INVESTIGATING THE PERCEPTIONS OF MENTAL HEALTH PROFESSIONALS’ ABOUT COUNSELING WITH THE ELDERLY

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 63, 293 - 317, 28.06.2024

Muhammed Emir Akyol , Hatice Kumcağız , İsmail Gelen

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1356952

Öz

The deterioration of health status among elderly people is on the rise which has led
to a huge increase in low life expectancy among elderly people. The proportion of the elderly
population has rapidly increased. This trend is parallel to the increase in the proportion of the
elderly population, which directly affects their mental health. The main reason why mental
health services currently provide to the elderly group on an optional basis is that it a necessity
in the coming years. In that sense, it is essential to investigate the views of experts who conduct
psychological counselling or therapy processes on elderly people. This study aims to determine
the opinions of 19 mental health professionals consisting of psychiatrists, psychologists, and
counsellors on providing psychological counselling to elderly people. The quantitive approach
was obtained in this research. From the analyzed data, the findings were grouped under 5
themes. The themes are “Preferences”, “Seeking Psychological Support in Old Age: Therapy
Knows No Age”, “Competence”, “Difficulties: Is therapy like playing golf with a 65-70-yearold
uncle?”, and “Participation Barriers in Therapy due to Economic Problems, Labeling
Anxiety, and the Fallacy of Wisdom”. All themes were interpreted separately and concrete
recommendations were made.

Anahtar Kelimeler

Elderly, Counseling, mental health, therapy

Proje Numarası

PYO.EGF.1908.23.003

RUH SAĞLIĞI PROFESYONELLERİNİN YAŞLILARLA PSİKOLOJİK DANIŞMA YAPMAYA DAİR GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Sağlık koşullarındaki gelişmeler ile birlikte yaşlı bireylerin yaşam kaliteleri artmakta
ve nüfus içerisinde yaşlı bireylerde oransal açıdan artış görülmektedir. Nüfustaki yaşlı
oranının artışı ruh sağlığı hizmetleri üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Şu an ki durumda
ruh sağlığı profesyonellerinin tercihe bağlı olarak yaşlı gruba ruh sağlığı hizmeti verilirken
ilerleyen yıllarda bu durumun bir gereklilik olacağı düşünülmektedir. Bu nedenle bu çalışmada
yaşlılarla psikolojik danışma / terapi süreçlerini yürüten uzmanların görüşlerini incelemek
amaçlanmıştır. Bu amaçla araştırmada psikiyatrist, psikolog ve psikolojik danışmanlardan
oluşan 19 ruh sağlığı profesyonelinin yaşlılarla psikolojik danışma yapmaya dair görüşleri
incelenmiştir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden bir tipik durum çalışmasıdır.
Gerçekleştirilen kodlama ile açığa çıkan bulgular 5 tema altında sıralanmıştır. Bu temalar
’’Tercihler’’ , ‘’Yaşlılık döneminde psikolojik destek alma: Terapinin yaşı yoktur’’, ‘’Yeterlilik’’,
‘’Zorluklar: Terapi 65 – 70 yaşındaki bir amcaya golf oynatmak gibi midir?’’ ve ‘’Ekonomik
sorunlar, etiketlenme kaygısı ve bilgelik yanılgısı kıskacında terapiye katılım engelleri’’
şeklindedir. Tüm temalar ayrı ayrı yorumlanarak ele alınmış ve uygulamaya dönük somut
önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Psikolojik danışma, ruh sağlığı, terapi

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı; etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Destekleyen Kurum

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

PYO.EGF.1908.23.003

Teşekkür

Araştırmanın gerçekleştirilmesine katkı sunan Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimine teşekkür ederiz.

Kaynakça

• American Psychological Association (APA). (2014). Guidelines for psychological practice with older adults. American Psychologist, 69, 34-65.
• Beşe Canpolat, Ş., Taştı, E.(2022). Türkiye'de aktif yaşlanma endeksinde 2008-2020 döneminde yaşanan değişim: Avrupa Birliği ülkeleri ile karşılaştırmalı bir değerlendirme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 22(56), 443-499. DOI:10.21560/spcd.vi.1074414
• Creswell, J. W. (2021a). Beş nitel araştırma yaklaşımı. S. B. Demir ve M. Bütün (Çev. Eds.) ve M. Aydın (Çev.). Nitel araştırma yöntemleri. (Altıncı baskı, s. 98 – 103) içinde. Siyasal Kitabevi (Orijinal eser yayın tarihi, 1997).
• Creswell, J. W. (2021b). Geçerlik ve değerlendirme standartları. S. B. Demir ve M. Bütün (Çev. Eds.) ve O. Birgin (Çev.). Nitel araştırma yöntemleri. (Altıncı baskı, s. 245 – 256) içinde. Siyasal Kitabevi (Orijinal eser yayın tarihi, 1997).
• Güven M., Aslan, A. M. (2018). Psikolojik danışma ve rehberlik alanında Türkiye'deki bilimsel dergilerde yayınlanan makaleler üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55). 593 – 604.
• Güven, M., Özhan, M. B., Kaynak, S., Demirbaş-Kurt, N. (2018). Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi ile Journal of Counselling Psychology’deki araştırma eğilimleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 193-208.
• Hamamcı, Z., Taşdemir, H. S. (2009). Huzurevinde çalışan psikolog ve sosyal çalışmacıların mesleki yeterlilik düzeylerinin incelenmesi. 1. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongre Kitabı (ss. 22-33). Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• İstatistiklerle Yaşlılar, 2022. (2023, Mart). Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 49667. Erişim adresi: https://l24.im/ETKpO (Erişim 05.12.23).
• Karagöz, S., Ertem, M. (2020). Cerrahi kliniklerde yatan hastaların psikolojik yardım arama tutumu. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(3), 189 – 196.
• Karel, M. J., Gatz, M., Smyer, M. A. (2012). Aging and mental health in the decade ahead: What psychologists need to know. American Psychologist, 67(3), 184-198.
• Kessler, E. M., Agines, S., Bowen, C.E. (2015) Attitudes towards seeking mental health services among older adults: Personal and contextual correlates. Aging & Mental Health, 19(2), 182- 191.
• Lee, H. J., Dugan, E. (2015) How large is the gap between self-report and assessed mental health and does it impact older adult mental health service utilization? Journal of Gerontological Social Work, 58(1), 3-19, doı: 10.1080/01634372.2014.919978
• Mackenzie, C. S., Gekoski, W. L., Knox, V. J. (2006) Age, gender, and the underutilization of mental health services: The influence of help-seeking attitudes, Aging and Mental Health, 10(6), 574-582, doı: 10.1080/13607860600641200
• Mersin, S., Demiralp, M., Öz, F. (2018). Yaşlı bireylerin kendilerine ve yaşamlarına ilişkin öz değerlendirmeleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(40), 135-155.
• Pak, M. (2020). Yaşlılarla sosyal hizmetlerde yeni paradigma: Yaşlıları güçlendirme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(47), 355-382. DOI: 10.21560/spcd.vi.535708
• Patton, M. Q. (2018a). Nitel araştırmanın desenlenmesi. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Eds.) ve İ. Eti ve B. Turhan Türkkan (Çev.). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Üçüncü baskı, s. 209 – 259) içinde. Pegem Akademi (Orijinal eser yayın tarihi, 2001).
• Patton, M. Q. (2018b). Nitel analiz ve yorumlama. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Eds.) ve A. Çekiç ve A. Bakla (Çev.). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Üçüncü baskı, s. 453-454) içinde. Pegem Akademi (Orijinal eser yayın tarihi, 2001).
• Santrock, J. W. (2016). Yaşam boyu gelişim. (Çev. Ed. Galip Yüksel). İçinde ileri yetişkinlik döneminde bilişsel gelişim (s. 586). Nobel Akademi Yayıncılık
• Siviş, R., Demir, A. G. (2004). Küresel yaşlanma ve Türkiye'de yaşlılarla psikolojik danışma ve rehberlik. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(21), 43- 48.
• T. C. Sağlık Bakanlığı. (2010). Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hekimler için yaşlı sağlığı tanı ve tedavi rehberi 2010. T. C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kronik- hastaliklar-engelli- db/hastaliklar/Yasli_Sagligi/rehberler/Yasli_Sagligi_Tani_Tedavi_Rehberi.pdf (Erişim 12.12.22)
• United Nations. (2022, 15 Kasım). Global issues: Population. https://www.un.org/en/global- issues/population#:~:text=On%2015%20November%202022%2C%20the,a%20milest one%20in%20human%20development (Erişim 12.12.22) Virnig, B., Huang, Z., Lurie, N., Musgrave, D., McBean, A. M., Dowd, B. (2004). Does medicare managed care provide equal treatment for mental illnessacross races?. Archives of General Psychiatry, 61(2), 201-205.
• Yerli, G. (2017). Yaşlılık dönemi özellikleri ve yaşlılara yönelik sosyal hizmetler. Journal of International Social Research, 10(52). 1278-1287.
• Yin, R. K. (2014). Case study research: Design and methods (5th edition). Los Angeles: Sage.