The Moonstone Romanında Güvenilmez Anlatıcı, Biliş ve Hakikatin Bağlantı Noktası

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 3, 1716 - 1731, 28.12.2025

Başak Çün

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1775745

Öz

T.S. Eliot tarafından modern İngiliz dedektif romanlarında liste başı olarak gösterilen Wilkie Collins’in The Moonstone (1868) romanı, bir elmasın kaçırılma hikayesini anlatan sürükleyici bir metindir. Collins, romanın önsözünde, anlatılan olayların, anlatıcıların gerçekte ne olduğunu aktarma güdülerinden doğduğunu duyurur. Ardından ise çoklu anlatıcı stili, anlatıları güvenilmez kılarak temel bir hakikat versiyonuna erişimi engeller, ve romanın epistemolojik temelinde bir sorgulamaya yol açar. Bu çalışma, Collins’in çoklu anlatıcı tekniğinin, dedektif kurgu yazın türüne kattığı yapısal değeri tanımakta, ve romanın problematik epistemolojisini, bilişsel görüş noktasından araştırmaktadır. Güvenilmezlik meselesini, yalnızca romanın yapısında aramak, metne gereken yaklaşımı sunmamaktadır- Collins’in anlatıların hakikati üzerine ifadelerini incelerken, bilişsel anlatıbilimin perspektifini benimsemek, ve metni, okuyucunun kavramsal ön kabullerinin farkındalığıyla okumak, güvenilmez anlatı meselesine “hakiki” bir yaklaşımı mümkün kılar. Okuyucu, bilginin inşası sürecinde merkezi bir pozisyona sahip olmak durumundadır; diğer bir deyişle, okuyucunun bilişsel çerçevesi, esrarın çözülmesi sırasında güvenilmez anlatılarla işbirliği halindedir.

Anahtar Kelimeler

Wilkie Collins , The Moonstone , hakikat , güvenilmez anlatı , biliş

Etik Beyan

Bu çalışma herhangi bir etik kaygı içermemektedir.

The Nexus of Unreliable Narration, Cognition and Truth in The Moonstone

Öz

Positioned early in the list of modern English detective novels by T.S. Eliot, Wilkie Collins’ The Moonstone (1868) is a page-turner consisting of several narratives on the theft of a diamond. Collins declares in the Preface that the incidents told within the course of the novel grow out of the narrators’ motives in recounting what really happened. Then, the multiple narrative style clearly renders the accounts unreliable, precluding access to an essential version of truth and causing an interrogation of the novel’s epistemological basis. While acknowledging the structural merit Collins’ multiple narration adds to the detective fiction genre, this paper investigates the conflicting epistemology in the novel from the standpoint of cognitive narratology. Works by theorists such as David Herman, Alan Palmer, and James Phelan are referenced in the examination of the reader’s viewpoint in the reading experience. It does not do the text justice to seek unreliability in the novel’s narrative structure only- when tracking Collins’ assertion on the truthfulness of the narratives, adopting the concept of unreliability in cognitive narratology, and reading into the text with an awareness of the conceptual premises of the reader enables a “true” approach to the multiple narrative style. The reader is obliged to hold a central position in the process of knowledge-making; that is, the reader’s cognitive framework is in collaboration with the unreliable narratives during the resolution of the mystery.

Anahtar Kelimeler

Wilkie Collins , The Moonstone , truth , unreliable narration , cognition

Etik Beyan

This study involves no ethical concerns.

Kaynakça

• Booth, Wayne (1961). The Rhetoric of Fiction. Chicago: University of Chicago Press.
• Collins, Wilkie (1852). Basil. London: Richard Bentley. Ebook, https://freeclassicebooks.com/Wilkie%20Collins/Basil.pdf.
• Collins, Wilkie (1868). The Moonstone. London: Penguin Books.
• Fludernik, Monika (1993). The Fictions of Language and Languages of Fiction: The Linguistic Representation of Speech and Consciousness. London: Routledge.
• Fludernik, Monika (1996). Towards a “Natural” Narratology. London: Routledge.
• Gooch, Joshua (2010). “Narrative Labor in Wilkie Collins’s The Moonstone”. Literature Interpretation Theory 21, 119-143.
• Herman, David (2009a). Basic Elements of Narrative. Oxford: Wiley-Blackwell.
• Herman, David (2009b). “Cognitive Narration”. Narratologia: Contributions to Narrative Theory. (Ed. Fotis Jannidis, Matias Martinez, John Pier, and Wolf Schmid). Berlin: Walter de Gruyter, 30-43.
• Herman, David (2014). “Cognitive Narratology”. Handbook of Narratology. (Ed. Peter Hühn, Jan Christoph Meister, John Pier and Wolf Schmid). Berlin: Walter de Gruyter, 46-64.
• Houghton, Walter (1963). The Victorian Frame of Mind, 1830 1870. London: Yale University Press.
• Kendrick, Walter M. (1977). “The Sensationalism of The Woman in White”. Nineteenth-Century Fiction 32, 18-35.
• Lonoff, Sue (1982). “Multiple Narratives & Relative Truths: A Study of The Ring and the Book, The Woman in White, and The Moonstone”. Browning Institute Studies 10, 143-161.