SPORTS IN ROME FROM THE KINGDOM TO THE REPUBLIC

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 4, 1 - 19, 30.12.2021

Tolga Şinoforoğlu Melek Akkurt

https://doi.org/10.33689/spormetre.931217

Cited By: 2

Öz

KRALLIK’TAN CUMHURİYET’E ROMA’DA SPOR

Öz

Bu çalışmada, Roma Cumhuriyeti dönemindeki sportif uygulamalar ve etkinlikler; amaç, kapsam ve toplumsal yansımalar bakımından değerlendirilecektir. Eski Roma, başta Etrüskler olmak üzere çevre uygarlıklardan harmanlayarak oluşturdukları vücut kültürü ve spor idealini, savaş ve askeri amaçlara odaklı biçimde şekillendirmiştir. Krallık döneminde Etrüskler ile iç içe geçmiş bir yaşam süren Roma’da sportif uygulamalar atlı sporlar ve mücadele sporları etrafında şekillenirken, atletik etkinlikler ile jimnastik ve yüzme gibi faaliyetler de yapılmıştır. Ortak paydanın askeri amaçlar olduğu spor koleksiyonunda cenaze oyunlarında da sıklıkla görüldüğü üzere atlı araba yarışları ve gladyatör dövüşleri ön plana çıkmıştır. Cumhuriyet döneminde bitmek bilmeyen savaşların halk üzerinde yarattığı psikolojik etkileri silmek için düzenlenen halka açık oyunların üç ayağından ikisini oluşturan sportif organizasyonlar, sosyal çatışmaların dindirilmesinin en önemli araçları olmuştur. Çoğunlukla zafer kutlamaları ve dini festivaller çerçevesinde yapılan oyunlar geniş yelpazedeki spor disiplinlerini kapsamış ve sayıları artarak sosyo-kültürel hayatın bir parçası haline gelmiştir. Doğu’daki Helen krallıklarının hakimiyet altına alınmasıyla Roma dünyasında kendisini göstermeye başlayan Antik Yunan vücut kültürü, başlangıçta şüpheyle karşılanmış olsa da Yunan kökenlilerin eğitim alanındaki hegemonyasının da etkisiyle kısa sürede yaygınlaşmıştır. Ancak her ne kadar çıplaklık ve sağlık yönelimli faaliyetler Roma halkı tarafından benimsenmiş olsa da Yunan tarzı atletik yarışmalar rağbet görmemiştir. Geç Cumhuriyet döneminde sporun sosyal etkilerinin farkına varan diktatörler tarafından gün geçtikçe artan sayı ve büyüyen organizasyonlarla oyunlar politikanın ana enstrümanlarından biri olmuştur. Politik anlamda oyunları en etkin biçimde kullanan Sezar döneminde devleşerek haftalar boyu süren çılgın sportif organizasyonlar, diktatörlüğün ve takip edecek imparatorluk döneminin en önemli betimleyicilerinden biri olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Roma Cumhuriyeti, Spor, Gladyatör Dövüşleri, Atlı Araba Yarışları, Etrüskler

Kaynakça

• Akkurt, M. (2020). Antik çağ uygarlıklarında sporun görünümü, uygulama nedenleri ve fonksiyonları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Beden eğitimi ve spor Anabilim Dalı, Kütahya.
• Alpman, C. (1972). Eğitimin bütünlüğü içinde beden eğitimi ve çağlar boyunca gelişimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Aytaç, K. (2018). Avrupa eğitim tarihi: Antikçağ’dan 19. yüzyılın sonlarına kadar (7. Basım). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Baker, S. (2012). Eski Roma, bir imparatorluğun yükselişi ve çöküşü. İstanbul: Say Yayınları.
• Beard, M. (2015). SPQR: A history of Ancient Rome. (İ. Sağlamer Çev.). İstanbul: Pegasus.
• Bishop, M. C. (2017). Gladiators: Fightingtothedeath in Ancient Rome. USA: CasematePublishers.
• Creighton, M. (2021). Roma tarihi. (G. İspir Çev.). Ankara: Dorlion.
• Crowther, N. B. (1980). Nudityandmorality: Athletics in Italy. TheClasicalJournal, 76(2), 119-123.
• Crowther, N. B. (1983). Greekgames in republican Rome. L'AntiquitéClassique, (52), 268-273.
• Crowther, N. B. (2007). Sport in ancienttimes. Amerika: Praeger.
• Dürüşken, Ç. (1996). Eskiçağ’da spor. İstanbul: Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• Eyre, J. J. (1963). Roman education in thelaterepublicandearlyempire. Greece& Rome, 10(1), 47-59.
• Freeman, C. (1996). Mısır, Yunan ve Roma Antik Akdeniz Uygarlıkları (S. K. Angı Çev.). Ankara: Dost Kitap Evi.
• Gardiner, E. (1905). Wrestling (continued). TheJournal of HellenicStudies, (25), 263-293.
• Gardiner, E. N. (1930). Athletics of theancientworld. Britain: Oxford at theClarendonPress.
• Garton, C. (1964). Sullaandthetheatre. Phoenix, 18(2), 137-156.
• Gori, G. (1988). Games of strength, dexterityandaccuracy in Etruscancivilization. The International Journal of theHistory of Sport, 5(3), 360-371.
• Gori, G. (2014). Etruscansportsand festival. T. F. Scanlon (Ed.), Sport in theGreekand Roman world içinde (cilt 2, 190-198). United Kingdom: Oxford UniversityPress.
• Guttmann, A. (1986). Sports spectators. New York: Columbia UniversityPress.
• Harris, H. A. (1972). Sport in Greeceand Rome. New York: Cornell UniversityPress.
• Keaveney, A. (2005). Sullathelastrepublican. New York: Routledge.
• Köhne, E. (2000). Breadandcircuses: Thepolitics of entertainment. E. Köhne, C. Ewigleben (Eds.),GladiatorsandCaesars: Thepower of spectacle in Ancient Rome içinde (8-30). Los Angeles: University of California Press.
• Kuiper, K. (Ed.). (2011). Ancient Rome: FromRomulusandRemustothevisigothinvasion. New York: BritannicaEducational Publishing.
• Kyle, D. G. (1998). Spectacles of death in Ancient Rome. New York: Routledge.
• Kyle, D. G. (2007). Sportandspectacle in theancientworld. Malden: Blackwell Publishing.
• Leonard, F. E. (1923). Guide tothehistory of physicaleducation. New York: Lea&Febiger.
• Mechikoff, R. (2009). A history of philosophy of sportandphysicaleducation: Fromancientcivilizationtothe modern world. New York: McGraw-Hill.
• Miller, S. G. (2004). Ancient Greekathletics. London: Yale UniversityPress.
• Murray, S. C. (2015). Sportandeducation in Ancient Greeceand Rome. W. M. Bloomer (Ed.), A companiontoancienteducationiçinde (430-443). UK: WileyBlackwell.
• Olivova, V. (1985). Sportandgames in theancientworld. New York: st.Martin’sPress.
• Piquero, J. C., Vaquero, F. C. (2011). Los oficios de la diversion en Roma. Espacio, Tiempo y Forma, Serie II, HistoriaAntique, (24), 363-379.
• Polzer, J. (1965). Thelocation of theobelisks in the Circus Maximus in Rome. Journal of theSociety of ArchitecturalHistorians,24(2), 165-169.
• Potter, D.(2012). Thevictor’scrown: A history of ancientsportfrom Homer toByzantium. New York: Oxford UniversityPress.
• Poulsen, F. (1922). EtruscanTombpaintings: Theirsubjectsandsignificance. Britain: Oxford UniversityPress.
• Poynton, J. (1938). Thepublicgames of the Romans. Greece& Rome, 7(20), 76-85.
• Rawson, E. (1981). Chariot-racing in the Roman Republic. Papers of the British School at Rome, 49, 1-16.
• Renatus, F. V. (2020). Roma savaş sanatı (4. Baskı). (S. Özgüler, K. A. Çetinalp Çev.). İstanbul: Kronik Kitap.
• Santangelo, F. (2007). Sulla, theelitesandtheempire: A study of Roman policies in ItalyandGreek East. Boston: Brill.
• Scambler, G. (2005). Sportandsociety: History, powerandculture. New York: Open UniversityPress.
• Shaw, B. D. (2001). TheSpartacusSlaveWar; 73–71 BC. B. D. Shaw (Ed.), SpartacusandtheSlaveWariçinde (130-131). New York: PalgraveMacmillan.
• Smith, C. (2009). Sulla’smemoirs. A. Powell, C. Smith (Eds.), TheLostMemoirs of Augustusandthedevelopment of Roman autobiography içinde (65-85). Amerika: TheClassicalPress of Wales.
• Şinoforoğlu, T. (2020). Antik Olimpiyat Oyunları. Ankara: Spor Yayınevi ve Kitapevi.
• Tekin, O. (2008). Eski Yunan ve Roma tarihine giriş. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Tellegen-Couperus, O. (1993). A history of Roman law. London, New York: Routledge.
• Thuillier, J. P. (1989). Lesdesultores de l'Italieantique. Comptesrendusdesséances de l'AcadémiedesInscriptions et Belles-Lettres, 133(1), 33-53.
• Thuillier, J. P. (2004). Le sport dans la civilisationEtrusque: EntreGrece et Rome.EtudesBalkaniques, (11), 13-32.
• Thuillier, J. P. (2017). Sports. A. Naso (Ed.), Etruscologyiçinde (221-232). Berlin: De Gruyter.
• Uzunaslan, A. (2010). Gladyatörler arenanın tutsak savaşçıları. Ankara: Myken Yayınları.
• Vernesi, C., Caramelli, D., Dupanloup, I., Bertorelle, G., Lari, M., Cappellini, E., … Barbujani, G. (2004). TheEtruscans: A population-geneticstudy. TheAmericanJournal of Human Genetics, 74(4), 694-704. doi: 10.1086/383284.
• Warden, P. G. (1982). An Etruscanbronzegroup. AmericanJournal of Archaeology. 86(2), 233-238.
• Wiedemann, T. (2002). Emperorsandgladiators. London, New York: Routledge.
• Yıldıran, İ. (2011). Fairplay: Etimolojik, semantik ve tarihsel bir bakış. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(4), 3-18.
• Yıldıran, İ. (2014). Antikiteden moderniteye olimpiyat oyunları: İdealler ve gerçekler. Hece(Batı medeniyeti özel sayısı), 18(210-212), 555-570.