Mustafa Seyit Sutüven'in "Sutüven" Şiirinde Suyun Metaforik Kullanımları

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 208 - 224, 29.04.2022

Mert Sezen

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1078043

Öz

Su, anlamsal katman zenginliğiyle Klasik Türk şiirinden günümüze kadar Türk edebiyatının önemli ilham kaynakların biri olmuştur. Cumhuriyet Dönemi şairlerinin de büyük ilgisini çekmiş olan su, Yahya Kemal’den Oktay Rıfat’a, Nâzım Hikmet’ten Necip Fazıl’a kadar poetikası ve ideolojisi birbirinden farklı olan birçok şair tarafından ele alınmış, yeni kullanımlarla zenginleşerek anlamsal çeşitlilik kazanmış bir kavram olarak Türk edebiyatında yerini almıştır. Edebiyatımızda suyun metaforik zenginliğinden faydalanan şairlerden biri de Cumhuriyet Dönemi şairlerinden olan Mustafa Seyit Sutüven’dir. Özellikle şairin 1934 yılında kaleme aldığı “Sutüven“ şiiri, bu bağlamda oldukça zengin bir eserdir. Şair, söz konusu şiirde suyu bellek, zaman ve mitoloji gibi unsurlarla ilişkilendirerek onu kendi anlamsal sahasından çıkarır, farklı kullanımlarla suya yeni anlam katmanları kazandırır. Bu makalede öncelikle olarak metafor kavramının ne olduğu üzerinde durulacak, makalenin ilerleyen kısımlarında ise ‘’Sutüven’’ şiiri; şairin su unsuruyla ilişkilendirdiği bellek, zaman, mitoloji kavramları üzerinden çözümlenmeye çalışılacak ve sonrasında ise şairin suyu ele alış şeklinin gelenek içindeki yeri saptanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Seyit Sutüven, Sutüven, Su, Metafor, Mitoloji, Bellek

Metaphorical Uses of Water in Mustafa Seyit Sutüven's Poem "Sutüven"

Öz

Water has been one of the important sources of inspiration for Turkish literatüre from clasicial Turkish poetry to the present day with its richnees of semantic layers. Water, which also attracted the great attention of the poets of the Republican Era, has been handled by many poets whose poetics and ideologies are different from each other, from Yahya Kemal to Oktay Rıfat, from Nazım Hikmet to Necip Fazıl; it has taken its place in Turkish literatüre as a concept that has gained semantic diversity by enriching with new uses. One of the poets who benefited from the metaphorical richness of water in our litarature is Mustafa Seyit Sutüven, one of the poets of the Republican Era. Especially the poem ‘’Sutüven’’ written by the poet in 1934 is a very rich work in this context. In the poem in question, the poet removes water from its own semantic field by associating it with elements such as memory, time and mythology, and adds new layers of meaning to water with different uses. In this article, first of all, we will focus on what the concept of metaphor is; and in the following parts of the article, the poem ‘’Sutüven’’ will be analyzed through the concepts of memory, time and mythology, which the poet assoclates with the water; afterwards, it will be tried to determine the place of the poet’s way of handling water in the tradition.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Seyit Sutüven, Sutüven, Water, Metaphor, Mythology, Memory

Kaynakça

• Ali, Sabahattin (2016). Yeni Dünya. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Aristotales (2020). Poetika. (Çeviren: Ari Çokona, Ömer Aygün.) İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Bachelard, Gaston (2006). Su ve Düşler. Çev: Olcay Kunal. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Banes, Neva Çiftçioğlu (04.01.2016), ‘’SuyunHafızası’’[https://www.haberturk.com/saglik/haber/1175966-suyun-hafizasi] [Erişim tarihi: 15.11.2021]
• Cansever, Edip (2011). Sonrası Kalır 2, Toplu Şiirler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Dilek, İbrahim (2018). Mitolojilerde ve Türk Destanlarında Köpük. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi Sayı: 46 (Güz- 2018).
• Draaisma, Douwe (2018). Bellek Metaforları, Zihinle İlgili Fikirlerin Tarihi. (Çeviren: Gürol Koca.) İstanbul: Metis Bilim.
• Enginün, İnci (2019). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Erhat, Azra (2013). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hesiodos. (2021). Theogonia-İşler ve Günler. (Çeviren: Azra Erhat, Sabahattin Eyüboğlu). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kaplan, Mehmet (2019). Şiir Tahlilleri 2. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Karlığa, Bekir. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Anasır-ı Erbaa Maddesi. [https://islamansiklopedisi.org.tr/anasir-i-erbaa] [Erişim tarihi: 06.12.2021]
• Kısakürek, Necip Fazıl (1998). Çile. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• Necatigil, Behçet (2016). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Saydam, Mehmet Bilgin (1997). Deli Dumrul’un Bilinci, ‘’Türk-İslam Ruhu’’ Üzerine Bir Kültür Psikolojisi Denemesi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Seyidoğlu, Bilge (2014). Mitoloji Üzerine Araştırmalar, Metinler ve Tahliller. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Sezen, Gülşen (2020) Klasik Türk Şiirinde Su. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sutüven, Mustafa Seyit (1976). Bütün Şiirleri. (Hazırlayan: Zahir Güvemli, Behçet Necatigil) İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Tekşan, Mesut (2013). Mustafa Seyit Sutüven’in Şiirleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Tunç, Gökhan (2018). Kavramlar ve Kuramlarla Modern Türk Şiiri İncelemeleri. Ankara: Hece Yayınları.
• Tunç, Gökhan (2020). Şiir ve Bellek, Modern Türk Şiirinde Bellek Metaforları. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Sanders, Barry (2013). Öküzün A’sı, Elektronik Çağda Yazılı Kültürün Çöküşü ve Şiddetin Yükselişi. Çev. Şehnaz Tahir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Şahbaz, Namık Kemal (1999) Salih Zeki Aktay Hayatı-Eserleri Edebî Kişiliği. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Yıldız, Saadettin (2006). Mustafa Seyit Sutüven ’in Şiirinde Ahenk Unsurları. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi.
• Yuva, Hümeyra (2009). Türk Şiirinde Zaman Teminin Değişimi. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4 /1-II Winter 2009