Web of Science Veri Tabanında Sosyal Medya Dünyasında, Rekreasyonel Etkinlikler ve Turizm Konulu Makalelerin Bibliyometrik Analizi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 307 - 326, 30.09.2025

Sude Kılınç , Lukman Önen , Nahide Betül Özkan , Mehmet Demirel

https://doi.org/10.53025/sportive.1718913

Öz

Teknolojinin baş döndürücü bir hızla gelişmesi, bireylerin günlük yaşam pratiklerinin olduğu kadar boş zaman faaliyetlerini de önemli ölçüde etkilemiştir. Bu bağlamda, internet, sosyal medya ve mobil uygulamalar aracılığıyla bireylerin rekreasyonel etkinliklere erişimi artmış; bu etkinlikleri keşfetme, deneyimleme ve paylaşma süreçleri daha kolay ve yaygın hale gelmiştir. Dijitalleşmenin bu yönü, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde rekreasyon anlayışının dönüşmesine neden olmuştur. Bu çalışma, 2015-2025 yılları arasında Web of Science (WoS) veri tabanında yer alan “recreation”, “social media” ve “tourism” anahtar kelimeleriyle taranan 324 makaleye dayanmaktadır. Çalışmanın temel amacı, rekreasyon ile sosyal medya etkileşiminin tarihsel sürecini ortaya koymak ve bu alandaki akademik üretimi bibliyometrik analiz yöntemiyle değerlendirmektir. Yeni araştırma konularını tespit edebilmeyi mümkün kılan bibliyometrik analizler, araştırmacılar arasında iş birliğinin artırılmasına da olanak tanımaktadır. Bu yöntemle, literatürdeki boşluklar net bir şekilde belirlenebilmekte ve gelecekte yapılacak çalışmalara yön verilebilmektedir. Bu doğrultuda çalışmada, VOSviewer yazılımı kullanılarak yayınların yıllara, ülkelere, dergilere, anahtar kelimelere, atıf sayılarına, yazarlara ve kurumlara göre dağılımı analiz edilmiştir. 2020 yılı sonrası yayın sayısında belirgin bir artış gözlenmiş, bu artış pandemi süreciyle birlikte dijital platformların kullanımındaki yükselişle ilişkilendirilmiştir. Yayınların menşei ülkelerine göre atıf ağ haritası oluşturulmuş; en fazla atıf alan ülkeler ABD, İngiltere ve İtalya olarak belirlenmiştir. En çok yayın yapan yazarlar saptanarak bu alandaki öncü araştırmacı ağları haritalandırılmıştır. Anahtar kelime analizinde “social media”, “tourism”, “outdoor recreation” gibi kavramlar ön plana çıkmıştır. Ayrıca, iş birliği analizleri sayesinde yazarlar arasındaki ortak çalışma ağları ve bu ağların hangi temalar etrafında yoğunlaştığı belirlenmiştir. Bu veriler, disiplinlerarası çalışmaların arttığını ve sosyal medya ile rekreasyon konularının farklı akademik alanlarla kesiştiğini göstermektedir. Dergiler bazında yapılan incelemelerde, en fazla yayına ev sahipliği yapan yayın organları ile yüksek atıf alan makalelerin yayımlandığı dergiler belirlenmiştir. Kullanılan anahtar kelimelerin eş-zamanlı analizleriyle oluşturulan tematik kümeler, alandaki güncel eğilimleri ve gelecekte öne çıkabilecek araştırma konularını ortaya koymuştur. Sonuç olarak bu çalışma, hem içerdiği bibliyometrik analizlerle sosyal medya, turizm ve rekreasyon alanındaki akademik gelişimi nicel olarak değerlendirmekte hem de araştırmacılar için yönlendirici nitelikte veriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

rekreasyon , sosyal medya , turizm

Kaynakça

• Buzlu, M. Ö. (2015). Rekreasyon Araştırmaları ve Rekreasyon Bölümleri İçin Araştırma ve Müfredat Kapsamı Önerisi: Bilimetrik Bir Çalışma. Mersin Üniversites, Yüksek Lisans Tezi.
• Dirik, D., Eryılmaz, İ., & Erhan, T. (2023). Post-Truth Kavramı Üzerine Yapılan Çalışmaların VOSviewer ile Bibliyometrik Analizi. Sosyal Mucit Academic Review, 4(2), 164–188. https://doi.org/10.54733/SMAR.1271369
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N., & Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285–296. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.04.070
• Gretzel, U., Fuchs, M., Baggio, R., Hoepken, W., Law, R., Neidhardt, J., Pesonen, J., Zanker, M., & Xiang, Z. (2020). e-Tourism beyond COVID-19: a call for transformative research. Information Technology and Tourism, 22(2), 187–203. https://doi.org/10.1007/S40558-020-00181-3/METRICS
• Gretzel, U., Sigala, M., Xiang, Z., & Koo, C. (2015). Smart tourism: foundations and developments. Electronic Markets, 25(3), 179–188. https://doi.org/10.1007/s12525-015-0196-8
• Hausmann, A., Toivonen, T., Slotow, R., Tenkanen, H., Moilanen, A., Heikinheimo, V., & Di Minin, E. (2018). Social Media Data Can Be Used to Understand Tourists’ Preferences for Nature-Based Experiences in Protected Areas. Conservation Letters, 11(1), e12343. https://doi.org/10.1111/CONL.12343
• Karaküçük, S. (2019). Rekreasyon. Türkiye Turizm Ansiklopedisi, Türk Turizminin Hafızası.
• Katz, E., Blumler, J. G., & Gurevitch, M. (1973). Uses and gratifications research. Public Opinion Quarterly, 37(4), 509–523. https://doi.org/10.1086/268109/2/37-4-509.PDF.GIF
• Moyle, B., Moyle, C. lee, Ruhanen, L., Weaver, D., & Hadinejad, A. (2020). Are we really progressing sustainable tourism research? A bibliometric analysis. Journal of Sustainable Tourism, 29(1), 106–122.
• https://doi.org/10.1080/09669582.2020.1817048;WEBSITE:WEBSITE:TFOPB;PAGEGROUP:STRING:PUBLI CATION Munar, A. M., & Jacobsen, J. K. S. (2014). Motivations for sharing tourism experiences through social media. Tourism Management, 43, 46–54. https://doi.org/10.1016/J.TOURMAN.2014.01.012
• Neuhofer, B., Buhalis, D., & Ladkin, A. (2014). A Typology of Technology‐Enhanced Tourism Experiences. International Journal of Tourism Research, 16(4), 340–350. https://doi.org/10.1002/jtr.1958
• Pilelienė, L., Grigaliūnaitė, V., & Bogoyavlenska, Y. (2024a). A Bibliometric Review of Innovations in Sustainable Tourism Research: Current Trends and Future Research Agenda. Sustainability 2024, Vol. 16, Page 7124, 16(16), 7124. https://doi.org/10.3390/SU16167124
• Pilelienė, L., Grigaliūnaitė, V., & Bogoyavlenska, Y. (2024b). A Bibliometric Review of Innovations in Sustainable Tourism Research: Current Trends and Future Research Agenda. Sustainability, 16(16), 7124. https://doi.org/10.3390/su16167124
• Sigala, M., & Gretzel, U. (2017). Advances in Social Media for Travel, Tourism and Hospitality (M. Sigala & U. Gretzel, Eds.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315565736
• Sökmen, C., & Özkanlı, O. (2018). Gastronomi Turizmi Alanyazının Gelişimi: Journal of Tourism and Gastronomy Studies Dergisinde Yayımlanan Makaleler Üzerine Bir İnceleme (Development of The Gastronomy Tourism Literature: A Research on Journal of Tourism and Gastronomy Studies s Articles). Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(2), 99–127. https://doi.org/10.21325/jotags.2018.204
• Xiang, Z., & Gretzel, U. (2010). Role of social media in online travel information search. Tourism Management, 31(2), 179–188. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2009.02.016
• Yaylı, A. (2019). Rekreasyonel Turist.
• Zupic, I., & Čater, T. (2015). Bibliometric Methods in Management and Organization. Organizational Research Methods, 18(3), 429–472. https://doi.org/10.1177/1094428114562629