Spor Bilimleri Öğrencilerinin Akademik Başarıları ile Teknolojik Bağımlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 194 - 208, 30.09.2025

Gül Bahar Bayıroğlu , Hakan Bilgen , Erdal Demir , Eray Emiroğlu , Berat Koçyiğit

Öz

Günümüzde dijital teknolojiler, bireylerin yaşam biçimlerini derinden etkileyerek günlük rutinlerinden sosyal ilişkilerine, öğrenme süreçlerinden boş zaman aktivitelerine kadar pek çok alanda köklü değişimlere yol açmaktadır. Özellikle genç bireyler arasında teknolojik araçlara erişimin artması, bu etkileşimin süresini ve yoğunluğunu önemli ölçüde artırmaktadır. Üniversite öğrencileri, akademik yükümlülüklerinin yanı sıra dijital teknolojileri hem eğitim hem de eğlence amacıyla sıkça kullanmaktadır. Ancak bu yoğun kullanım, zamanla teknolojiye bağımlı bir yaşam biçimini beraberinde getirebilmekte ve bireylerin bilişsel, duygusal ve sosyal işlevlerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Alan yazında yapılan çalışmalar, teknoloji bağımlılığının öğrencilerin akademik başarıları üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini ortaya koymaktadır. Özellikle sosyal medya platformları, çevrim içi oyunlar ve anlık mesajlaşma uygulamalarına aşırı yönelimin, öğrencilerin dikkatini dağıttığı, akademik sorumluluklarını ihmal etmelerine ve zaman yönetiminde güçlük yaşamalarına neden olduğu belirtilmektedir. Bu çerçevede, üniversite öğrencilerinin akademik başarılarını etkileyen faktörlerin incelenmesinde teknoloji bağımlılığı önemli bir değişken olarak öne çıkmaktadır. Spor bilimleri tespit edilmiştir. Spor bilimleri öğrencilerinin akademik başarıları ile teknoloji bağımlılıkları arasında negatif yönde düşük düzeyde bir ilişki (r=-.176, p=.010**) bulunmuştur. Teknoloji bağımlılığının alt boyutları incelendiğinde, anlık mesajlaşma ile akademik başarı (r=-.138, p=.043*) arasında negatif yönde düşük düzeyde, çevrim içi oyun oynama ile akademik başarı (r=-.329, p=.000**) arasında ise negatif yönde yüksek düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırma bulguları, özellikle çevrim içi oyun oynama ve anlık mesajlaşma gibi teknoloji kullanım biçimlerinin, öğrencilerin akademik başarıları üzerinde olumsuz etkiler oluşturduğunu göstermektedir. Bu nedenle, öğrencilerin teknolojiyi daha bilinçli ve dengeli bir şekilde kullanmaları, akademik başarılarını artırmada önemli bir rol oynayabilir. Bu bağlamda, üniversitelerde teknoloji kullanımına ilişkin farkındalık çalışmalarının yaygınlaştırılması ve rehberlik hizmetlerinin güçlendirilmesi, öğrencilerin akademik gelişimlerini destekleyici bir unsur olarak değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Akademik başarı , Teknoloji , Bağımlılık

Kaynakça

• Akay, B., Ayhan, R., Orhan, R., & Öçalan, M. (2023). Üniversite öğrencilerinin serbest zaman yönetimi ile teknoloji bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 71-84. https://doi.org/10.46442/intjcss.1168021
• Alyanak, B. (2016). İnternet bağımlılığı. Klinik Tıp Pediatri Dergisi, 8(5), 20-24.
• Antaramian, S. (2017). The importance of very high life satisfaction for students’ academic success. Cogent Education, 4(1), 1-10. https://doi.org/10.1080/2331186X.2017.1307622
• Apak, E., & Yaman, Ö. M. (2019). Üniversite öğrencilerinde nomofobi yaygınlığı ve nomofobi ile sosyal fobi arasındaki ilişki: Bingöl Üniversitesi örneklemi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6(3), 609-627. https://doi.org/10.15805/addicta.2019.6.3.0078
• Arısoy, Ö. (2009). İnternet bağımlılığı ve tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1(1), 55-67.
• Arslan, A. (2020). Üniversite öğrencilerinin dijital bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International e-Journal of Educational Studies (IEJES), 4(7), 27-41. https://doi.org/10.31458/iejes.600483
• Aşık, N. A. (2018). Aidiyet duygusu ve nomofobi ilişkisi: Turizm öğrencileri üzerinde bir araştırma. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 7(2), 24-42.
• Aydın, F. (2017). Teknoloji bağımlılığının sınıf ortamında yarattığı sorunlara ilişkin öğrenci görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Batıgün, A. D., & Kılıç, N. (2011). İnternet bağımlılığı ile kişilik özellikleri, sosyal destek, psikolojik belirtiler ve bazı sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 26(67), 1-10.
• Bayıroğlu, G. B., Arısoy, A., & Pepe, O. (2024). Akademik Başarı ile Nomofobi Arasındaki İlişki: Spor Bilimleri Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), 89-99.
• Beard, K.W. (2015). Internet addiction: A review of current assessment techniques and potential assessment questions. Cyberpsychology ve Behavior, 8(1), 7-14
• Bülbül, H., Tunç, T., & Aydil, F. (2018). Üniversite öğrencilerinde oyun bağımlılığı: Kişisel özellikler ve başarı ile ilişkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 97-111. https:// doi.org/10.25287/ohuiibf.423745
• Cengizhan, C. (2013). Öğrencilerin bilgisayar ve internet kullanımında yeni bir boyut: “İnternet bağımlılığı”. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(22), 83-98.
• Çağın, M. (2021). Spor bilimleri öğrencilerinde fiziksel aktivite düzeyi, uyku kalitesi ve teknoloji bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
• Çakır, Ö., & Oğuz, E. (2017). Lise öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri ile akıllı telefon bağımlılığı arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 418-429. 18-429. https://doi.org/10.17860/mersinefd.290711
• Çetin, T., & İmamoğlu, M. (2023). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin iletişim beceri ve teknoloji kullanım alışkanlık düzeyleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(3), 1384-1395.
• Çimen, E., & Pepe, O. (2022). The relationship between academic achievement and pedagogical knowledge and skill: A research on prospective physical education teachers. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 7(18), 1018-1041. https://doi.org/10.35826/ijetsar.493.
• Çubuk, A. (2019). Ortaokul öğrencilerinin internet bağımlılığı, fiziksel aktivite düzeyleri ve akademik başarı durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Dalli, M. (2014). The university students’ time management skills in terms of their academic life satisfaction and academic achievement levels. Educational Research and Reviews, 9(20), 1090-1096. https://doi.org/ 10.5897/ERR2014.1885
• Egger, O., & Rauterberg, M. (1996). Internet behaviour and addiction. Unpublished master’s thesis, Work & Organisational Psychology Unit (IfAP), Swiss Federal Institute of Technology (ETH), Zurich.
• Ekşi, F. (2012). Narsistik kişilik özelliklerinin internet bağımlılığı ve siber zorbalığı yordama düzeyinin yol analizi ile incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1683-1706.
• Ekşi, F., & Ümmet, D. (2016). Türkiye’deki genç yetişkinlerde internet bağımlılığı: Yalnızlık ve sanal ortam yalnızlık bağlamında bir inceleme. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 3(1), 29-53. https://doi.org/10.15805/addicta.2016.3.0008
• Elkin, N. (2017). Bir vakıf üniversitesinin sağlık bilimleri yüksekokulu öğrencilerinin genel yaşam doyumu düzeyleri ve ilişkili faktörler. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (2), 123-141.
• Emre, O., Ulutaş, A., Nisan, F., Görgen, A. N., & Cumurcu, H. B. (2019). Üniversite öğrencilerinde teknoloji ve internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 9(2), 167-182.
• Erdem, H., Kalkın, G., Türen, U., & Deniz, M. (2016). Üniversite öğrencilerinde mobil telefon yoksunluğu korkusunun (nomofobi) akademik başarıya etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(3), 923-936.
• Esen, E., & Siyez, D. M. (2011). Ergenlerde internet bağımlılığını yordayan psiko-sosyal değişkenlerin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• George, D., & Mallery, P. (2016). IBM SPSS Statistics 23 step by step: A simple guide and reference. New York: Routledge.
• Griffiths, M. (2005). A components model of addiction within a biopsychosocial framework. Journal of Substance Use, 10(4), 191-197. https://doi.org/10.1080/14659890500114359.
• Griffiths, M. D. (1995). Teknolojik bağımlılıklar. Klinik Psikoloji Forumu, 76, 14-19.
• Hoşgör, H. (2020). Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeyini etkileyen faktörler ve ders performansları üzerinde nomofobinin etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 15(25), 3167-3197. https://doi.org /10.26466/opus.650312
• Işık, U. (2007). Medya bağımlılığı teorisi doğrultusunda internet kullanımının etkileri ve internet bağımlılığı. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (31. basım). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Koçyiğit, B., Üret, D. (2022). The Relatıonshıp Between Academıc Achıevement And Recreatıon Awareness Levels Of Sports Scıences Students: The Example Of The Medıterranean Regıon, Synesis, v. 14, n. 2, p. 162-173.
• Körpe, G., & Küçük, L. (2021). Covid-19 döneminde hemşirelik öğrencilerinde teknoloji bağımlılığı. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 15, 581-592. https://doi.org/10.38079/igusabder.981591
• Kutluay, E., & Karaca, F. (2025). A model proposal explaining the influence of smartphone addiction related factors on high school students’ academic success. Education and Information Technologies, 30(3), 4061-4098.
• Mücevher, M., Demirgil, Z., & Erdem, R. (2016, Mayıs). Sportif aktivitelerin akademik başarı üzerindeki etkisi: SDÜ İİBF öğrencileri üzerine bir araştırma. V. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi, Isparta, Türkiye.
• Mythily, S., Qiu, S., & Winslow, M. (2008). Prevalence and correlates of excessive internet use among youth in Singapore. The Annals, Academy of Medicine, 37(1), 9-14.
• Niemz, K., Griffiths, M., & Banyard, P. (2005). Prevalence of pathological internet use among university students and correlations with self-esteem, the General Health Questionnaire (GHQ), and disinhibition. CyberPsychology & Behavior, 8(6), 562-570. https://doi.org/10.1089/cpb.2005.8.562
• Odabaşıoğlu, G., Öztürk, Ö., Eraslan, D., Genç, Y., Kalyoncu, Ö., & Ayhan, Ö. (2007). On olguluk bir seri ile internet bağımlılığı klinik görünümleri. Bağımlılık Dergisi, 8(1), 46-51.
• Onuk, Ö. (2007). Müzik öğretmenliği lisans programı öğrencilerinin öğretmenliğe güdülenmeleri ile akademik başarıları arasındaki ilişki. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Önal, A., & Filiz, B. (2023). Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin teknolojik bağımlılık ve algılanan stres düzeylerinin akademik başarılarına etkisi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(1), 80-92. https://doi.org/10.33689/spormetre.1170069
• Özdemir, M., & Akar, F. (2011). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(4), 605-626.
• Park, J., Park, M., Shin, J., Li, B., Rolfe, D., Yoo, J., & Dittmore, S. (2016). Effect of sports participation on internet addiction mediated by self-control: A case of Korean adolescents. Kasetsart Journal of Social Sciences, 37(3), 164-169. https://doi.org/10.1016/j.kjss.2016.08.003
• Pennington, C. G. (2017). Moral development and sportsmanship in physical education and sport. JOPERD, 88(9), 36-42. https://doi.org/10.1080/07303084.2017.1367745
• Satan, A. A. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinde akran baskısının internet bağımlılığına olan etkisi. International Journal of Social Science, 6(8), 511-526. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1608
• Saygılı, G., Atay, E., Eraslan, M., & Hekim, M. (2015). Düzenli olarak spor yapan ve yapmayan öğrencilerin kişilik özellikleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 161-170.
• Shek, D. T., Sun, R., Yu, L. (2013). Internet addiction. D. W. Pfaff içinde, Neuroscience in the 21st Century (s. 2775–2811). New York: Springer.
• Süt, H. K., Küçükkaya, B., Cumur, E., & Özdemir, E. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin sosyal ve entelektüel aktiviteleri ile akademik başarı durumları ve yaşam doyumları arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (2), 326-334. https://doi.org/10.5961/jhes.2019.334
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Tekin, O. (2020). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık seviyelerinin genel akademik başarıları ve devamsızlık durumları ile ilişkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(1), 36-56.
• Toto, G. A., & Strazzeri, İ. (2019). Ort and physical education as prevention against technological addictions. Journal of Human Sport and Exercise, 14(1), 140-146. https://doi.org/10.14198/jhse.2019.141.11
• Turanalp, M. F. (2016). İnternetin ergenlere olumsuz etkileri üzerine din eğitimi temelli bir yaklaşım. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, (1), 111-132.
• Ulutaş, A., Coşanay, B., & Oğuz, E. M. R. E. (2019). Kız ergenlerde teknoloji bağımlılığı ve duygusal zekâ arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 6(47), 4335-4345.
• Yıldız, K., Kurnaz, D., & Kırık, A. M. (2020). Nomofobi, netlessfobi ve gelişmeleri kaçırma korkusu: Sporcu genç yetişkinler üzerine bir araştırma. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(Özel Sayı), 321-338. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.669601
• Young, K. S. (1996). Psychology of computer use: xl. addictive use of the internet: a case that breaks the stereotype. Psychological Reports, 79(3), 899-902. https://doi.org/10.2466/pr0.1996.79.3.899.
• Yükselgün, Y. (2008). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin internet kullanım durumlarına göre saldırganlık ve sosyal beceri düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.