyh'nİn Ötesİ: Ekonomİk Gelİşmenİn Ölçümünde Alternatİf Metrİkler’, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 285-301.
• Veenhoven, R., ve Dumludağ, D. (2015). İktisat ve Mutluluk: Bugün Daha Mutlu muyuz? D. Dumludağ, Ö. Gökdemir, L. Neyse, ve E. Ruben (Ed), İktisatta Davranışsal Yaklaşımlar, içinde (201-230), Ankara:İmge Kitapevi
• Yahşin, T. (2016). Kişilik Özellikleri ve Psikolojik Sermayenin Psikolojik İyi Oluş, Akış Deneyimi, İş Tatmini ve Çalışan Perfromansına Etkileri, Doktora Tezi, Ankara: Başkent Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Programı.
• Yüceol , H. M. (2013). Ahlaki Ekonomi, Ankara: Detay yayıncılık.