OPPORTUNITIES AND BARRIERS IN CHILDREN'S ACQUISITION OF PHYSICAL ACTIVITY HABITS

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 4, 198 - 214

Özge Sütcü Pektaş , Hidayet Suha Yüksel

https://doi.org/10.33689/spormetre.1451397

Öz

It is increasingly recognized that sedentary lifestyles are becoming more prevalent among children. The absence of regular physical activity among school-age children results in the adoption of a sedentary lifestyle, which has a detrimental impact on their health and well-being. From this perspective, the objective of this study is to examine the opportunities and barriers encountered by children in the process of acquiring physical activity habits from the perspective of teachers. A case study, which is a qualitative research design, was employed in the study. A total of 23 physical education teachers participated in the study. A semi-structured interview format comprising 10 questions was employed to elucidate the impediments and opportunities encountered by children in the process of acquiring physical activity habits. The opportunities and barriers in the process of acquiring physical activity habits were presented under 6 themes (physical education class, school-based physical activity, motivation, physical competence, interaction with the environment, knowledge and attitude). The central role and quality of physical education class and school-based physical activity are among the important determinants of this process. In addition, it is necessary to understand the opportunities and barriers related to motivation, physical competence, interaction with the environment, and knowledge and attitude, which are among the important components of the process of lifelong physical activity habits. In this process, the teacher's approach, school location, friends/family support and ease of access to information emerged as some opportunities. The duration of the course, inadequate school facilities, the attitude of the family and exam anxiety were some of the barriers to this process.

Anahtar Kelimeler

Physical Activity Habit, Physical Education, Physical Education Teacher, Barriers, Opportunities

ÇOCUKLARIN FİZİKSEL AKTİVİTE ALIŞKANLIĞI EDİNME SÜRECİNDEKİ FIRSAT VE ENGELLERİ

Öz

Günümüzde çocuklar arasında hareketsiz yaşam tarzının sürekli arttığı bilinmektedir. Okul çağındaki çocukların düzenli fiziksel aktivite yapmamaları onları olumsuz etkileyen hareketsiz bir yaşam tarzı sürmelerine sebep olmaktadır. Bu noktadan hareketle bu çalışmanın amacı çocukların düzenli fiziksel aktivite alışkanlığı edinme sürecindeki fırsat ve engelleri beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin bakış açısından incelemektir. Çalışmada nitel araştırmanın bir deseni olan durum çalışması kullanılmıştır. Çalışmaya 23 beden eğitimi öğretmeni katılmıştır. Çocukların düzenli fiziksel aktivite alışkanlığı edinme sürecindeki engellerini ve fırsatlarını açığa çıkarmak için 10 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Fiziksel aktivite alışkanlığı edinme sürecindeki fırsat ve engeller 6 tema (beden eğitimi dersi, okula dayalı fiziksel aktivite, motivasyon, fiziksel yeterlik, çevreyle etkileşim, bilgi ve tutum) altında sunulmuştur. Beden eğitimi dersinin merkezi rolü ve niteliğiyle birlikte okula dayalı fiziksel aktivite bu sürecin önemli belirleyicileri arasındadır. Bununla birlikte yaşam boyu fiziksel aktivite alışkanlığı sürecinin önemli bileşenleri arasında olan motivasyon, fiziksel yeterlik, çevreyle etkileşim ile bilgi ve tutuma ilişkin fırsat ve engelleri anlamak gerekmektedir. Bu süreçte öğretmenin yaklaşımı, okulun konumu, arkadaş/aile desteği ve bilgiye erişim kolaylığı bazı fırsatlar olarak ortaya çıkmıştır. Dersin süresi, okul imkanlarının yetersizliği, ailenin tutumu ve sınav kaygısı gibi konular ise bu sürecin bazı engelleri olarak ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel Aktivite Alışkanlığı, Beden Eğitimi, Beden Eğitimi Öğretmeni, Engel, Fırsat

Kaynakça

• Akandere, M., Özyalvaç, N. T., Duman, S. (2010). Ortaöğretim Öğrencilerinin Beden Eğitimi Dersine Yönelik Tutumları ile Akademik Başarı Motivasyonlarının İncelenmesi Konya Anadolu Lisesi Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 1-10. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/susbed/issue/61801/924425
• Algan, H., Uslu, C. (2009). İlköğretim Okul Bahçelerinin Tasarlanmasına Paydaş Katılımı: Adana Örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 129–140. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/akdenizfderg/issue/1571/19458
• Allison, K. R., Dwyer, J. J. M. & Susan M. (1999). Perceived barriers to physical activity among high school students. Preventive Medicine 28, 608–615.
• Al-Zandee, S. S. A., Ünlü, H. (2019). Ortaokul Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite Egzersiz Değişim Davranışları ve Beden Eğitimi Dersine Yatkınlıklarının İncelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(3), 100-118. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/spormetre/article/521319
• Aybek, A., İmamoğlu, O., Taşmektepligil, M. (2011). Öğrencilerin Beden Eğitimi Dersine ve Ders Dışı Etkinliklere Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 2(2), 51-59.
• Bulut, S. (2013). Sağlıkta Sosyal Bir Belirleyici; Fiziksel Aktivite. Turkish Bulletin of Hygiene & Experimental Biology/Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji, 70(4).
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Geliştirilmiş 11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Castelli, D. M., Beighle, A. (2007). The physical education teacher as school activity director. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 78(5), 25-28.
• Cengiz, C., İnce, M. L. (2013). Farklı Okul Ortamlarındaki Çocukların Okul Sonrası Fiziksel Aktivitelerde Algıladıkları Öz-Yeterlilikleri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 135-147. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/comuybd/issue/4102/54044
• Çiçek, Ş., Koçak, M. S., Kirazcı, S. (2002). Beden Eğitimi Derslerinde Çeşitli Öğretmen ve Öğrenci Davranışlarının Öğrencilerin Derse Katılımındaki Önemi ve Sergileme Sıklığı. Gazi Üniversitesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(4), 3-14
• Demir, G. T., Cicioğlu, H. İ. (2019). Fiziksel Aktiviteye Katilim Motivasyonu ile Dijital Oyun Oynama Motivasyonu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(3), 23-34.
• Dwyer, J. J. M., Allison, K. R., LeMoine, K. N., Adlaf, E. M., Goodman, J., Faulkner, G. E. J., Lysy, D. C. (2006). A provincial study of opportunities for school-based physical activity in secondary schools. Journal of Adolescent Health 39 (2006) 80–86. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1054139X05004635
• Esen, G. (2010). İlköğretim Okulları 2. Kademe Öğrencilerinin Beden Eğitimi Dersi-Ne ve Ders Dışı Spor Etkinliklerine Yönelik Tutumlarında Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul
• Eskiler, E., Küçükibiş, F., Gülle, M. (2016). Orta Dönem Çocuk Ergenlerde Fiziksel Aktiviteye Yönelik Tutumların Sosyal Pazarlama Bağlamında Değerlendirilmesi, ERPA, Inernational Congresses on Education, 716-722.
• Harrison, P. A., Narayan, G. (2003). Differences in behavior, psychological factors, and environmental factors associated with participation in school sports and other activities in adolescence. Journal of school health, 73(3), 113-120. doi: 10.1111/j.1746-1561.2003.tb03585.x
• Hu, F., B., Li, T., Y., Colditz, G., A., Willett, W., C., Manson, J., E., (2003). Television watching and other sedentary behaviors in relation to risk of obesity and type 2 diabetes mellitus in women. J Am Med Assoc 289, 1785–1791. doi:10.1001/jama.289.14.1785
• Kale, R., Erşen, E. (2010). Beden eğitimi ve spor kültürü. Nobel.
• Koca, C., Hünük, D. (2018). Sports Scıence Graduate Students'experıence Wıth Qualıtatıve Research Learnıng And Applıcatıon Process. Journal of Physical Education & Sports Science/Beden Egitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 12(2).
• Kotan, Ç., Hergüner, G., Yaman, Ç. (2009). İlköğretim Okullarında Okuyan Sporcu Öğrencilerin Spor Yapmalarında Okul ve Aile Faktörünün Etkisi Sakarya İl Örneği. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3 (1), 49-58
• Makar, E. (2016). Spor Eğitimi Göre Öğrencilerin Sosyal Beceri, Fiziksel Benlik Algısı ve Fiziksel Aktivite Düzeyleri Arasındaki İlişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi, Bartın, Türkiye
• Nader, P. R., Bradley, R. H., Houts, R. M., McRitchie, S. L., O’Brien, M. (2008). Moderate-to-vigorous physical activity from ages 9 to 15 years. Jama, 300(3), 295-305.
• Naylor, P. J., Nettlefold, L., Race, D., Hoy, C., Ashe, M. C., Higgins, J. W., & McKay, H. A. (2015). Implementation of school based physical activity interventions: a systematic review. Preventive medicine, 72, 95-115. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0091743514005167
• Ocak, Y., Tortop, Y. (2006). Sınıf Öğretmenlerinin Beden Eğitimi Derlerine İlişkin Genel Görüşleri ve Beden Eğitimi Derslerini Yürütürken Karşılaştıkları Sorunları. 9. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, 3-5.
• Owen, K., B., Parker, P., D., Astell-Burt, T., Lonsdale, C. (2018). Regular physical activity and educational outcomes in youth: A Longitudinal Study. Journal of Adolescent Health, 62, 334–340. doi: 10.1016/j.jadohealth.2017.09.014
• Pellicer-Chenoll, M., Garcia-Massó, X., Morales, J., Serra-Añó, P., Solana-Tramunt, M., González, L. M., Toca-Herrera, J. L. (2015). Physical activity, physical fitness and academic achievement in adolescents: a self-organizing maps approach. Health education research, 30(3), 436-448.
• Satman, M. C. (2018). Fiziksel Aktivite: Bilinenin Çok Ötesi. Spormetre, 2018,16(4),158-178. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/spormetre/issue/40788/456024
• Sollerhed, A., C., Apitzsch, E., Rastam L. & Ejlertsson, G., (2007). Factors associated with young children’s self-perceived physical competence and self-reported physical activity. Health Educatıon Research. 23-(1), 125-136.
• Subaşı, M., Okumuş, K. (2017). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Haziran 2017 21(2): 419-426. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/34503/424695
• Thomas, E., Bianco, A., Tabacchi, G., Marques da Silva, C., Loureiro, N., Basile, M., Palma, A. (2020). Effects of a physical activity intervention on physical fitness of schoolchildren: the enriched sport activity program. International journal of environmental research and public health, 17(5), 1723.
• Trudeau, F., Shephard, R. J. (2008). Physical education, school physical activity, school sports and academic performance. International journal of behavioral nutrition and physical activity, 5(1), 1-12.
• Vural, H.,Yılmaz, S. (2016). İyileştirilmiş Fiziksel Çevre Şartlarının İlkokul Öğrencilerinin Gelişimine Etkisinin Öğretmen Gözüyle Değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2).
• Whitehead, M. (2010). Physical Literacy: Throughout The Lifecourse. Abingdon, Oxford: Routledge.
• Whitehead, S., Biddle, S. (2008). Adolescent girls' perceptions of physical activity: A focus group study. European Physical Education Review, 14(2), 243-262. doi: 10.1177%2F1356336X08090708 Willoughby, M. T., Wylie, A. C., Catellier, D. J. (2018), Testing the association between physical activity and executive function skills in early childhood. Early Childhood Research Quarterly, 44, 82–89.
• Xu, F., Ware, R. S., Tse, L. A., Wang, Z., Hong, X., Song, A., Li J., Wang, Y. (2012). A school-based comprehensive lifestyle intervention among chinese kids against obesity (CLICK-Obesity): rationale, design and methodology of a randomized controlled trial in Nanjing city, China. BMC Public Health, 12(1), 1-8.
• Yaylacı, F. B. (2012). İlköğretim Okullarında “Nasıl Bir Beden Eğitimi Dersi İstiyorum?”. Milli Eğitim Dergisi, 42(195), 194-210.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin yayıncılık.
• Yılmaz, U. (2018). Beden Eğitimi ve Sınıf Öğretmenlerinin Beden Eğitimi ve Fiziksel Aktivite Engellerine İlişkin Algılarının Değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/30951
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (Vol. 5). Sage
• Yuksel, H. S., Şahin, F. N., Maksimovic, N., Drid, P., Bianco, A. (2020). School-based intervention programs for preventing obesity and promoting physical activity and fitness: a systematic review. International journal of environmental research and public health, 17(1), 347. doi: 10.3390/ijerph17010347.