The Layered Structure of Violence Against Women: A Theoretical Analysis of Psychological, Physical And Sexual Violence in Orhan Kemal's Stories

Yıl 2025, , 174 - 193, 30.04.2025

Engin Keflioğlu

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1617902

Öz

Orhan Kemal's stories offer a remarkable panorama of the phenomenon of violence against women at a time when the process of modernization was accelerating social and cultural transformation. In this era, when ideological constructions of society were reflected in literature, the author's works draw attention to how violence, fed by patriarchal norms, is intertwined with economic difficulties and class inequalities. In particular, “physical”, “sexual” and “psychological” forms of violence are conveyed to the reader through characters enriched by Orhan Kemal's power of observation. In these narratives, the mechanisms of oppression manifest themselves in the invisible parts of everyday life as a domination that limits women in the symbolic order. Socio-economic inequalities, exacerbated by rural-urban migration, limit women's social visibility and threaten their physical and emotional integrity. The author, who treads the fine line between literary fiction and social reality, addresses this violence, which damages women's physical and psychological integrity, from a questioning perspective. In this way, through literary discourse, he contributes to the visibility of a social problem that cannot be ignored in the transformation process of modern Turkey. The study aims to read the imprint of violence against women in Orhan Kemal's stories from a gender perspective and to critically evaluate the structural and ideological dimensions of violence.

Anahtar Kelimeler

Story, Theoretical Framework, Violence, Woman, Orhan Kemal

Kadına Yönelik Şiddetin Katmanlı Yapısı: Orhan Kemal’in Hikâyelerinde Psikolojik, Fiziksel ve Cinsel Şiddetin Kuramsal İncelenmesi

Öz

Modernleşme sürecinin toplumsal ve kültürel dönüşümlere ivme kazandırdığı bir dönemde, Orhan Kemal’in hikâyeleri kadının maruz kaldığı şiddet olgusuna dair çarpıcı bir panorama sunar. Topluma dair ideolojik inşaların edebiyata da yansıdığı bu süreçte, yazarın eserlerinde ataerkil normlarla beslenen şiddetin, ekonomik sıkıntılar ve sınıfsal eşitsizliklerle nasıl iç içe geçtiği dikkat çeker. Bilhassa “fiziksel”, “cinsel” ve “psikolojik” şiddet biçimleri, Orhan Kemal’in gözlem gücüyle zenginleştirilen karakterler üzerinden okura aktarılır. Bu anlatılarda, gündelik yaşamın görülmeyen noktalarında şekillenen baskı mekanizmaları, sembolik düzende kadını sınırlayan bir tahakküm olarak kendini gösterir. Özellikle kırsal kesimden kente göçle birlikte derinleşen sosyoekonomik eşitsizlikler, kadının toplumsal görünürlüğünü kısıtlarken bedensel ve duygusal bütünlüğünü de tehdit eder. Edebî kurgu ve toplumsal gerçeklik arasındaki ince çizgide ilerleyen yazar, kadının bedensel ve ruhsal bütünlüğünü zedeleyen bu şiddeti sorgulayıcı bir bakışla ele alır. Böylece modern Türkiye’nin dönüşüm sürecinde göz ardı edilemeyecek bir toplumsal sorunun, edebî söylem aracılığıyla görünür kılınmasına katkı sağlar. Çalışma, Orhan Kemal’in hikâyelerindeki kadına yönelik şiddet izleğini toplumsal cinsiyet perspektifiyle okumayı amaçlamakta; şiddetin yapısal ve ideolojik boyutunu eleştirel bir çerçevede değerlendirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hikaye, Kuramsal Çerçeve, Şiddet, Kadın, Orhan Kemal

Kaynakça

• Bezirci, Asım (1984). Orhan Kemal: Hayatı, Sanat Anlayışı, Hikâyeleri, Romanları, Oyunları, Anıları. Ankara: Tekin Yayınevi.
• Bilican Gökkaya, Veda (2009). “Türkiye'de şiddetin kadın sağlığına etkileri”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 10(2), 167-179.
• Bourdieu, Pierre (2015). Eril tahakküm (Çev. Bediz Yılmaz). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Connell, Raewyn (2019a). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Kişi ve Cinsel Politika (Çev. Cem Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Connell, Raewyn (2019b). Erkeklikler (Çev. Nagihan Konukcu). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Demirgöz Bal, Meltem (2016). “Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Genel Bakış”. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi 1(1), 15-28.
• Gülhan, Sinan Tankut (2019). “Toplumsal Mekân ve Düşünümsel bir Kent Sosyolojisinin İnşası: Bourdieucülüğün Mekâna Müdahalesini Sorunsallaştırmak”. İdealkent 10(26), 83-127. https://doi.org/10.31198/idealkent.531534
• Kandiyoti, Deniz (2013). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler (Çev. Aksu Bora, Feyziye Sayılan, Şirin Tekeli, Hüseyin Tapınç ve Ferhunde Özbay). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kemal, Orhan (1974a). “Delifişek”. Kırmızı Küpeler. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kemal, Orhan (1974b). “Fare Zehiri”. Yağmur Yüklü Bulutlar. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kemal, Orhan (1975a). “El Kapısı”. Grev. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kemal, Orhan (1975b). “Kırmız Mantolu Kadın”. Grev. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kemal, Orhan (1998). “Sevinç”. Çamaşırcının Kızı. İstanbul: Everest Yayınları.
• Kemal, Orhan (2007). “Kitap Satmaya Dair”. Ekmek Kavgası. İstanbul: Everest Yayınları.
• Maybek, Semahat Dicle (2009). Kadına Yönelik Şiddete Ataerkil ve Kültürel Feminist Kuramlar Açısından Yaklaşım: Ankara İli Yenimahalle ilçesi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Michaud, Yves (1988) Şiddet (Çev. Cem Muhtaroğlu). Ankara: İletişim Yayınları.
• Özkan, Gizem (2017). “Kadına Yönelik Şiddet - Aile İçi Şiddet ve Konuya İlişkin Uluslararası Metinler Üzerine Bir İnceleme”. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 7(1), 533-564.
• Sancar, Serpil (2009). Erkeklik: İmkansız iktidar Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayınları. United Nations General Assembly. (20 Aralık 1993). Principles relating to the status of national institutions (The Paris Principles). A/RES/48/134. United Nations. http://www.un-documents.net/a48r104.htm. (Erişim tarihi: 25 Kasım 2024).
• Walby, Sylvia (2014). Patriyarka Kuramı (Çev. Hülya Osmanağaoğlu). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Walker, Lenore E. A. (1989). Psychology and violence against women. American Psychologist 44(4), 695–702. https://doi.org/10.1037/0003-066X.44.4.695