A CHILD BENEFIT PROPOSAL FOR TÜRKİYE

Yıl 2023, Sayı: 23, 1019 - 1051, 22.12.2023

Selim Dağlıoğlu

https://doi.org/10.21441/sosyalguvence.1331074

Öz

Countries, especially European countries, are faced with the problem of aging of the population. The decrease in the fertility rate and the increase in the average life expectancy deepen this problem and increase the aging rate of the population in the countries. In this respect, countries give priority to measures to increase fertility rates in addressing the aging problem. The decrease in the fertility rate and the increase in life expectancy at birth herald that Türkiye, which already has a young population, will soon face the problem of aging. In recent years, the figures have been below the figures in the projections for the Turkish population, which predict a decrease in the fertility rate. This shows that the aging rate in Türkiye will occur faster than anticipated. In this respect, it is important to take measures to increase the fertility rate and to provide incentives in this direction. Family benefits, especially child benefits, are one of the tools widely used in tackling the problem of aging of the population. There are also some child benefits in Türkiye. However, these benefits are not provided within an institutional structure and only a limited group can benefit from these benefits. In this study, a child benefit application proposal was developed for Türkiye in the light of the available data and the income-expenditure projection of the proposed application was made. Sensitivity analysis was also carried out in order to examine how the projections would be affected by the changes in the assumptions regarding some parameters used in the projections. As a result of the study, an application was proposed for all children aged 15 and under, in which all persons who take care of children and reside in the country receive child benefit at the rate of 3.33% of the minimum wage for each child. In order to finance the application, it is recommended to collect a premium of 1.84% (0.5% employer's share, 0.34% worker's share and 1% state contribution) over their earnings.

Anahtar Kelimeler

Family Benefits, Actuarial, Child Benefit, Income-Expenditure Projection, Social Security

Türkiye için Çocuk Yardımı Önerisi

Öz

Başta Avrupa ülkeleri olmak üzere ülkeler, nüfusun yaşlanması sorunuyla karşı karşıyadır. Doğurganlık hızındaki azalış ve ortalama yaşam süresindeki artış, bu sorunu daha derinleşmekte ve ülkelerdeki nüfusun yaşlanma hızını artırmaktadır. Bu bakımdan ülkeler, yaşlanma sorununun ele alınmasında ülke doğurganlık hızlarının artırılmasına yönelik tedbirlere öncelik vermektedir. Doğurganlık hızındaki azalış ve doğumda yaşam beklentisindeki artış, hâlihazırda genç bir nüfusa sahip olan Türkiye’nin de yakın zamanda yaşlanma sorunuyla karşılaşacağının habercisi niteliğindedir. Son yıllarda rakamlar, Türkiye nüfusu için yapılan ve doğurganlık hızında azalış öngören projeksiyonlardaki rakamların altında gerçekleşmektedir. Bu, Türkiye’deki yaşlanma hızının öngörülenden daha hızlı gerçekleşeceğini göstermektedir. Bu bakımdan doğurganlık hızını artıracak tedbirlerin alınması ve bu yönde teşviklerin sağlanması önem arz etmektedir. Başta çocuk yardımları olmak üzere aile yardımları, nüfusun yaşlanması sorunuyla mücadelede yaygın olarak kullanılan araçlardan biridir. Türkiye’de de bazı, çocuk yardımları bulunmaktadır. Ancak bu yardımlar, kurumsal bir yapı içerisinde sağlanmadığı gibi bu yardımlardan sınırlı bir grup yararlanabilmektedir. Bu çalışmada mevcut veriler ışığında Türkiye için bir çocuk yardımı uygulama önerisi geliştirilmiş ve önerilen uygulamanın gelir-gider projeksiyonu yapılmıştır. Projeksiyonlarda kullanılan bazı parametrelere ilişkin varsayımlardaki değişikliklerden projeksiyonların nasıl etkileneceğinin incelenmesi amacıyla duyarlılık analizi de yapılmıştır. Çalışma sonucunda 15 yaş ve altındaki tüm çocuklar için çocukların bakımını üstlenen ve ülkede ikamet eden tüm kişilere her bir çocuk için asgari ücretin %3,33’ü oranında çocuk yardımı yapıldığı bir uygulama önerilmiştir. Söz konusu uygulamanın finansmanının sağlanması için ise çalışan kişilerden kazançları üzerinden %1,84 oranda (%0,5 işveren hissesi ve %0,34 işçi hissesi ve %1 oranında devlet katkısı) prim toplanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aile Yardımları, Aktüerya, Çocuk Yardımı, Gelir-Gider Projeksiyonu, Sosyal Güvenlik

Kaynakça

• Akpınar, T. (2021). Sosyal Koruma Kapsamında Türkiye’de Aile Yardımları. Cataloging-In-Publication Data, 432.
• Alper, Y., Değer, Ç. ve Sayan, S. (2012). 2050’ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: Sosyal Güvenlik (Emeklilik) Sistemine Bakış, İstanbul: TÜSİAD
• Björklund, A. (2006). Does family policy affect fertility?. Journal of population economics, 19(1), 3-24.. https://doi.org/10.1007/s00148-005-0024-0
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. Asgari Ücret Net Hesabı ve İşverene Maliyeti. [https://www.csgb.gov.tr/asgari-ucret/]. (Erişim Tarihi: 17.05.2023)
• Dağlıoğlu, S. & Bektaş, U. E. (2022). 102 sayılı ILO Sözleşmesi’ne Göre Aile Yardımı Olarak Sınıflandırılabilecek Türkiye’deki Mevcut Yardımlar. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 12 (2) , 327-346. DOI: 10.32331/sgd.1223517
• Dağlıoğlu, S. & Bektaş, U. E. (2023a). Comparative Analysis of Practices of Child Benefits in EU Member States. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 26 (1) , 180-195. DOI: 10.29249/selcuksbmyd.1226333
• Dağlıoğlu, S. & Bektaş, U. E. (2023b). Comparative Analysis of Practices of Family Benefits in EU Member States. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 479-507. DOI: 10.30561/sinopusd.1226990
• Demir, O. (2016). Nüfus Politikaları ve Çin, Fransa ve Türkiye Örneklerinin Değerlendirilmesi. Social Sciences, 11 (1), 41-61. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/nwsasocial/issue/20122/213754
• Dodurka, B. Z. (2014). Türkiye’de Merkezi Devlet Eliyle Yapılan Sosyal Yardımlar-Çalışma Raporu. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu, 1-25.
• Gauther, A. H. ve Hatzius, J. (1997). Family Benefits and Fertility: An Econometric Analysis, Population Studies, 51(3), s.295
• Gündoğan, N. (2001). İşgücünün Yaşlanması ve İşgücü Piyasalarına Etkileri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 56 (04).
• Hájek, J., and Olexová, C. (2023). Child benefits and child tax allowances in the Czech Republic, Slovak Republic and Sweden. International Journal of Sociology and Social Policy, (ahead-of-print).
• Hoşgör, Ş. & Tansel, A. (2010). 2050’ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: Eğitim, İşgücü, Sağlık ve Sosyal Güvenlik Sistemine Yansımalar, İstanbul: TÜSİAD
• Immervoll, H., Sutherland, H., and de Vos, K. (2000). Child poverty and child benefits in the European Union (No. EM1/00). EUROMOD Working Paper.
• İlköğretim ve Eğitim Kanunu. (1961, 5 Ocak) Resmi Gazete (Sayı: 10705) [https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/10705.pdf]. (Erişim Tarihi: 31.08.2021)
• Milli Eğitim Temel Kanunu. (1974, 14 Haziran) Resmi Gazete (Sayı: 14574) [https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14574.pdf]. (Erişim Tarihi: 19.07.2023)
• Karabayır, İ. (2019). ILO Temel Sosyal Güvenlik Standartları Kapsamında Aile Yardımlarının Türk Sosyal Güvenlik Sistemine Entegrasyonu: AB Araştırmalı Öneriler, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi.
• Oberlin, E. M., Caristo, A. M., Lagomarsino, G. and Santos, S. (2007). Family allowances: Policy, practice and the fight against poverty in Europe and Latin America?, Technical Report 02, International Social Security Association
• Oktay, E. Y. (2014). Türkiye’de Cumhuriyet’in İlanından Günümüze Uygulanan Nüfus Politikaları. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (7) , - . DOI: 10.17828/yasbed.49556
• Prud’Homme, N. (2004). Children in new family structures: Changes in family structures in the world and adaptation of family policies. Akt. Özdemir, M. Ç. ve Karabayır, İ. (2019). Sosyal Güvenlik’te Uluslararası Çalışma Standardı Olarak Almanya’da Aile Yardımları. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3 (1) , 91-113.
• 1. Sosyal Koruma Zeminleri Tavsiye Kararı. ILO (2012, No. 202). [https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO:12100:P12100_INSTRUMENT_ID:3065524:NO]. (Erişim Tarihi: 10.10.2023)
• Sosyal Güvenliğin Asgari Normları Hakkında Sözleşme. ILO (1952, No.102) Onay (1974, 15 Ekim) Resmi Gazete (Sayı: 15037) [https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/15037.pdf]. (Erişim Tarihi: 02.09.2021).
• Sosyal Güvenlik Kurumu. İstatistik Yıllıkları. [https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4]. (Erişim Tarihi: 19.07.2023)
• Sosyal Güvenlik Kurumu. SGK Veri Uygulaması. [https://veri.sgk.gov.tr/]. (Erişim Tarihi: 17.05.2023)
• Şentürk, F. (2016). Türkiye İçin Bir Aile Sigortası Model Önerisi. Sosyal Güvence, 0 (9), 102-139.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2022. [https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2022-49685]. (Erişim Tarihi: 10.10.2023)
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Doğum İstatistikleri, 2022. [https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2022-49673]. (Erişim Tarihi: 24.07.2023)
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). İstatistik Veri Portalı. [https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=nufus-ve-demografi-109&dil=1]. (Erişim Tarihi: 17.05.2023)
• Türk, T., ve Ünlü, H. (2016). Yoksullukla Mücadele Politikaları: 2000 Sonrası Türkiye Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(14), 92-104.
• Uyanık, Y. (2017). Nüfus Yaşlanmasının İşgücü Piyasaları Üzerindeki Etkileri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (1) , 72-94. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/gaziuiibfd/issue/36470/416301
• Van Lancker, W., Ghysels, J., & Cantillon, B. (2015). The impact of child benefits on single mother poverty: Exploring the role of targeting in 15 E uropean countries. International Journal of Social Welfare, 24(3), 210-222.