Avrupa Birliği ve Türkiye’de Yaşlı Yoksulluğu

Yıl 2021, Cilt: 29 Sayı: 48, 473 - 488, 28.04.2021

Kemal Aydın , Tuncay Güloğlu

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2021.02.22

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye’de 65 yaş ve üzeri yaşlı nüfus yoksulluğu çeşitli boyutları ile incelenmektedir. Analizlerde Gelir ve Yaşam Koşulları Anketlerinin 2017-2018 verileri incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre, AB ülkelerinde yaşlı nüfusun %88’i, Türkiye’de ise %70’i sosyal transferlerden önce %60 medyan gelir sınırına göre yoksulluk sınırı altında kalmaktadır. Emekli maaşları dahil olmak üzere sosyal transferlerden sonra AB ülkelerinde yaşlı yoksulluk oranı %14,4’e Türkiye’de ise %16,6’ya düşmektedir. 65 yaş ve üzeri yaşlı nüfusun emeklilik maaşları ve yoksulluk sınırı karşılaştırıldığında, Türkiye’de emekli maaşı alan 65 yaş ve üzeri yaşlıların sadece %5’i yoksulluk sınırı altında kalmaktadır. AB ülkelerinde ise emekli maaşı alan yaşlıların %15’i yoksulluk sınırı altındadır. Baltık ülkelerinde emeklilerin yarısı yoksulluk sınırı altındadır. AB’nin sosyal dışlanma ve yoksulluk riski ölçümlerinde gelir yoksulluğu ve kalıcı yoksulluk ölçütlerine göre Türkiye’de yaşlılar AB ortalaması içinde yer almaktadır. Ancak, maddi yoksunluk boyutunda dokuz ihtiyaç kaleminden en az dördünü karşılayabilme oranında ise kısıtlılıklar söz konusudur.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Türkiye, Yaşlı Yoksulluğu, Sosyal Koruma ve Transferler, Gelir Yoksulluğu, Maddi Yoksunluk

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Old-Age Income Poverty in the European Union and Turkey

Öz

This study examines various aspects of the poverty of the population aged 65 and over in the European Union countries and Turkey using the 2017-2018 Income and Living Conditions Surveys data. The results indicate that 88% of the elderly population in EU countries and 70% in Turkey were below the poverty line compared to the median income limit of 60% before social transfers. The old- age income poverty rate decreased to 14.4% in EU countries and 16.6% in Turkey after social transfers, including pensions. For a comparison of the poverty line with the pensions of the population aged 65 and over, only 5% of the pensioners in Turkey and 15% of the pensioners in EU countries were below the poverty line. Moreover, half of the pensioners in the Baltic countries were below the poverty line. According to the income poverty and persistent poverty criteria in the EU’s social exclusion and poverty risk measurements, Turkey’s older people were close to the EU average. However, Turkey is located in the bottom row to meet at least four of the nine needs on the scale of material deprivation.

Anahtar Kelimeler

European Union, Turkey, Old-Age Income Poverty, Social Transfer and Protections, Income Poverty, Material Deprivation

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Ak, M. & O. Közleme (2017), “Yaşlı Yoksulluğu”, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 197-208.
• Aydın, K. & T. Güloğlu (2011), “Türkiye’de Nispi Yoksulluğun Sosyo-ekonomik Analizi”, Sosyal Siyaset Konferansları, İstanbul Üniversitesi, 60(1), 92.
• Beyaztaş, F.Y. & G. Kurt & E. Bolayır (2012), “Life satisfaction level of elderly people: a field study in Sivas, Türkiye”, Journal of the Pakistan Medical Association, 60(3), 221-225.
• Buz, S. (2015), “Toplumsal Cinsiyet ve Yoksulluk Odağında Yaşlılık Olgusu”, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E Dergisi, 1304, 1-10.
• Canatan, A. (2015), “Yaşlanma ve Yaşlı”, içinde: V. Akan (ed.), Sosyoloji, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Erdoğan, E.S. (2018), “Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’de Sosyal Güvenlik Harcamalarının Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATAUM) Araştırma Dizisi, No: 41.
• EUROSTAT 1 (2018), Expenditure on social protection power purchasing parity (PPS) per inhabitants, <https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tps00100&plugin=1>, 08.12.2019.
• EUROSTAT 2 (2018), Expenditure, Main Results, <https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=spr_exp_sum&lang=en>, 10.12.2019.
• EUROSTAT 3 (2018), At-risk-of-poverty rate before social transfers (pensions included in social transfers) by poverty threshold, age and sex - EU-SILC and ECHP surveys [ilc_li09], <http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do>, 10.12.2019.
• EUROSTAT 4 (2018), At-risk-of-poverty rate by poverty threshold and most frequent activity in the previous year - EU-SILC and ECHP surveys [ilc_li04], <http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do>, 10.12.2019.
• EUROSTAT 5 (2018), At-risk-of-poverty rate by poverty threshold, age and sex - EU-SILC and ECHP surveys [ilc_li02], <http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do>, 23.12.2019.
• EUROSTAT 6 (2018), At persistent risk of poverty rate by age and gender (cut-off point: 60%of median equivalised income), <http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do>, 08.12.2019.
• EUROSTAT 7 (2018), Severe material deprivation rate by age and sex, <http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do>, 18.11.2019.
• EUROSTAT 8 (2018), Severe housing deprivation rate by age, EU-SILC survey [ilc_mdho06a], <https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do>, 16.12.2019.
• EUROSTAT 9 (2018), Inability to face unexpected financial expenses by level of activity limitation, sex and age [hlth_dm040], <http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=hlth_dm040&lang=en>, 18.11.2019.
• EUROSTAT 10 (2018), Inability to afford a meal with meat, chicken, fish (or vegetarian equivalent) every second day by sex and age, some or severe, <http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=hlth_dm030&lang=en>, 23.11.2019.
• EUROSTAT 11 (2018), Inability to afford paying for one week annual holiday away from home by level of activity limitation, sex and age [hlth_dm020], <http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=hlth_dm020&lang=en>, 23.11.2019.
• EUROSTAT 12 (2018), Arrears (mortgage or rent, utility bills or hire purchase) by level of activity limitation, sex and age [hlth_dm050], <http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do>, 23.11.2019.
• Karadeniz, O. & N.D. Öztepe (2013), “Türkiye’de Yaşlı Yoksulluğu”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 3, 77-102.
• Keser, N.E. (2019), “Türkiye’de Yaşlı Yoksulluğu Sorununa Yönelik Bir Değerlendirme”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(2), 739-764.
• Kılıç, S. (2013), “AB ülkeleri ve Türkiye Arasında Sosyal Güvenlik Sorunlarının Değerlendirilmesi”, Sosyal Siyaset Konferansları, 64(1), 87-109.
• Küçükoğlu, M. & H.Y. Taş & H. Ercan (2018), “Türkiye’de Sosyal Devlet Anlayışı İçinde Transfer Harcamalarının Yeri ve Önemi”, Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 7(19), 446-467.
• Özar, Ş. & A. Buğra & B.Y. Çakar (2011), “Eşi Vefat Etmiş Kadınlar İçin Bir Nakit Sosyal Yardım Programı Geliştirilmesine Yönelik Araştırma Projesi Final Raporu”, Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Politika Forumu, <https://www.yumpu.com/tr/document/read/1713284/spf-sydgm-nihairapor>, 09.10.2019.
• Özmete, E. & Ş. Hablemitoğlu & F. Yıldırım (2012), Ankara’da Yaşlı Yoksulluğu: Ekonomik, Sosyal, Kültürel İhtiyaçların Analizi, Ankara Üniversitesi Yaşlılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (Yaşam), Ankara.
• Şimşek, N. & K.G. Öztürk & H.Y. Kaçmaz (2018), “Yaşlılık ve Yalnızlık”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(58), 449-99.
• T. C. Kalkınma Bakanlığı (2014), “Yaşlanma”, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, <http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/10/10_Yaslanma.pdf>, 21.10.2019.
• Tufan, İ. (2010), Birinci Türkiye Gerontoloji Atlası, Yaşlıların Objektif Yaşam Koşulları ve Sübjektif Yaşantıları, GEROATLAS: Sonuç Raporu: Temel Bilgiler ve Bulgulardan Örnekler, Proje No: 104K069, Antalya, 31 Ağustos 2010.
• Türkan, M. & S. Sezer (2017), “Yaşlı Yoksulluğunun Yarattığı Sosyal ve Psikolojik Sorunlar: Muğla Örneği”, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4), 35-57.
• Türkiye Emekliler Derneği (2010), 2010 Türkiye Emekli Profili Araştırması.