Elit Sporcuların Sporcu Kimliklerinin Sportmenlik Davranışları ile İlişkisi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 100 - 110, 05.10.2024

Keziban Yoka , Osman Yoka , Mehmet Behzat Turan

https://doi.org/10.53025/sportive.1509755

Öz

Bu araştırmanın amacı; elit sporcuların sporcu kimliklerinin sportmenlik davranışları ile ilişkisinin incelenmesidir. Araştırmaya 115 kadın,135 erkek toplamda 250 gönüllü profesyonel sporcu katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Kullanılan anket Sporcu Kimliği Ölçeği, Sportmenlik Davranışı Ölçeği ile kişisel bilgi formu şeklinde üç bölümden oluşmaktadır. Elde edilen veriler SPSS paket programıyla analiz edilmiştir. Tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra; Pearson Momentler Correlation testi ve regresyon analizi uygulanmıştır. Sonuç olarak; elit sporcuların sporcu kimlikleri ile sportmenlik davranışları arasında ilişki bulunmuştur. Nitekim sporcuların sportmenlik davranışının artmasıyla olumsuz duyuşsallık azalış göstermektedir. Aynı zamanda sporcu kimliğinin bir diğer alt boyutu olan sosyal kimlik artış göstermektedir. Aynı zamanda sporcu kimliğinin sportmenlik davranışını yordadığı ve toplam varyansın %28’ini açıkladığı belirlenmiştir. Sporda kimlik, bireyin kendisini nasıl anladığı ve nasıl tanımladığı ile ilgilidir. Bireyin kimlik gelişimi için önemli olduğu düşünülen bir diğer etkende spor ve sportif faaliyetlerdir (Güven, 2006).Bundan dolayı, bireyi küçük yaşlardan itibaren adil oyun, dürüstlük ve sportmenlik davranışlarına yönlendirerek yetiştirmeliyiz.

Anahtar Kelimeler

Sportmenlik, kimlik, davranış

Kaynakça

• Akdağcık, İ., Yoka, K., Turan, M. B. & Yoka, O. (2022). Examinatıon of the predictive power of the aggressıveness and anger levels of faculty of sports scıences students on the level of sportsmanship behavior, International Journal of Eurasian Education and Culture , 7(18), 1395-1437. DOI: http://dx.doi.org/10.35826/ijoecc.594
• Anderson, C. B., Masse, L. C., Zhang, H., Coleman, K. J., & Chang, S. (2009). Contribution of athletic identity to child and adolescent physical activity. American Journal of PreventiveMedicine,37(3),220226.
• Brewer, BW & Cornelius AE (2001). Norms and factorial invariance of the Athletic Identity Measurement Scale. Academic Athletic Journal, 15, 103-113.
• Brewer, BW, Boin PD, Petitpas AJ, Van Raalte JL & Mahar MT. (1993, August). Annual Meeting of the American Psychological Association: Dimensions of athletic identity. Canada: Toronto
• Balçıkanlı, S. G. & Yıldıran, İ. (2011). Profesyonel futbolcular sportmenlik yönelimleri ve empatik eğilim düzeyleri. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, IX(2), 49-56.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (Geliştirilmiş 11.Baskı), Ankara: Pegem Yayınları.
• Can, Y., & Kaçay, Z. (2016). Sporcu kimlik algısı ile cesaret ve özgüven duyguları arasındaki ilişkilerin incelenmesi, Journal of Human Sciences, 13(3), 6176-6184.
• Certel, Z., Bahadır, Z., & Çelik, B. (2020). Ortaokul Öğrencilerinin Beden Eğitimi Dersi Sportmenlik Davranışları. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 11(3), 221-230.
• Çakıcı, H.A. (2019). Amatör futbolcuların liderlik özellikleri ile sportmenlik yönelimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Çalayır, Ö., Yıldız, N., Yaldız, Ö. & Çoknaz, H. (2017). Hokey Müsabakalarına Katılan Sporcuların Beden Eğitimi Dersi Sportmenlik Davranışlarının İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, C.7 S2, (27-37).
• Eason, C. M. & Clines, S (2022). The athletic identity of collegiate athletic trainers: A Descriptive study, J Athl Train, 57(3), 275-281. doi: 10.4085/1062-6050-0628.20.
• George, D., & Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference (16th Edition). Routledge.
• Güven, G. (2006). Kütahya’daki okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan oyun ve spor programlarının incelenip değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Gümüş, H., Saraçli, S., Yağmur, R., Isik, O., & Ersoz, Y. (2020). The investigation of sportsmanship behaviors of university students. Revista de Psicología del Deporte (Journal of Sport Psychology), 29(1), 13-20.
• Gülle, M. (2013). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin okul ortamında maruz kaldıkları yıldırma algıları ve örgütsel bağlılık düzeylerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Horton, R., & Mack, D. (2000). Athletic identity in marathon runners: Functional focus ordysfunctional commitment. Journal of Sport Behavior, 23(2),101.-119.
• Kabak S.(2023). Üniversite öğrencilerinin sporcu kimliği, duygusal zekâ, psikolojik sıkıntı ve psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi.Doktora Tezi.Trabzon Üniversitesi .Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bilim dalı.
• Kirschenbaum, H. (1995). 100 ways to enhance values and morality in schools and youth settings. Massachusetts: Allyn & Bacon Company.
• Keating JW. (2007) Sportsmanship as a moral category. In: Morgan WJ, (Editor) Ethics in Sport. pp. 141-152. Human Kinetics.
• Koç, Y. (2017b). Relationships between the physical education course sportsmanship behaviors with tendency to violence and empathetic ability. Journal of Education and Learning, 6(3), 169-180. Koç, Y. & Güllü, M. (2017). Research into sportspersonship behavior of high school students in physical education course in terms of some variables [In Turkish with English Abstract]. Spormetre, 15(1), 19-30.
• Koç, Y. (2017a). A study on the relationship between high school students’ physical education course sportsmanship behaviors and their patience levels. In M. Gammone, M. A. Icbay, & H. Arslan (eds.), Recent Developments in Education (pp. 191- 200). Bialystok: E-BWN. Available from http://iassr2.org/rs/005.pdf. Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler, Nobel Akademik Yayıncılık, 31. Basım, Ankara
• Lemyre, P.N., Roberts, G.C. & Ommundsen, Y. (2002). Achievement goal orientations, perceived ability, and sportspersonship in youth soccer. Journal of Applied Sport Psychology. 14(2). 120-136.
• Mavi, S. & Dolaşır Tuncel, S. (2012), Sporcuların "Sporda Hoşgörü" Kavramına İlişkin Algıları, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, C.5, S.4, (126).
• Namlı, S., & Demir, G. T. (2018). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Sporcu Kimlikleri Ve Başarı Yönelimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(7), 179-196. http://dx.doi.org/10.29157/etusbe.83
• Oğuzlu M.(2023). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin sportmenlik davranışının spor ahlakı davranışlarını betimlemedeki rolünün incelenmesi.Yüksek lisans tezi.İzmir Demokrasi Üniversitesi.
• Ogilvie, B. C., & Howe, M. (1982). Career crisis in sport. In Proceedings of the fifth world congress of sport psychology (pp. 176-183).
• Öztürk, P. & Canan, K. (2013). Sporcu Kimliği Ölçeğinin Türkçe Formunun Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi, 24(1), 1-10. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/sbd/issue/16372/171320
• Sevilmiş, A. & Şirin, E. F. Ocak, U.C (2021). Sporcuların Ahlaki karar alma tutumlarının sportmenlik yönelim boyutları açısından incelenmesi, Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(1).1-13
• Sivrikaya, Ö. Ü. Ö., & Sadık, Ö. Ü. R. (2018). Spor bilimleri alanında okuyan üniversite öğrencilerinin ahlaki gelişim düzeyleriyle spor tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(29), 3895-3903.
• Savaş, B. Ç., Mavibaş M. & Karababa, B. (2023). Spor bilimleri fakültesindeki öğrencilerin sporcu kimliği düzeylerinin incelenmesi. Spor ve Bilim Dergisi, 1(1), 40-54.
• Şekeroğlu, M. Ö. (2017). Study of the concepts of athletic identity and continuous sport self-confidence in the light of various variables, Journal of Education and Training Studies, 5(13), 44-51.
• Turkeli, A. (2020). An Examination of the Athletic Identities of High School. Asian Journal of Education and Training, 6(3), 426-432.
• Yıldız, M. (2019). Sporcularda sportmenlik yönelimi: hedef bağlılığı ve sporda ahlaktan uzaklaşmanın rolü, Basılmamış Doktora Tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Yazıcı Ö.F.(2021). Sporcu karakterinin sportmenlik davranışları rekabetçi agresiflik ve öfke ile ilişkisi.Doktora tezi.Ondokuz Mayıs Üniversitesi.Lisans üstü eğitim enstitüsü,Beden Eğitimi ve Spor ana bilimdalı.
• Yanar, Ş., Kırandı, Ö., & Yusuf, C. (2017). Tenis ve badminton sporcularının sporcu kimlik algısı ve başarı motivasyon düzeyleri arasındaki farklılıkların incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 1(1), 51-58.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 11.Baskı. Seçkin Yayınevi, Ankara.