Kalkınmada Kadın Ayrımcılığı ve Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Rolü: Ülkelerarası Farklı Gelir Gruplarına Göre Yatay Kesit Analiz

Yıl 2018, Cilt: 26 Sayı: 38, 221 - 251, 31.10.2018

Mehtap Tunç

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2018.04.13

Cited By: 13

Öz

Bu makalede, kadın ayrımcılığı ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin gelişme süreci üzerine etkileri ele alınmaktadır. Çalışmanın amacı, kadın ayrımcılığını toplumsal cinsiyet temelinde sorgulayan feminist iktisat kuramı çerçevesinde toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin gelir ve insani kalkınma düzeyi üzerindeki etkilerinin kuramsal düzeyde tartışılması ve ampirik olarak test edilmesidir. Çalışmada, kadın ayrımcılığına bağlı olarak ortaya çıkan toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin insani gelişmişlik düzeyi üzerindeki etkisi “En küçük kareler (EKK)” yöntemi ve doğrusal kalıp kullanılarak, ülkelerarasında farklı gelir grupları için yatay kesit analizi yapılarak araştırılmıştır. Araştırma bulguları, daha düşük gelir ve insani kalkınma düzeyine sahip ülkelerde yüksek gelirli ülkelere göre toplumsal cinsiyet eşitsizliğindeki artışın insani kalkınma düzeyini daha fazla oranda düşürdüğü ve cinsiyet temelinde eşitsizliklerin daha yüksek olduğunu ve yoksulluğun kadınlaştığını göstermektedir. Bulgular, düşük gelirli ülkelerde kültürel faktörlerin, kadına bakış açısının da kadının kalkınmadaki konumunu belirlediği görüşünü ileri süren feminist iktisat kuramını destekler niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Kalkınmada Kadın, Kadın İstihdamı, Cinsiyet Ayrımcılığı, Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği, Feminist İktisat

The Role of Women Discrimination and Gender Inequality in Development: The Cross-Section Analysis by Different Income Groups

Öz

In this article, the effects of women’s discrimination and gender inequality in the development process are discussed. The aim of the study is to discuss and empirically test the effects of gender inequality on income and human development at the theoretical level within the framework of feminist economic theory that questions women’s discrimination on the basis of gender. In this study, the effect of gender inequality due to women discrimination on human development level was investigated by using least squares method. Research findings show that in countries with lower income and human development levels, the increase in gender inequality is higher than that of high-income countries, and that inequalities on gender basis are higher and the feminisation of poverty. The findings of the research support the feminist economic theory which suggests that cultural factors and women’s perspective in low-income countries determine the position of women in development.

Anahtar Kelimeler

Women in Development, Employment of Women, Gender Discrimination, Gender Inequality, Feminist Economics

Kaynakça

• Acker , Joan (1992), “From Sex Roles to Gendered Institutions”, Contemporary Sociology, Vol. 21, No. 5, pp. 565-569.
• Altun, D.(2017), “Yerel Kalkınmada Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları:Yerel Yönetimlerin Rolü”, Toplumsal Cinsiyet Farklı Disiplinlerden Yaklaşımlar, Ed. Derya Altun, Huriye Toker, Nika yay.61, Ankara, ss.47-59.
• Anker, Richard(1997), “Theories of Occupational Segregation by Sex: An Overview”, International Labour Review, Vol. 136, No. 3,Autumn.
• Aydın, M.K.& Yalın, T.(2018), “Orta Gelir Tuzağı: Bir Literatür Taraması”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı:65, Şubat.
• Batı, G.B.(2017), “Girişimci Olarak Kadın”, Toplumsal Cinsiyet Farklı Disiplinlerden Yaklaşımlar, Ed. Derya Altun, Huriye Toker, Nika yay.61, Ankara, ss.107-120.
• Becker, G.(1971), The Economics of Discrimination, USA.
• Bergmann, B.(1974), "Occupational Segmantation, Wages and Profits When Employers Discriminate by Race or Sex", Eastern Economic Journal, no.1-2, pp.103-110.
• Bilen, M.&Yumuşak, İ.G. (2008), “Gary S. Becker’in İktisat Bilimine ve Beşeri Sermaye Teorisine Katkıları”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, Cilt: III, Sayı:I
• Bora, Aksu (2014), Kadınların Sınıfı, İletişim yay., İstanbul.
• Bozkurt, E.& Sevinç, H.&Çakmak, E.(2016), “Orta Gelir Tuzağı: Üst Orta Gelirli Ülkeler Üzerine Panel Veri Analizi”, Ege Akademik Bakış, Cilt 16 • Sayı 2, Nisan., ss.379-394
• Cliff, T.(1984), Kadınların Özgürlüğü ve Sınıf Mücadelesi, Çev. Şamil Beştoy, Ataol yay., İstanbul.
• Çolak, Ö.F.& Ardor, H.(2001), “İşgücü Piyasasında Ayrımcılık: Türkiye Ve Seçilmiş Ülke Örnekleri”, Ekonomik Yaklaşım, 12(40), ss. 89-112.
• Demirbilek, Sevda (2007), “Cinsiyet Ayrımcılığının Sosyolojik Açıdan İncelenmesi”, Finans&Politik Ekonomik Yorumlar, Cilt:44, Sayı:511.
• Eroğlu,Ö.& İşler, R. (2004), “İktisat Düşüncesinde Kadının Konumu Ve Feminist İktisat”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, Prof. Dr. Salih Turhan'a Armağan 46. Seri.
• Ferber, M. A.&Nelson, J.A.(1993), Beyond Economic Man – Feminist Theory and Economics, Chicago, The University of Chicago Press.
• Ertürk, Yakın, “Alternatif Kalkınma Stratejileri: Toplumsal Cinsiyet, Kadın ve Eşitlik”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 23(3) 1996, 341-356.
• İşler, R.(2010), “Feminist İktisadın Geleneksel İktisada Metodolojik Açıdan Getirdiği Eleştiriler”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt 2, Sayı 1.
• Kaya,H.&Belke, M.(2018), Feminist İktisat ve İktisadi Düşüncede Kadının Konumu, Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi Ve Kültür Dergisi, Cilt 5 Sayı 60, Mart, ss.55-58.
• Kılıç, D.&Öztürk, S.(2014), “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı Önündeki Engeller ve Çözüm Yolları: Bir Ampirik Uygulama”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 47, Sayı 1, Mart, ss.107-130.
• Lordoğlu, K.&Özkaplan, N.(2007), Çalışma İktisadı, İstanbul.Mies, M.(2011), Dünya Ölçeğinde Ataerki ve Birikim Uluslararası İşbölümünde Kadınlar, Çev. Yıldız Temürtürkan, Dipnot yay., Ankara.
• Özkaplan,N.(2010), “İktisat ve Toplumsal Cinsiyet-İktisatta Kadın Kimliği”, İktisat ve Toplumsal Cinsiyet, Ed.Ufuk Serdaroğlu, Efil yayınevi, Ankara, ss.38-48.
• Öztürk, M.&Çetin, B.I.(2009), “Dünyada ve Türkiye’de Yoksulluk ve Kadınlar”, Journal of Yaşar University, 3(11), ss.2661-2698.
• Schultz, T.W. (1971), Investment in Human Capital, The Free Press, Collier-Macmillan limited, U.S.A.
• Serdaroğlu, U.(1998), Feminist İktisat’ın Bakışı (Postmodernist mi?), Sarmal yay., İstanbul.
• Solow, R. (1956) “A Contribution to the Theory of Economic Growth”, The Quarterly Journal of Economics, 70(1):65-94.
• Boserup, E.(1970), Women’s role in development, St.Martin Press, Newyork.
• Parlaktuna, İnci (2010), “Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi”, Ege Akademik Bakış, Cilt: 10 • Sayı: 4 • Ekim , ss. 1217 – 1230.
• Palaz, Serap (2003), “Türkiye'de Cinsiyet Ayırımcılığı Analizinde Neo Klasik Yaklaşıma Karşı Kurumcu Yaklaşım: Eşitliği Sağlayıcı Politika Önerileri”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:6, Sayı:9.
• Reich, M.,Gordon, D.M. ve Edwards, R.C. (1973), “ Dual Labor Markets: A Theory of Labor Market Segmentation", The American Economic Review, 63(2), pp.359-365.
• Toksöz, Gülay, Kalkınmada Kadın Emeği, Varlık yayınları, İstanbul, 2011.
• TUİK(2009), 2009 Yoksulluk Çalışması Sonuçları.
• TUİK(2017), İstatistiklerle Kadın 2017, Haber Bülteni, Sayı: 27594, 06 Mart.
• Ulutaş, Ç.Ü., “Yoksulluğun Kadınlaşması ve Görünmeyen Emek”, Çalışma ve Toplum, 2009/2, ss.25-40.
• UNDP(1995), Human Development Report 1995, USA.
• UNDP(2010), Human Development Report 2010, USA.
• UNDP(2016), Human Development Report 2016, USA.
• UNDP(2016), Özet 2016 İnsani Gelişme Raporu Herkes İçin İnsani Gelişme, USA, 2016.
• WEF(2017), The Global Gender Gap Report 2017, Geneva, Switzerland.
• White, J.B.(1999), Para ile Akbaba, Çev.Aksu Bora, İletişim yay., İstanbul.
• WB(2017), World Development Indicators, Washington.
• Yıldız, A.(2015), “ Orta Gelir Tuzağı ve Orta Gelir Tuzağından Çıkış Stratejileri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 2, ss: 155-170.