Analysis of Karacaoğlan's Poem "A Girl Called Me Emmi" Using Ontological Analysis Method

Yıl 2024, Sayı: Edebiyat Kuramları ve Eleştiri Özel Sayısı, 167 - 182, 31.10.2024

Rahime Deveci

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1549698

Öz

The ontological analysis method is an analysis method used to reveal the aesthetic and artistic value of literary texts. The method aims to analyze the ontic structure of the work of art, based on the fact that the literary work consists of a heterogeneous structure and layers of existence that are articulated together, and thus to reach the invisible meanings of the work. In this study, the poem "A Girl Called Me Emmi" by the great folk poet Çukurovalı Karacaoğlan, who lived in the seventeenth century, is interpreted by İsmail Tunalı; The novel was analyzed based on the ontological analysis method developed by Ingarden and Nicolai Hartmann, inspired by the views of layers of existence in their works of art. First of all, the sound, meter and rhyme structure and other sound repetitions that create rhythm/harmony in the real existence area of the poem, which is divided into two layers as real existence area (front structure) and irreal existence area (back structure), have been revealed. Poetry text in the field of irreal existence; It was examined by separating into meaning (semantics), object/object, character and destiny layers. He made an effort to analyze the poem with the mentioned method; There is intense meaning and a deep philosophical feeling in the depths of this poem, which Karacaoğlan said in a simple spoken language.

Anahtar Kelimeler

A girl called me uncle”, “Karacaoğlan”, poem, ontological analysis method, art ontology.

Ontolojik Tahlil Metoduyla Karacaoğlan’ın “Bir Kız Bana Emmi Dedi” Şiirinin İncelenmesi

Öz

Ontolojik tahlil metodu edebi metinlerin estetik ve sanatsal değerini ortaya çıkarabilmek için kullanılan bir çözümleme yöntemidir. Yöntem, edebi eserin birbirine eklemlenmiş heterojen bir yapıdan ve varlık katmanlarından oluştuğunu esas alarak sanat eserinin ontik yapısını çözümlemeyi böylece eserin görünür olmayan anlamlarına ulaşmayı amaçlar. Bu çalışmada on yedinci yüzyılda yaşayan büyük halk ozanı Çukurovalı Karacaoğlan’ın “Bir Kız Bana Emmi Dedi” şiiri, İsmail Tunalı’nın; roman Ingarden ve Nicolai Hartmann’ın sanat eserlerinde varlık tabakaları görüşlerinden mülhem geliştirdiği ontolojik çözümleme yönteminden hareketle analiz edilmiştir. Öncelikle reel varlık alanı (ön yapı) ve irreel varlık alanı (arka yapı) olmak üzere iki katmana ayrılan şiirin reel varlık alanında ritmi/ahengi meydana getiren ses, vezin ve kafiye yapısı ile diğer ses yinelemeleri ortaya çıkarılmıştır. İrreel varlık alanında şiir metni; anlam (semantik), nesne/obje, karakter ve alınyazısı tabakalarına ayrılarak incelenmiştir. Şiiri sözü edilen yöntemle çözümleme çabası göstermiştir ki; Karacaoğlan'ın konuşma diliyle yalın olarak söylediği bu şiirin derinlerinde yoğun anlam ve derin bir felsefi duyuş vardır.

Anahtar Kelimeler

Bir Kız Bana Emmi Dedi”, şiir, “Karacaoğlan”, sanat ontolojisi., ontolojik analiz metodu

Kaynakça

• Aksan, Doğan (1999). Halk Şiirimizin Gücü. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Albayrak, Nurettin (2001). “Karacaoğlan”, TDV İslam Ansiklopedisi C. 24, s. 377-379.
• Artun, Erman (2016). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı (Edebiyat Tarihi/Metinler). Adana: Karahan Kitabevi.
• Bayram, Yavuz (2003). “Ontolojik Analiz Metodu ve Bir Uygulama”. Yom Sanat, S. 12, s.12-15.
• Birici, Sevim (2007). “Klasik Türk Edebiyatında Âsiyâ”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (1/17) s. 97-113.
• Çoruhlu, Yaşar (2002). Türk Mitolojisinin Anahatları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi
• Cunbur, Müjgân (1976). “Karacaoğlan’ın Şiirlerinde Etnografya ve Folklor Unsurları”, Türk Folkloru araştırmaları Yıllığı 1975. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• Cüceloğlu, Doğan (1998). İnsan ve Davranışı (Psikolojinin Temel Kavramları). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Eliade, Mircea (2014). Dinler Tarihine Giriş. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Gardin, Nanon, Olorenshaw, Robert (2019). Larousse Semboller Sözlüğü, (Çeviren: Beyza Akşit) (Editörler: Ömer Faruk Harman ve İsmail Taşpınar). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Günay, Umay (1999). Türkiye’Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Freud, Sigmund (2014). Ruh ve Haz (Çeviren: Emine Ebru). İstanbul: Kafekültür Yayıncılık.
• Jung, Gustav Carl (2016). İnsan Ruhuna Yöneliş (Çeviren: Engin Büyükinal). İstanbul: Say Yayınları.
• Kalkan, Emir (1991). XX. Yüzyıl Türk Halk Şairleri Antolojisi Ankara Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Korkmaz, Ramazan (2014). İkaros’un Yeni Yüzü Cahit Sıtkı Tarancı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Köktürk, Şahin (2003). “Bayburtlu Zihni’nin Bir Koşmasının Ontolojik Analiz Metoduyla İncelenmesi”. Milli Folklor Dergisi, S. 60, s. 170-178.
• Mirzaoğlu, Gülay (2012) “Türk Halk Türkülerinde Değirmen Motifi ve Değirmenci Türküleri”. Bilig Dergisi, S. 62, s. 159-182.
• Morris, Brian (2004). Din Üzerine Antropolojik İncelemeler, (Çeviren: Tayfun Atay). İstanbul: İmge Kitabevi.