Bir Ciddi Boş Zaman Faaliyeti Olarak Amatör Futbolcuların Rekreasyonel Etkinlik Beklentileri

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 16 - 32, 30.09.2025

Mustafa İnan Özant , Mehmet Demirel

https://doi.org/10.53025/sportive.1705238

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, ciddi bir boş zaman etkinliği olarak amatör düzeyde futbol oynayan bireylerin rekreasyonel faaliyetlere yönelik beklentilerini incelemektir. Bununla birlikte çalışmada, katılımcıların demografik özellikleri ile ciddi boş zaman düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını belirlemek de hedeflenmiştir. Araştırma, Ankara iline bağlı Sincan, Keçiören, Altındağ ve Yenimahalle ilçelerinde amatör futbol faaliyeti sürdüren toplam 334 sporcu ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama sürecinde, Gould ve çalışma arkadaşları (2008) tarafından geliştirilen “Measuring Serious Leisure” adlı ölçekten faydalanılmıştır. Akgül ve arkadaşları (2016)’da Türkçe’ye uyarlamasını gerçekleştirmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliği ile model uyumunu değerlendirmek amacıyla AMOS programı kullanılmıştır. Araştırmada yer alan demografik bilgilere ait yüzde ve frekans dağılımları istatistiksel olarak belirlenmiştir. Ayrıca, Ciddi Boş Zaman Ölçeği’nin demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymak amacıyla bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve çoklu varyans analizi (MANOVA) tekniklerinden yararlanılmıştır. Değişkenler arası ilişkileri belirleyebilmek adına Pearson korelasyon analizi uygulanmıştır. Verilerin analizinde SPSS for Windows 20 ve AMOS paket programları kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, Ciddi Boş Zaman Ölçeği’nin alt boyutlarının; katılımcıların yaşı, öğrenim düzeyi, anne ve babalarının eğitim durumu, ekonomik refah seviyesi, haftalık boş zaman süresinin yeterliliği ve haftalık futbol oynama sıklığı gibi demografik değişkenlerle anlamlı biçimde ilişkili olduğu belirlenmiştir. Öte yandan, profesyonellik düzeyi ile maddi kazanç beklentisi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Ancak, maddi kazanç beklentisinin yalnızca bu alanda profesyonelleşmiş bireylere özgü olabileceği varsayılırsa, bu bulgu şaşırtıcı olarak değerlendirilmeyebilir. Bununla birlikte, katılımcıların maddi kazanç beklentisine dair yanıtlarının ve profesyonellik düzeylerinin (örneğin amatör ya da ulusal seviyede) örneklem içinde eşit biçimde dağılmaması, bu ilişkinin anlamsız çıkmasında etkili bir faktör olabilir. Bu çalışma 2020 yılında Mustafa İnan ÖZANT'ın yüksek lisans tezinden yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ciddi boş zaman , rekreasyon , amatör futbolcu

Kaynakça

• Akgül, B. M., Özdemir, A. S., Erturan Öğüt, E. E., & Karaküçük, S. (2016). Ciddi Boş Zaman Envanteri ve Ölçümü: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Journal of Human Sciences, 13(2), 2820–2838.
• Akyıldız, M. M., & Argan, M. (2016). Development of the Serious and Casual Leisure Measure. World Leisure Journal, 58(2), 124–141.
• Akyıldız, M. M., & Munusturlar, S. (2016). Ciddi Bir Boş Zaman Etkinliği Olarak Fotoğrafçılık: Fotoğrafçıların Kümeleme Analizi ile Sınıflandırılması. İÜ Spor Bilimleri Dergisi, 6(2), 1303–1414.
• Ardahan, F. (2016). Ciddi Boş Zaman Faaliyeti Olarak Gönüllülük: AKUT Örneği. Mediterranean Journal of Humanities, 6(1), 47–61.
• Ayna, Ç., Gümüş, H., & Uzun, N. B. (2022). Ciddi Boş Zaman Aktivite Tatmini Ölçeğinin Geliştirilmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 57–70.
• Ayyıldız Durhan, T., Özdemir, A. S., & Karaküçük, S. (2020). Ciddi Boş Zaman Kariyeri Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Turkish Studies Social Sciences, 15(3), 953–963.
• Bayrak, A., Demirel, M., & Harmandar-Demirel, D. (2023). Dijital oyun bağımlılığının ciddi boş zaman faaliyeti perspektifinden incelenmesi. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11, 1–11. https://doi.org/10.58455/cutsad.1326110
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Cochran, W.G. (1977). Sampling Techniques. New York: John Wiley & Sons, 72-89.
• Demirel, M., Bayrak, A., & Kaya, A. (2025). Serbest zaman akış deneyimi ve ciddi serbest zaman arasındaki ilişkinin demografik değişkenler açısından incelenmesi. Spormetre, 23(1), 168–179. https://doi.org/10.33689/spormetre.1551254
• Denktaş, M., & Erkmen Hadi, G. (2022). Serbest zaman etkinliklerine katılan bireylerin özgünlük, benlik saygısı ve ciddi boş zaman perspektifleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Research in Sport Education and Sciences, 24(3), 65–72. https://doi.org/10.5152/JPESS.2022.1018159
• Driver, B. L., Brown, P. J., & Peterson, G. L. (Eds.). (1991). Benefits of leisure. Venture Publishing.
• Eime, R. M., Young, J. A., Harvey, J. T., Charity, M. J., & Payne, W. R. (2013). A systematic review of the psychological and social benefits of participation in sport for children and adolescents: Informing development of a conceptual model of health through sport. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 10(98), 1–21. https://doi.org/10.1186/1479-5868-10-98
• Eraslan, G. (2017). Spor merkezi üyelerinin ciddi boş zaman etkinliklerine katılımlarının incelenmesi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Erturan Öğüt, E. E., Yenel, F., & Kocamaz, S. (2013). Spor federasyonundaki gönüllülerin katılım nedenleri ve kazanımları: Ciddi boş zaman teorisine göre bir değerlendirme. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(1), 48–76.
• Gibson, H., Willming, C., & Holdnak, A. (2002). "We're Gators… not just Gator fans": Serious leisure and University of Florida football. Journal of Leisure Research, 34(4), 397–425.
• Gould, J., Moore, D., Karlin, N. J., Gaede, D. B., Walker, J., & Dotterweich, A. R. (2011). Measuring serious leisure in chess: Model confirmation and method bias. Leisure Sciences, 33(4), 332–340.
• Gould, J., Moore, D., McGuire, F., & Stebbins, R. (2008). Development of the Serious Leisure Inventory and Measure. Journal of Leisure Research, 40(1), 47–68.
• Green, B. C., & Jones, I. (2005). Serious leisure, social identity and sport tourism. Sport in Society, 8(2), 164–181. Gürbüz, B., & Karaküçük, S. (2007). Boş zaman ve rekreasyon. Gazi Kitabevi.
• Heo, J., & Lee, Y. (2010). Serious leisure, health perception, and psychological well-being of older adults. Leisure Studies, 29(2), 207–225.
• Hoye, R., Smith, A. C. T., Nicholson, M., & Stewart, B. (2015). Sport management: Principles and applications (4th ed.). Routledge.
• Iso-Ahola, S. E. (1980). The social psychology of leisure and recreation. Wm. C. Brown.
• Işık, U., Kalkavan, A., & Demirel, M. (2020). Ciddi Boş Zaman Ölçeği-Kısa Formu (18 Madde)’nun faktör yapısının Türkiye örneklemine yönelik sınanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Physical Education and Sport Sciences, 18(3), 136–145.
• Karaküçük, S., Ayyıldız Durhan, T., Aksın, K., Göral, Ş., & Akgül, B. M. (2019). Oryantiring sporcularının ciddi boş zaman perspektifleri. Spormetre, 17(4), 296–318. https://doi.org/10.33689/spormetre.593719
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). The Guilford Press.
• Munusturlar, M. A., Munusturlar, S., & Uygur, Ö. (2023). Hem “ciddi” hem “sorumluluk sahibi”: Ciddi boş zaman katılım düzeylerine göre taekwondo sporcularının kişilik özelliklerinin karşılaştırılması. ATRSS, 6(2), 391–404. https://doi.org/10.53353/atrss.1285802
• Özdemir, A. S., Ayyıldız Durhan, T., & Akgül, B. M. (2020). Serious Leisure Inventory and Measurement (Short Form): Validity and reliability analysis. Asian Journal of Education and Training, 6(2), 207–212.
• Stebbins, R. A. (1992). Amateurs, professionals, and serious leisure. McGill-Queen’s University Press.
• Stebbins, R. A. (2007). Serious leisure: A perspective for our time. Transaction Publishers.
• Wang, Y., & Zhang, J. J. (2016). The effect of family background on adolescent sports participation: A Chinese perspective. Sport, Education and Society, 21(3), 403–420.
• Yıldız, Z., & Ardahan, F. (2024). Master sporcuları ciddi boş zaman aktivitesi olarak koşuya motive eden faktörler ölçeğinin geliştirilmesi. Spormetre, 22(3), 213–230. https://doi.org/10.33689/spormetre.1405259