Bir Anket Işığında Son Dönem Osmanlı Aydınlarının Bakışıyla Karma Eğitim

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 528 - 541, 30.12.2019

Sevim Karabela Şermet

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.646081

Öz

Anket,
mülakat, söyleşi, röportaj bilinçle yahut bilinç dışı birbirinin yerine
kullanılan edebî türler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun sebebi bu türlerin
hepsinin temelinde muhataba soru yöneltilmesi olmalıdır. Birbirinin yerine de
kullanılabilen bu terimlerden bilimsel alanlara en çok yaklaşan terim, anket
terimidir. Bunun sonucu olarak anket aynı zamanda bütün bilimsel disiplinlerde ortak
olarak kullanılabilen bir terim olarak belirginleşir.

Anket, diğer bilimsel disiplinler dışında edebiyat bilimi alanında da önemli bir
bilgilendirme ve sezdirme aracı olarak varlığını sürdürmektedir. Kapsama alanı
açısından daha geniş ve bütün bilimsel alanlarda kullanılabilen anket türünün
Türk edebiyatına girişi ve kullanılışı da diğer edebî türler gibi Tanzimat dönemine
aittir. Anket türüne başlangıçta aydınların yaklaşımı mesafeli olmuş, sorulan
sorulara tereddütle cevap verilmiş, hatta zaman zaman cevap vermekten
kaçınılmış ancak zamanla anket türü özellikle süreli yayınların sayfalarına
çeşitlilik ve zenginlik katmıştır.

Türk
edebiyatına anket türünün edebî bir tür olarak girişi ve kullanımında süreli
yayınların hizmeti büyüktür. Başlangıçta süreli yayınlarda rağbet bulan
anketler genellikle anket yapılan sanatçıların eserlerine yansımayan ve okurun ilgisini
çekecek sorulardan oluşmaktadır.  Bu anketler
edebiyat araştırmalarına katkı sağlamaları sebebiyle de önemlidir. 6 Mart 1919
– 25 Kanun-i Evvel 1919 tarihleri arasında 17 sayı yayın hayatını sürdüren Büyük Mecmua’da yayımlanan anketler
kamuoyu ilgisi gözetilerek yapılmış sosyal, siyasi, dinî, pedagojik ve edebî içerikli
anketlerdir. Derginin yayımlandığı yıllarda yaşayan sanatkârlar ve aydınlara
yöneltilen sorulara verilen cevaplar dönemin sosyal, siyasi, dinî, pedagojik, edebî
panaromasını içerir ve bu alanlara dair sanatçıların beğenilerini ve kabullerini
yansıtır. Bu çalışmada Büyük Mecmua’da
dönemin aydın/yazarlarıyla yapılan karma eğitim içerikli anket
değerlendirilecektir.

IN THE LİGHT OF A QUESTİONNAİRE,
MİXED EDUCATİON FROM THE PERSPECTİVE OF RECENT OTTOMAN İNTELLECTUALS.

Abstract

Questionnaires,
interviews, chatting, reportage appear as literary genres that are used
interchangeably with the conscious or unconscious. The reason for this must be
the question of addressing the interlocutor on the basis of all these species.
Of these terms, which can also be used interchangeably, the term most closely
approaching scientific fields is the survey term. As a result, the
questionnaire also becomes evident as a term that can be used in common in all
scientific disciplines.

In
addition to other scientific disciplines, the survey continues to exist as an
important information and sensing tool in the field of literature. Like the
other literary genres, the introduction and use of the survey type, which is
wider in terms of coverage and can be used in all scientific fields, belongs to
the Tanzimat period. Initially, the approach of intellectuals to the type of
questionnaire has been distant, questions have been answered with hesitation,
and even from time to time the answer has been avoided, but over time the type
of survey has added diversity and richness to the pages of periodicals.

Periodicals
have a great service in the introduction and use of questionnaire as a literary
genre in Turkish literature. Initially, the surveys, which are in demand in
periodicals, generally consist of questions that are not reflected in the works
of the artists surveyed and will attract the interest of the reader. These
surveys are also important because they contribute to literature research. The
surveys which were published in Büyük
Mecmua between 17 March 1919 and 25 December 1919 are social, political,
religious, pedagogical and literary surveys. The answers to the questions
directed to the artists and intellectuals living in the years that the journal
was published include the social, political, religious, pedagogical and
literary panorama of the period and reflect the appreciation and acceptance of
the artists in these fields. In this study, a mixed education survey conducted
with intellectuals / writers of the period will be evaluated.

Anahtar Kelimeler

Anket, Büyük Mecmua

Kaynakça

• Abdullah Cevdet (1335). “Hanımlar Darülfünun’da Erkeklerle Aynı Dershanede Ders Yapmalı mı Yapmamalı mı?”. Büyük Mecmua. S. 6. 24 Nisan 1335.
• Adıvar, Halide Edip (1335). “Hanımlar Darülfünun’da Erkeklerle Aynı Dershanede Ders Yapmalı mı Yapmamalı mı?”. Büyük Mecmua. S. 6. 24 Nisan 1335.
• Ansay, Sabri Şakir (1954). Hukuk Tarihinde İslam Hukuku. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Büyük Mecmua (1919). S. 1. 6 Mart 1919. s.1
• Büyük Mecmua (1919). S.1. 6 Mart 1919. s.4
• Büyük Mecmua (1335). S. 6. 24 Nisan 1335. s.84
• Büyük Mecmua (1335). S. 6. 8 Mayıs 1335. s.104-105
• Büyük Mecmua (1335). S. 11. 18 Eylül 1919. s.169
• Çıkla, Selçuk (2009). “Yeni Türk Edebiyatı Araştırmalarında Usul”. Turkish Studies, C. 4. S. 1-I. ss. 189-244. Çıkla, Selçuk (2002). Üç Anket Çevresinde. Yedi İklim. Ocak Şubat 2002. s. 53-61
• Ercilasun, Bilge (1995). İkinci Meşrutiyet Devrinde Tenkit 1. Türkçü Tenkit. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin (1993). “Darülfünun”, İslam Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı, Cilt 8, s. 521-525.
• İnci, Handan (2018). Tahkikat-ı Edebiye İlk Edebiyat Anketi. İstanbul: Everest Yayınları.
• Karakoç, Kani İrfan (2012). Ulus- Devletleşme Süreci ve “Türk Edebiyatı”nın İnşası (1923-1950). Doktora Tezi. Ankara: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü.
• Kazım Nami (1335). “Hanımlar Darülfünun’da Erkeklerle Aynı Dershanede Ders Yapmalı mı Yapmamalı mı?”. Büyük Mecmua. S. 6. 24 Nisan 1335.
• Köprülü, Fuat (1335). “Hanımlar Darülfünun’da Erkeklerle Aynı Dershanede Ders Yapmalı mı Yapmamalı mı?”. Büyük Mecmua. S. 6. 24 Nisan 1335.
• Nakiye Hanım (1335). “Hanımlar Darülfünun’da Erkeklerle Aynı Dershanede Ders Yapmalı mı Yapmamalı mı?”. Büyük Mecmua. S. 6. 24 Nisan 1335.
• Rauf Ahmet (1335). “Hanımlar Darülfünun’da Erkeklerle Aynı Dershanede Ders Yapmalı mı Yapmamalı mı?”. Büyük Mecmua. S. 6. 24 Nisan 1335.
• Rıza Tevfik (1335). “Hanımlar Darülfünun’da Erkeklerle Aynı Dershanede Ders Yapmalı mı Yapmamalı mı?”. Büyük Mecmua. S. 6. 24 Nisan 1335.
• Sabiha Zekeriyya (1335). “Hanımlar Darülfünun’da Erkeklerle Aynı Dershanede Ders Yapmalı mı Yapmamalı mı?”. Büyük Mecmua. S. 6. 24 Nisan 1335.
• Şimşirgil, Ahmet ve Ekrem Buğra Ekinci (2008). Ahmet Cevdet Paşa ve Mecelle. İstanbul: KTB Yayınları.
• Müfide Ferit (1335). “Hanımlar Darülfünun’da Erkeklerle Aynı Dershanede Ders Yapmalı mı Yapmamalı mı?”. Büyük Mecmua. S. 6. 24 Nisan 1335.
• Törenek, Mehmet (2001). “Bir Anket Çevresinde”. Yedi İklim. 7/136. s.58-60.
• Uçman, Abdullah (2017). “1919 Yılında Yapılan Bir Edebiyat Anketi: En Güzel Eseri Kim Yazdı?”. Kubbealtı Akademi Mecmuası. S. 183. Yıl: 45/3. s.41-49.
• Uzkuç, Süleyman (2004). Büyük Mecmua (Tahlilî Fihrist- İnceleme- Metin). Yüksek Lisans Tezi. Konya: Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Ümid (1336). “Ümid’in Anketlerine Cenap Şahabeddin Bey’in Cevapları”. Ümid. 23 Eylül 1336. s. 6