Elia Barceló’nun Öykülerinin Şeffaflık Toplumu Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 3, 1702 - 1715, 28.12.2025

Zeliha Duran

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1775341

Öz

Dijital çağ, bireyin sürekli gözetim altında tutulduğu, mahremiyetin giderek eridiği ve görünürlük ile ifşa eksenli toplumsal düzeni dayatan bir dönemi karakterize eder. Çağdaş toplumun görünürlük ve gözetim eksenli yapısını kavramsallaştıran önemli düşünürlerden biri filozof ve kültür kuramcısı Byung-Chul Han’dır. Han, Şeffaflık Toplumu adlı eserinde modern bireyin maruz kaldığı gözetimi, bireyin gönüllü olarak kendini ifşa etmesi, sürekli performans sergilemesi ve sosyal normlara uyum göstermesi üzerinden analiz eder. Ona göre, şeffaflık ideolojisi özgürlüğü değil, yeni ve incelikli bir iktidar biçimini temsil eder. Bu çalışma, Byung-Chul Han’ın şeffaflık toplumu kavramını eleştirel bir çerçeve bağlamında kullanarak Elia Barceló’nun El Hombre de Cristal ve Viejos adlı öykülerini analiz etmeyi ve şeffaflık ideolojisinin edebiyat aracılığıyla nasıl temsil edildiğini incelemeyi amaçlamaktadır. El Hombre de Cristal adlı öyküde bireysel mahremiyetin yitirilmesiyle başlayan süreç, Viejos adlı öyküde bireyin dijital panoptikonun içine tamamen hapsedilmesiyle daha dramatik bir seviyeye geçer. Barceló’nun anlatıları Han’ın eleştirel perspektifi ışığında okunarak, edebiyatın görünürlük ve kontrol mekanizmalarını eleştirel biçimde ortaya çıkarma gücü gösterilmekte ve edebiyat incelemelerine disiplinler arası bir katkı sağlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Byung-Chul Han , El Hombre de Cristal , Viejos , şeffaflık toplumu , dijital panoptikon

An Analysis of Elia Barceló’s Short Stories in the Context of the Transparency Society

Öz

The digital age is characterized by a period in which individuals are constantly subjected to surveillance, privacy is increasingly eroded, and a social order based on visibility and exposure is imposed. One of the leading thinkers who conceptualizes the structure of contemporary society centered on visibility and surveillance is the philosopher and cultural theorist Byung-Chul Han. In his work The Transparency Society, Han analyzes the surveillance faced by modern individuals through their voluntary self-exposure, constant performance, and adherence to social norms. According to him, the ideology of transparency does not represent freedom but rather a subtle and novel form of power. This study aims to employ Han’s concept of the transparency society within a critical framework to analyze Elia Barceló’s short stories El Hombre de Cristal and Viejos, exploring how the ideology of transparency is represented through literature. In El Hombre de Cristal, the process begins with the loss of individual privacy, while in Viejos, it escalates to a more dramatic level as the individual becomes entirely confined within the digital panopticon. By reading Barceló’s narratives through Han’s critical perspective, this study demonstrates literature’s capacity to critically reveal mechanisms of visibility and control, thereby offering an interdisciplinary contribution to literary studies.

Anahtar Kelimeler

Byung-Chul Han , El Hombre de Cristal , Viejos , transparency society , digital panopticon

Kaynakça

• Barceló, Elia (2008). “El Hombre de Cristal”. Futuros peligrosos. Zaragoza: Edelvives.
• Barceló, Elia (2008). “Viejos”. Futuros peligrosos. Zaragoza: Edelvives.
• Foucault, Michel (2011). Büyük Kapatılma. (Çev. Işık Ergüden ve Ferda Keskin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel (2015). Hapishanenin Doğuşu. (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay). Ankara: İmge Kitabevi.
• Foucault, Michel (2015b). İktidarın Gözü. (Çev. Işık Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Han, Byung-Chul (2017). Şeffaflık Toplumu. (Çev. Haluk Barışcan). İstanbul: Metis Yayınları.
• Han, Byung-Chul (2020). Psikopolitika. Neoliberalizm ve Yeni İktidar Teknikleri. İstanbul: Metis Yayınları.
• Han, Byung-Chul (2023). Yorgunluk Toplumu. (Çev. Samet Yalçın). İstanbul: İnka Kitap.
• Işık, Sever (2012). “Foucault’da İktidar, Özgürlük ve Direniş”. Ekev Akademi Dergisi, 16 (51), 103-114.
• Refika, Amine (2025). “Dijital Panoptikon’un Etkisinde Bir Bağımlılık Olarak Kendini Sergileme Kültürü”. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 7 (1), 152-181.