Genç Yetişkinlerde Rekreasyonel Bir Etkinlik Olarak Sanal Müze Sanal Tur Faaliyetlerine Yönelik Memnuniyetin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 140 - 154, 30.06.2025

İbrahim Hakkı Kaynak , Filiz Arslan

https://doi.org/10.53025/sportive.1655497

Öz

Dijitalleşme bugünkü süreçte yaşamın ayrılmaz bir parçasıdır ve günlük yaşamın etkili olduğu birçok alanda varlığını sürdürmektedir. Dijitalleşme kültürlerin ve tarihlerin anlaşılmasına ve tanıtılmasında da etkili bir yapıya sahiptir. Sanal müze sanal tur gibi kavramlar dijitalleşmenin etkisiyle ortaya çıkmış ve kültürün, tarihin aktarımını daha geniş kitlelere ulaşmasını kolaylaştırmıştır. Özellikle genç bireyler medeniyetlere ait hususları incelemek ve kültürel birikimini artırmak isteyen bireyler sanal müze sanal tur faaliyetlerine katılım sağlayabilmektedir. Bundan dolayı bu araştırmada genç yetişkinlerin rekreasyonel bir faaliyet olarak sanal müze sanal tur etkinliklerine yönelik memnuniyet düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nicel yöntem esaslarına göre dizayn edilmiş olup betimsel tarama modeline göre yürütülmüştür. Araştırmaya daha önce sanal müze, sanal tur faaliyetlerine erişim sağlamış toplam 326 kişi katılım sağlamıştır. Araştırmacılar tarafından oluşturulmuş demografik bilgi formuna ek olarak katılımcıların sanal müze sanal tur faaliyetlerine yönelik memnuniyet düzeylerini ölçmek amacıyla “Sanal Müze Sanal Tur Memnuniyet Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 22 paket programında yapılmış olup parametrik testler gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre cinsiyet değişkeni, yıllık ortalama tarihi ve kültürel mekanlara ziyaret değişkeni açısından anlamlı farklılık tespit edilirken algılanan gelir ve son iki ay içerisinde müze ziyareti gerçekleştirme değişkeni açısından anlamlı bir farklılık belirlenmemiştir. Sonuç olarak kadın, gelir düzey algısı yüksek, son iki ayda müze ziyareti gerçekleştiren ve yılda ortalama altı ve daha fazla kez kültürel ve tarihi mekanları ziyaret eden kişilerin sanal müze sanal tur memnuniyetlerinin daha yüksek olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Sanal Müze , Sanal Tur , Memnuniyet , Rekreasyon

Etik Beyan

Etik değerlendirme kurulu: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilimler Araştırmalar Etik Kurulu Etik değerlendirme belgesinin tarihi: 21.02.2025 Etik değerlendirme belgesinin sayı numarası:04 toplantı sayılı 2025/116 karar numarası

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Yok

Kaynakça

• Afridi, J., ve Rasheed, K. A. (2025). Exploring the role of folklore in preserving and transmitting cultural heritage across generations: A qualitative study of Muzaffarabad, Azad Jammu and Kashmir, Pakistan. The Critical Review of Social Sciences Studies, 3(1), 2563-2574.
• Aktuğlu, I. (2024). Çocuklara yönelik sanal müzelerde ziyaretçi deneyimi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(3), 1067-1099.
• Alabau, A., Fabra, L., Martí-Testón, A., Muñoz, A., ve Solanes, J. E. (2024). Enriching user-visitor experiences in digital museology: Combining social and virtual ınteraction within a metaverse environment. Applied Sciences, 14(9), 3769.
• Capece, S., Chivăran, C., Giugliano, G., Laudante, E., ve Nappi, M. L. (2024). Advanced systems and technologies for the enhancement of user experience in cultural spaces: An overview. Heritage Science, 12(1), 71.
• Çelik, Ö., ve Ütkür Güllühan, N. (2022). Sanal müze gezilerine yönelik ilkokul öğrencilerinin görüş ve farkındalıklarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(236), 2927-2946.
• Çiçek, K., Çiçek, İ., Dağhan, Z., Erkuş, C., Çiçek, S., Oşrak, İ., ... ve Türkmen, B. (2022). Z kuşağının etkileşimli tahtada sanal gezi uygulamalarına yönelik algısı. Ulusal Eğitim Dergisi, 2(3), 526- 536.
• D'Alba, A. (2012). Analyzing visitors' discourse, attitudes, perceptions, and knowledge acquisition in an art museum tour after using a 3D virtual environment. University of North Texas.
• Etikan, I., Musa, S. A., ve Alkassim, R. S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive sampling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5(1), 1-4.
• Fominska, I., Di Tore, S., Nappi, M., Iovane, G., Sibilio, M. ve. (2024). Approaches to identifying emotions and affections during the museum learning experience in the context of the future internet. Future Internet, 16(11), 417.
• Giannini, T. V. (2022). Museums and digital Culture: From reality to digitality in the age of COVID- 19. Heritage, 5(1), 192-214.
• Guneroz, C. ve Yanar, A. (2024). The regenerated Role of museums in addressing migration: A focus on Turkish Museums. Herança, 7(3), 40-52.
• Hassan, M. A., ve Kalefa, H. A. (2025). Enhancing museum engagement through virtual reality A case study of the Egyptian Museum in Cairo. International Journal of Engineering and Applied Sciences-October 6 University, 2(1), 111-125.
• Islam, M. A. ve Bhuiyan, M. R. I. (2022). Digital transformation and society. Available at SSRN 4604376.
• Kabakcı, S. (2024). Dijitalleşen Turizmde Sanal Müzenin Ziyaretçilere Etkisi: Amasya Kral Kaya Mezarları Uygulaması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Seyahat İşletmeciliği ve Turist Rehberliği Anabilim Dalı Seyahat İşletmeciliği ve Turist Rehberliği Bilim Dalı, Konya.
• Kahraman, Z. (2021). Sanal müzecilikte yeni yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 3(2), 145-160.
• Karakurt, F. (2024). Sosyal bilgiler dersinde kanıt temelli öğrenme etkinlikleriyle desteklenmiş sanal müze gezileri uygulamak: Bir eylem araştırması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). T.C. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, teknikler ve ilkeler. Ankara: Nobel Yayınları.
• Karadaş, A. (2024). Türkiye'de Kent Müzeleri: Yerel, ulusal ve küresel olanı temsil etmek (Yayınlanmamış Doktora Tezi). T.C. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Kayakıran, G. (2022). Sanal Müze Ziyaretçilerinin Memnuniyet Düzeyi ve Gerçek Zamanlı Müze Ziyaretlerine Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm Rehberliği Anabilim Dalı, Mersin.
• Koçkaya, F. A. (2023). Kırsal Deneyimler: Çiftlik Tatili, Bağ Turları ve Tarımsal Etkinlikler. Deneyimsel Turizmde Yenilikçi Uygulamalar içinde (Editör: Cemil Gündüz) ss.133-150.
• Komarac, T. ve. Dosen, O. D. (2024). Understanding virtual museum visits: generation Z experiences. Museum Management and Curatorship, 39(3), 357-376.
• Kung, C. H. ve Lin, P. S. (2024). A study on the application of artificial intelligence in interactive museum displays and visitor perception. International Journal of Organizational Innovation, 17(2), 155-167.
• Li, J. (2024). Exploring user acceptance of online virtual reality exhibition technologies: A case study of Liangzhu Museum. Plos One, 19(8), e0308267.
• Li, J., Zheng, X., Watanabe, I., ve Ochiai, Y. (2024). A systematic review of digital transformation technologies in museum exhibition. Computers in Human Behavior, 108407.
• Lim, V., Khan, S., ve Picinali, L. (2021). Towards a more accessible cultural heritage: Challenges and opportunities in contextualisation using 3d sound narratives. Applied Sciences, 11(8), 3336.
• Marovah, T., ve Ncube, H. (2024). The pedagogical value of museums in the teaching and learning of secondary school history: A historical thinking perspective. The Social Studies, 115(2), 81- 91.
• Massari, F. S., Del Vecchio, P., ve Degl'Innocenti, E. (2024). Past for Future–museums as a digitalized “interaction platform” for value co-creation in tourism destinations. European Journal of Innovation Management, 27(5), 1453-1474.
• Morgan, G. A., Leech, N. L., Gloeckner, G. W. ve Barret, K. C. (2004). SPSS for ıntroductory statistics use and ınterpretation. (Second Edition). London: Lawrence Erlbaum Associates.
• Othman, M. K., Aman, S., Anuar, N. N., ve Ahmad, I. (2021). Improving children's cultural heritage experience using game-based learning at a living museum. Journal on Computing and Cultural Heritage (JOCCH), 14, 1-24.
• Pergantis, M., Varlamis, I., ve Giannakoulopoulos, A. (2022). User evaluation and metrics analysis of a prototype web-based federated search engine for art and cultural heritage. Information, 13(6), 285.
• Povroznik, N. (2024). Museums’ digital identity: key components. Internet Histories, 8(1-2), 153- 168.
• Rodrigues, P., Sousa, A., ve Pinto Borges, A. (2024). Generation Z's attitudes toward virtual tourism: the impact of implicit and explicit attitudes. EuroMed Journal of Business, 19(1), 21-45.
• Schultz, C. S., ve McKeown, J. K. (2018). Introduction to the special issue: Toward “digital leisure studies”. Leisure Sciences, 40(4), 223-238.
• Silva, C. (2021). Pockets of resilience–the digital responses of Youth Collectives in Contemporary Art Museums during Lockdown. Journal of Museum Education, 46(4), 493-508.
• Sintas, J. L., De Francisco, L. R., ve Álvarez, E. G. (2015). The nature of leisure revisited: An interpretation of digital leisure. Journal of Leisure Research, 47(1), 79-101.
• Surveymonkey (2025). Sample Size Calculator. Erişim Tarihi: 01.03.2025 https://www.surveymonkey.com/mp/sample-size-calculator/
• Teker, N., ve Özer, A. (2016). Sanal müze sanal tur memnuniyet ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 45(209), 314-335.
• Tinker, A. J. (2024). Accessing the artwork in covid-19: Loss, recovery and reimagination. Internet Histories, 8(1-2), 46-61.
• Trunfio, M., Lucia, M. D., Campana, S., ve Magnelli, A. (2022). Trunfio, innovating the cultural heritage museum service model through virtual reality and augmented reality: The effects on the overall visitor experience and satisfaction. Journal of Heritage Tourism, 17(1), 1-19.
• Ünal, A., ve Çelen, O. (2024). Destinasyon pazarlaması. Çankaya/Ankara: Atlas Akademik Basım Yayın Dağıtım Tic. Ltd. Şti.
• Willkens, D. S., Liu, J., ve Alathamneh, S. (2024). A case study of integrating terrestrial laser scanning (TLS) and building information modeling (BIM) in heritage bridge documentation: The Edmund Pettus Bridge. Buildings, 14(7), 1940.
• Wu, R., Gao, L., Lee, H., Xu, J., ve Pan, Y. (2024). A study of the key factors influencing young users’ continued use of the digital twin-enhanced metaverse museum. Electronics, 13(12), 2303.
• Xie, Y. (2024). Enhancing the effectiveness of digital museum services: Through a study of perceived value theory. Journal of the Knowledge Economy, 15(3), 13701-13726.
• Xing, H., ve Sun, Z. (2024). Quantitative analysis of the impact of digital transformation on museum management: examining visitor satisfaction and engagement through augmented reality (AR) and virtual exhibitions in the UK art museums. Journal of Ecohumanism, 3(8), 12348-12374.
• Yakışkan, N. N. (2024). Sergileme mekânlarının sanal ve fiziksel ortam arasındaki farkının İncelenmesi: İstanbul Modern Örneği. Yedi, (Sanatta Dijitalizm Özel Sayısı), 327-337.
• Yorulmaz, E. (2022). Sınıf öğretmen adaylarının sanal müze kullanımına yönelik memnuniyet düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Temel Eğitim Anabilim Dalı, Bolu.
• Zhang, Y., Papp-Váry, Á. F., ve Szabó, Z. (2024). Demographic influences on digital service perceptions and satisfaction at World Heritage Sites in Chinese coastal cities: An empirical analysis. Journal of Infrastructure Polıcy And Development, 8(11), 8604.
• Zheng, F., Wu, S., Liu, R., ve Bai, Y. (2024). What influences user continuous intention of digital museum: integrating task-technology fit (TTF) and unified theory of acceptance and usage of technology (UTAUT) models. Heritage Science, 12(1), 253.