Finansal Kısıtların Firmaların Vergi Planlama Eğilimleri Üzerindeki Etkisi

Yıl 2024, , 393 - 411, 28.10.2024

Öznur Yuvalı , Hakan Ay

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2024.04.19

Öz

Finansal kısıt yaşayan firmalar borçlarını veya öz sermayelerini artırmadan kaynak yaratmanın bir yolu olarak vergi planlamasını kullanmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de finansal kısıtların firmaların vergi planlama eğilimleri üzerindeki etkisini analiz etmektir. Bu kapsamda Türkiye’de faaliyetlerini sürdüren 35 firmadan yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi ile elde edilen verilere regresyon analizi yapılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkinin istatistiki olarak anlamlılığını test etmek için yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre iki değişken arasındaki ilişkinin pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur. Son olarak regresyon analizleri, firmalara ait çalışan sayısı, firma türü, yıllık ciro ve faaliyet süresi gibi kukla değişkenler dahil edilerek yeniden yapılmış ve her bir değişkenin firmaların vergi planlama eğilimi üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vergi Planlaması, Finansal Kısıt, Vergi Planlama Eğilimi, Vergiden Kaçınma

The Effect of Financial Constraints on The Tax Planning Tendencies of Companies

Öz

In the face of financial constraints, companies often turn to tax planning to raise funds without an increase in their debt or equity capital. This study aims to analyse the impact of financial constraints on the tax planning tendencies of firms in Türkiye. For that purpose, regression analysis has been performed on data collected from semi-structured interviews with 35 companies operating in Türkiye. Based on the results of the regression analysis, it was found that there is a positive and statistically significant relationship between the two variables. The regression analysis was repeated by including dummy variables such as number of employees, type of company, annual turnover and period of operation. It was concluded that each variable has a positive and significant effect on the tax planning tendency of the companies.

Anahtar Kelimeler

Tax Planning, Financial Constraint, Tax Planning Tendency, Tax Avoidance

Kaynakça

• Alm, J. et al. (2019), “Financial Constraints and Firm Tax Evasion”, Int Tax Public Finance, 26, 71-102.
• Ay, H. (2019), Kamu Maliyesi, Nobel Yayınevi.
• Bahçe, A.B. & Ö. Gümüş (2017), “Vergi Planlaması Temelinde Kamu Yararı: Kurumlar Vergisi Üzerine Teorik Bir Yaklaşım”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 24(1), 1-20.
• Bayar, O. et al. (2018), “Corporate Governance, Tax Avoidance, and Financial Constraints”, Financial Management, 47(3), 651-677.
• Butt, M.N. et al. (2021), “Tax Planning, Financial Constraints and Investment Management: Empirical Evidence from Pakistan”, Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(12), 129-139.
• Buyrukoğlu, S. & M.H. Şimşek (2022), “Türkiye’de Vergi Planlaması Aracı Olarak Serbest Bölgeler”, Gümrük ve Ticaret Dergisi, 9(29), 58-75.
• Campbell, J.L. et al. (2021), “Do Financing Constraints Lead to Incremental Tax Planning? Evidence from the Pension Protection Act of 2006”, Contemporary Accounting Research, 38(3), 1961-1999.
• Can, H.G.K. & E.E. Cosar (2023), “Building a Financial Constraint Index for Türkiye”, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Çalışma Tebliği, No: 23/06.
• Carreira, C. & F. Silva (2010), “No Deep Pockets: Some Stylized Empirical Results On Firms”, Financial Constraints, Journal of Economic Surveys, 24(4), 731-753.
• Cooper, M. & Q.T.K. Nguyen (2019), “Understanding The Interaction of Motivation and Opportunity for Tax Planning Inside US Multinationals: A Qualitative Study”, Journal of World Business, 54, 101023.
• Çakır, M. & İ.E. Karakaş (2022), “Vergi Planlaması Aracı Olarak Faaliyet Yeri Seçimi: İstanbul Finans Merkezi Örneği”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 1231-1248.
• Çelikay, F. & D. Şengül-Çelikay (2021), “Ar-Ge Kompozisyonu ve Vergi Planlaması İlişkisi: BİST İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma”, Maliye Dergisi, 181, 141-170.
• Çiçek, S. & J. Sabbağ (2016), “Mükelleflerin Vergiden Kaçınma Algısı ve Demografik Belirleyicileri Üzerine Bir Araştırma: Isparta Örneği”, Sosyoekonomi, 24(28), 43-64.
• Demir, V. & H.B. Gökçen (2014), “Stratejik Yönetim Muhasebesi ve Vergi Planlaması İlişkisi: Vergi Planlamasına Dayalı Maliyetleme (VPDM)”, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 41, 17-32.
• Dömbekçi, H.A. & M.A. Erişen (2022), “Nitel Araştırmalarda Görüşme Tekniği”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 22(2), 141-160.
• Edwards, A. et al. (2013), “Financial Constraints and The Incentive for Tax Planning”, American Taxation Association Midyear Meeting: New Faculty/ Doctoral Student Session, Available at SSRN: <https://ssrn.com/abstract=2216875>, 02.12.2023.
• Eroğlu, O. & Ö.Ö. Eftekin (2015), “Vergi Planlaması Çerçevesinde Uzlaşma Kurumu”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 233-250.
• Eroğlu, O. (2014), Kurumlar Vergisinde Vergi Planlaması, Ekin Yayınevi.
• Gökten, S. & Ç.Ö. Karabudak (2017), “Uluslararası Vergi Planlaması: Türkiye’nin Merkez Olarak Kullanıldığı Bir Vaka Çalışması”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(2), 547-566.
• Kabakçı-Karadeniz, H. (2020), “Vergi Planlaması Teorisi: Tanımı, Amacı ve Önemi (Vergi Planlaması Hangi Amaçla Yapılır?)”, içinde: N. Çoşkun-Karadağ (ed.), Vergi Planlaması Teori ve Uygulama (25-46), Ekin Yayınevi.
• Kılıçer, E. & İ. Peker (2017), “Vergi Planlaması ve İşletmeleri Vergi Planlaması Yapmaya Yöneltebilecek Uygulamalar”, Akademik Bakış Dergisi, 61, 900-911.
• Kouroub, S. & L. Oubdi (2022), “Tax Planning: Theory and Modeling”, Journal of Applied Business, Taxation and Economics, 1(6), 594-613.
• Malaquias, R.F. & D.M. Borges-Junior (2019), “Strategy, Tax Planning and Liquidity Constraints in Investment Funds”, Journal of Economic Studies Funds Delay the Capital, 46(4), 842-857.
• Mecek, G. (2020), “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin (KOBİ) Uluslararası Tanımlama Ölçütleri ve Kavramlaştırılması”, Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi (JEBPIR), 6(1), 29-55.
• Özdemir, S.S. & E. Tamer (2019), “Kurumsal Yönetim İlkeleri Işığında Anonim Şirketlerde Genel Kurula İlişkin İlkelerin Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 7(14), 329-373.
• Sandalcı, U. (2020), “Vergiden Kaçınmayı Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile Analizi”, Alanya Akademik Bakış, 4(3), 1033-1056.
• Saraçoğlu, F. & M. Çakır (2017), “Bir Vergi Planlaması Aracı Olarak Devir Müessesesinin Değerlendirilmesi”, Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(8), 94-106.
• Sun, J. et al. (2023), “Does Corporate Tax Planning Mitigate Financial Constraints? Evidence from China”, International Journal of Finance & Economics, 28(1), 510-527.
• Şanver, S. (1968), “İşletme Vergiciliği”, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (17), 61-84.
• Şengül-Çelikay, D. (2019), “Muhasebe Perspektifinden Vergiden Kaçınma Kavramı”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 12(2), 353-376.
• Taşkın, Y. & İ. Peker (2019), “Vergi Planlaması: Muhasebe Meslek Mensupları Üzerine Bir Alan Araştırması”, Mali Çözüm Dergisi, 29(153), 67-87.
• Ting, L.X. et al. (2018), “Research on the Tax Planning of Small and Micro Enterprises Income Tax from the Perspective of Financial Management”, 2nd International Conference on Social Sciences, Arts and Humanities (831-835).
• Wu, K. (2023), The Interaction between Incentive and Opportunity in Corporate Tax Planning: Evidence from Financially Constrained Firms, <https://ssrn.com/abstract=4502652>, 23.12.2023.