Mai ve Siyah Romanının Göstergebilimsel Çözümlemesi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 254 - 281, 30.12.2019

Funda Uzdu Yıldız

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.621894

Cited By: 2

Öz

Göstergebilim,
anlamlı yapıları çözmeyi amaçlayan bir bilim dalıdır. Anlatılar da anlamlı
yapılardan biridir. Bu çalışmada, Halit Ziya Uşaklıgil’in Mai ve Siyah adlı
romanı yazınsal çözümleme yöntemi olan göstergebilimin sunduğu yöntem ve
araçlarla çözümlenmeye çalışılmıştır. Çözümleme süreci üç temel aşamada
gerçekleştirilmiştir. İlk olarak betisel düzeyde betiler ve yerdeşlikler
/zaman/ /oyuncu/ ve /uzam/ açısından incelendikten sonra ikinci aşamda
anlatısal düzeyde Algirdas-Julien Greimas’ın sunduğu Eyleyenler Modeline göre
kahramanlar tanımlandırılmış ve eyletim, edinç, edim ve yaptırım aşamaları ele
alınmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, Anlatı Çözümleme, Kiplik, Eyleyen Şeması, Mai ve Siyah

Kaynakça

• Bertrand¸ Denis (2000). Précis de Sémiotique Littéraire. Paris: Nathan-Université.
• Finn, Robert (1984). Türk Romanı. Çev. Tomris Uyar. İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Günay, Veli Doğan (2000). “Göstergebilimci Tahsin Yücel” Her Yönüyle Tahsin Yücel, Yayına hazırlayan: Prof. Dr. Mustafa Durak, İstanbul: Multilingual.
• Günay V. Doğan (2002). Göstergebilim Yazıları. İstanbul: Multilingual.
• Günay V. Doğan. (2003). “Bilmek ve İstemek Kiplikleri Açısından Özne”. Günümüz Dilbilim Çalışmaları içinde. Yayına Hazırlayanlar: Prof. Dr. Ayşe (Eziler) Kıran, Doç. Dr. Ece Korkut, Dr. Suna Ağıldere. İstanbul: Multilingual Yayınları, [43-56].
• Günay¸ V. Doğan (2004). “Fransız Göstergebiliminde Yeni Açılımlar” Dilbilim Dergisi. Sayı 12. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Dergisi 29-45.
• Günay¸ V. Doğan (2007). Metin Bilgisi. 3. Baskı. İstanbul: Multilingual.
• Kıran Ayşe (2004). “Göstergebilim ve Yazınsal Çözümlemeler” Disiplinlerarası Ortam ve Yöntem Sorunları. Yayına hazırlayan Prof. Dr. Nedret Öztokat. İstanbul: Multilingual: 50-61.
• Kıran Ayşe (2010). “Çağdaş Bir Düşünme Biçimi Olarak Göstergebilim” Dilbilim Dergisi. Sayı 22. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Dergisi: 1-18.
• Rifat Mehmet (1998). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları I¸ İstanbul: Yapı Kredi.
• Uşaklıgil, Halit Ziya (1980). Mai ve Siyah. İstanbul: İnkılap ve Aka.
• Yuva, Gül Mete (2011). Modern Türk Edebiyatının Fransız Kaynakları. İstanbul: Yapı Kredi yayınları
• Yücel Tahsin (1982). Yazının Sınırları. İstanbul: Adam Yayınları.
• Yücel Tahsin (1991). “Göstergebilim” Dilbilim ve Türkçe içinde. Ankara: Dil Derneği Yayınları. Kurtuluş Basımevi,[106-110].
• Yücel Tahsin (2009). Eleştiri Kuramları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.