A Comparative Study on Nikolai Gogol’s The Nose Narrative and Andrea Camilleri’s Rewriting

Yıl 2025, Sayı: Çeviribilim Özel Sayısı II, 619 - 635, 25.03.2025

Deniz Dilşad Karail Nazlıcan

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1595555

Öz

This study aims to present a comparative analysis between the surreal story The Nose (Hoc), one of the classic works of Nikolai Gogol, a leading figure in Russian literature and one of his most well-known satirical narratives, and the adaptation by Andrea Camilleri, an Italian writer known for his works in the detective genre, who rewrote this story as a children’s adaptation. The story is about a ninth-rank civil servant’s nose becoming separated from his face and maintaining an independent existence. The nose symbolizes the reputation provided by position and office. In this context, Kovalyov, the protagonist of the story, believes that after losing his nose, only his civil service status remains, and he has lost his reputation. Gogol’s original text, published in 1836, and Camilleri’s adaptation, published in 2010 under the title La storia de Il Naso di Nikolaj V. Gogol (The Story of Nikolai V. Gogol’s The Nose), will be analyzed through the concepts of transition, intertextual transformation, and cultural continuity. Instead of Camilleri’s work The Story of Nikolai V. Gogol’s The Nose, which was translated into our language in 2017, the title Nose, the Turkish translation of Gogol’s original narrative, has been used. In the context of rewriting, it is important to emphasize that the process of translation represents a transfer between languages and cultures. In this process, the translator employs specific methods and strategies to adapt the source text according to the target language and culture. This action involves the transfer of not only words but also meaning, style and cultural references. The act of translation requires linguistic competence as well as cultural awareness and knowledge of text types. In literary translations, especially in texts such as poetry and novels, the translator rewrites the text using his/her creativity. Hence, the translator endeavors to evoke a similar effect in the target language while preserving the artistic and emotional values of the original text. In this respect, Andrea Camilleri’s rewriting inspired by Gogol’s narrative will be analysed using a comparative methodology. This analysis aims to thoroughly evaluate the thematic and structural differences in the works of both authors, as well as to examine the effects of the cultural context.

Anahtar Kelimeler

rewriting, Russian literature, Italian literature, Gogol, Camilleri

Nikolay Gogol’ün Burun Anlatısı ve Andrea Camilleri’nin Yenidenyazımı Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Öz

Bu çalışma, Rus edebiyatının önde gelen isimlerinden Nikolay Gogol’ün klasik eserleri arasında yer alan ve yazarın en tanınmış hicivli anlatılarından biri olarak kabul edilen Hoc (Burun) adlı gerçeküstü öyküsü ile İtalyan edebiyatının polisiye türündeki yapıtlarıyla tanınan yazarı Andrea Camilleri’nin bu öyküyü çocuklara yönelik bir uyarlama olarak yenidenyazdığı eseri arasında karşılaştırmalı bir inceleme sunmayı amaçlamaktadır. Öykü, dokuzuncu dereceden bir memurun burnunun yüzünden ayrılarak bağımsız bir varlık sürdürmesini konu alır. Burun, mevki ve makamın sağladığı itibarı simgelemektedir ve bu bağlamda öykünün kahramanı Kovalyov, burnunu kaybettikten sonra yalnızca memuriyetinin kaldığını ve itibarını yitirdiğini düşünmektedir. Gogol’ün 1836 yılında yayımlanan özgün metni ile Camilleri’nin 2010 yılında La storia de Il Naso di Nikolaj V. Gogol (Nikolai V. Gogol’ün Burun Eserinin Hikâyesi) başlığıyla yayımlanan uyarlaması; geçiş süreci, metinlerarası dönüşüm ve kültürel süreklilik kavramları ekseninde incelenecektir. Camilleri’nin 2017 yılında dilimize kazandırılan eseri “Nikolai V. Gogol’ün Burun Hikâyesi” yerine Gogol’ün özgün anlatısının Türkçe çevirisi yani “Burun” başlığı kullanılmıştır. Yenidenyazım bağlamında değerlendirildiğinde, çeviri eyleminin dil ve kültürler arası bir aktarım sürecini temsil ettiği vurgulanmalıdır. Bu süreçte çevirmen, kaynak metni hedef dil ve kültüre uygun şekilde yeniden yazarken belirli yöntem ve stratejiler kullanmaktadır. Bu eylem, yalnızca kelimelerin değil, aynı zamanda anlamın, üslubun ve kültürel referansların da aktarımını içermektedir. Çeviri eylemi, dilsel yeterliliğin yanı sıra kültürel farkındalık ve metin türlerine ilişkin bilgi gerektirir. Edebi çevirilerde, özellikle şiir ve roman gibi metinlerde, çevirmen yaratıcılığını kullanarak metni yeniden yazar. Böylece çevirmen özgün metnin sanatsal ve duygusal değerlerini koruyarak, hedef dilde benzer bir etki yaratmayı amaçlar. Bu doğrultuda Andrea Camilleri’nin Gogol’ün anlatısından esinlenerek oluşturduğu yenidenyazımı, karşılaştırmalı bir metodoloji kullanılarak incelenecektir. Bu inceleme, her iki yazarın eserlerindeki tematik ve yapısal farklılıkların yanı sıra kültürel bağlamın etkilerini de derinlemesine değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

yenidenyazım, Rus edebiyatı, İtalyan edebiyatı, Gogol, Camilleri

Kaynakça

• Aktulum, Kubilay (2004). Parçalılık Metinlerarasılık. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Aktulum, Kubilay (2007). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Calvino, Italo (2020). Klasikleri Niçin Okumalı?. Kemal Atakay (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Camilleri, Andrea (2019). Burun. Kemal Atakay (Çev.). İstanbul: Domingo Yayınları.
• Dindar, Serhan (2020). Göstergelerarası Çeviride Yenidenyazma ve Yenidenyaratma Kavramları. İstanbul-Ankara-Konya: Çizgi Kitabevi Yayınevi.
• Gogol, Nikolay (2022). Burun. Mehmet Yılmaz (Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Kongaz, İren Dilara (2024). Gogol ve Şepkin. İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Olcay, Türkan (2003). Rus Edebiyatında Doğalcı Okul. İstanbul: İ.Ü. Basım ve Yayınevi.
• Stephens, John and Robyn Maccallum (1998). Retelling Stories, Framing Culture. New York and London: Garland Publishing.
• Tepe, Havva Hilal (2017). “N. V. Gogol’ün Burun Adlı Öyküsünde Başkalaşım”, Navisalvia Metamorphoses / Başkalaşımlar. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Todorov, Tzvetan (2010). Yazın Kuramı. Mehmet Rifat ve Sema Rifat (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.