Lillian Hellman'ın Şarlatanlar Dönemi ile Sevgi Soysal'ın Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu İsimli Eserlerinde Muhalefet İzleği

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 574 - 583, 31.12.2021

Canset Koç , Berrin Demir

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1000284

Öz

Bu çalışmanın amacı Lillian Hellman’ın (1905-1984) anı türündeki Şarlatanlar Dönemi eseri ile Sevgi Soysal’ın (1936-1976) yine anı türündeki Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu eserindeki muhalefet izleğini sosyolojik yöntemle karşılaştırmaktır. Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu, 12 Mart 1971 Askeri Muhtırası sonrası Sevgi Soysal’ın tutuklu bulunduğu Yıldırım Bölge Cezaevi Kadınlar Koğuşu’nda yaşadıklarını okuyucuya aktarmaktadır. Lillian Hellman’ın Şarlatanlar Dönemi eseri ise soğuk savaş döneminde Amerika Birleşik Devletleri yönetiminin Sovyetler Birliği, komünizm ve ülkedeki sol, sosyalist gruplara karşı kampanyalar başlattığı sürecin bir sembolü olan Amerika’ya Karşı Çalışmalar Kurulları Meclisi tarafından tanıklığa çağrılma sürecini anlatmaktadır. Bu noktadan hareketle her iki eserde aktarılan tarihsel ve siyasal gerçeklikler ışığında ‘dönemin ruhu’ kuşkusuz daha anlaşılır hale gelmektedir. Anı türündeki her iki eserde de yazarlar hayatlarının tamamını değil, bir kesitini okuyucuyla paylaşmaktadır. Bu çalışmanın sonucunda her iki yazarı egemen sistem içinde muhalif kılan etkenlerin benzer olduğu görülmüştür. Yazarların yaşadıkları siyasal ve toplumsal koşullar içerisinde muhalefet etme biçimlerinde çeşitli farklılıklar saptanmıştır. Soysal’ın muhalefetinin daha etkin, ideolojik ve bütünlüklü bir muhalefet olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

muhalefet, anı, ideoloji, rejim, izlek

Theme of Opposition in Scoundrel Time by Lillian Hellman and Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu by Sevgi Soysal

Öz

The purpose of this study is to compare the theme ofo’pposition’ in Scoundrel Time by Lillian Hellman (1905-1984) and Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu by Sevgi Soysal (1936-1976) via sociological method. Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu conveys to the reader what happened in the Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu, where Sevgi Soysal was detained after the Military Memorandum of March 12, 1971. Scoundrel Time by Lillian Hellman describes the process of witnessing called by the House Un-American Activities Committe, which is a symbol of campaigns by the United States administration against the Soviet Union, left communist and socialist groups during the Cold War. From this point of view, the ‘spirit of the era’ undoubtedly becomes more understandable in the light of the historical and political realities conveyed in both works. The authors do not share all the details in their lives, but a section of them with the reader in both works as a genre of memoir. As a result of this study, it has been seen that the factors that make both authors opposing within the dominant system are similar. Various differences have been found in the way of the authors oppose themselves in the political and social conditions in which they live. It has been detected that the opposition of Soysal is a more effective, ideological and holistic opposition.

Anahtar Kelimeler

opposition, memoir, ideology, regime, theme

Kaynakça

• Bayrak, Mehmet. Hapishane Edebiyatı ve Sevgi Soysal’da “Tutuklu Kadın”, Politika Dergisi, 27.11.1976.
• Cem, İsmail (1980). Tarih Açısından 12 Mart Nedenleri, Yapısı, Sonuçları. İstanbul: Cem Yayınları.
• Furrer, Priska (2004). Sevgi Soysal-Bireysellikten Toplumsallığa (Çev.: Yasemin Bayer). İstanbul: Papirüs Yayınları.
• Hellman, Lillian (1977). Şarlatanlar Dönemi (Çeviren: Tomris Uyar). İstanbul: Milliyet Yayınları.
• İdil, A. Mümtaz (1990). Bir Sevginin Öyküsü. İstanbul: Kavram Yayınları.
• İslamoğlu, Abdullah (2004). II. Meşrutiyet Döneminde Siyasal Muhalefet 1908-1913. İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
• Kirman, Emin (2006). Çok partili Hayata Geçiş Süreci ve Türk Siyasi Hayatında Muhalefet Olgusunun Gelişimi (1946-1950). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Isparta.
• Moran, Berna. (2003). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Olpak Koç, Canan. (2012). Sevgi Soysal ve Cezaevi günleri: Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu Romanında Birey ve Grup Psikolojisinin Doğurduğu Çatışmalar ve Uyum. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/2. Ankara, s: 807-819.
• Özdemir, Emin (1999). Yazınsal Türler. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Soysal, Sevgi. (1977). Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Turgut, Nükhet (1984). Siyasal Muhalefet- Batı Demokrasileri, Sosyalist Ülkeler, Türkiye. Ankara: Birey-Toplum Yayınları.
• http://www.serenti.org/mccarthy-donemi-abdde-cadi-avi/ Erişim tarihi: 10.09.2021