SAĞLIK EĞİTİMİ ALAN ÖN LİSANS ÖĞRENCİLERİNİN RADYASYONDAN KORUNMA BİLGİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 184 - 198, 30.06.2024

Hatice Erdem Ali Göde Abdullah Dadak

Öz

Amaç: Bu araştırmada, sağlık eğitimi alan önlisans öğrencilerinin radyasyondan korunma bilgisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma, radyasyondan korunma konusundaki bilgi eksikliklerini ele alarak, öğrencilere bu alanda daha etkin bir eğitim sunma çabasını desteklemektedir.
Yöntem: Bu araştırma, nicel araştırma deseni benimsenmiştir. Kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen bu araştırmanın verileri çevrimiçi olarak toplanmıştır. Araştırmada, "Kişisel Bilgi Formu" ve "Radyasyondan Korunma Bilgisi Ölçeği" kullanılmıştır. Veriler, Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) programıyla analizi yapılmıştır. Ayrıca, verilerin normal dağılmadığının belirlenmesi üzerine bağımsız gruplarda t testi ve ANOVA analizleri gibi analiz yöntemleri uygulanmıştır.
Bulgular: Araştırmaya 541 öğrenci katılım göstermiştir ve katılmayı kabul eden öğrencilerin %73,4’ü kadın, %26,6’sı erkektir. Katılımcıların %21,1’i 18-19 yaş arası, %51,8’i 20-21 yaş arası ve %27,2’si 22 yaş ve üzeri yaşa sahip olduğunu ifade etmiştir. Öğrencilerin %14,4’ü anestezi, %14’ü ilk ve acil yardım, %9,6’sı iş ve uğraşı terapisi, %15,2’si tıbbi dokümantasyon ve sekreterlik, % 15,7’si tıbbi görüntüleme teknikleri, %15,5’i tıbbi laboratuvar teknikleri ve %15,5’i yaşlı bakım programlarında eğitim almaktadır. Katılım sağlayan öğrencilerin %23,5’i 1. sınıf, % 69,3’ü ise 2. sınıf eğitimlerine devam etmektedir. Üniversiteye yerleşmeden önce yaşadıkları yer açısından %23,5’i köy/kasaba, %39’u ilçe ve %37,5’i il merkezinde yaşadığı belirtilmiştir.
Sonuç: Araştırmanın sonuçlarına göre, sağlık sektöründe çalışacak olan bireylerin genel olarak radyasyon konusunda bilinçli oldukları belirlenmiştir. Ancak, bu bilincin belirli alt alanlarda yetersiz olduğu ve sürekli bir eğitim ve farkındalık ihtiyacının bulunduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Önlisans Öğrencileri, Radyasyon, Radyasyondan Korunma, Sağlık Eğitimi

Etik Beyan

Araştırmada veri toplama formu uygulanmadan önce Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulunun vermiş olduğu 17 sayılı kararı ile etik komite onayı alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Çalışma için destek alınmamıştır.

INVESTIGATION OF RADIATION PROTECTION KNOWLEDGE OF ASSOCIATE DEGREE STUDENTS RECEIVING HEALTH EDUCATION

Öz

Purpose: The aim of this study is to examine the radiation protection knowledge of associate degree students receiving health education. The research supports the effort to provide a more effective education to students in this field by addressing the lack of knowledge on radiation protection.
Methods: This study adopted a quantitative research design. The data of this research, which was conducted using convenience sampling method, were collected online. "Personal Information Form" and "Radiation Protection Knowledge Scale" were used in the study. The data were analyzed with the Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) program. In addition, upon determining that the data were not normally distributed, analysis methods such as t-test and ANOVA analyses were applied in independent groups.
Results: 541 students participated in the study and 73.4% of the students who agreed to participate were female and 26.6% were male. 21.1% of the participants were aged 18-19 years, 51.8% were aged 20-21 years and 27.2% were aged 22 years and above. 14.4% of the students are studying in anesthesia, 14% in first and emergency aid, 9.6% in occupational therapy, 15.2% in medical documentation and secretarial, 15.7% in medical imaging techniques, 15.5% in medical laboratory techniques and 15.5% in elderly care programs. Of the participating students, 23.5% were in the first year and 69.3% were in the second year. In terms of the place where they lived before entering the university, 23.5%
village/town, 39% lived in a district and 37.5% lived in a provincial center.
Conclusion: According to the results of the study, it was determined that individuals who will work in the health sector are generally aware of radiation. However, this awareness is insufficient in certain sub-areas and there is a need for continuous training and awareness.

Anahtar Kelimeler

Associate Degree Students, Radiation, Radiation Protection, Health Education

Kaynakça

• Arıkan, H. (2023). Sağlık Çalışanlarında Radyasyondan Korunma Bilgi Düzeyinin Çalıştığı Birim ve Mesleklere Göre İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi), İstinye Üniversitesi, İstanbul.
• Ay, M. (2021). Sağlık Çalışanlarının Radyasyondan Korunma Bilgisi Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması (Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Başaran, M. & Bozdemir, E. (2021). "Diş Hekimliği Öğrencileri ve Uzmanlık Öğrencilerinin Radyasyondan Korunma ve Radyasyonun Biyolojik Etkileri Hakkındaki Farkındalığının Değerlendirilmesi", Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(2), 165–170. doi:10.33631/duzcesbed.757715
• Christensen, D. M., Iddins, C. J. & Sugarman, S. L. (2014). "Ionizing Radiation Injuries and Illnesses", Emergency Medicine Clinics of North America, 32(1), 245–265. doi:10.1016/j.emc.2013.10.002
• Coolens, C., Gwilliam, M. N., Alcaide-Leon, P., de Freitas Faria, I. M. ve Ynoe de Moraes, F. (2021). "Transformational Role of Medical Imaging in (Radiation) Oncology", Cancers, 13(11), 1–18. doi:10.3390/cancers13112557
• Dapper, H., Wijnen-Meijer, M., Rathfelder, S., Mosene, K., von Kirchbauer, I., Bernhardt, D., … Combs, S. E. (2021). "Radiation Oncology As Part of Medical Education—Current Status and Possible Digital Future Prospects", Strahlentherapie und Onkologie, 197(6), 528–536. doi:10.1007/s00066-020-01712-x
• Donya, M., Radford, M., ElGuindy, A., Firmin, D. ve Yacoub, M. H. (2014). "Radiation in Medicine: Origins, Risks and Aspirations", Global Cardiology Science and Practice, 2014(4), 57. doi:10.5339/gcsp.2014.57
• Faggioni, L., Paolicchi, F., Bastiani, L., Guido, D. ve Caramella, D. (2017). "Awareness Of Radiation Protection and Dose Levels of İmaging Procedures Among Medical Students, Radiography Students, and Radiology Residents at an Academic Hospital: Results of A Comprehensive Survey", European Journal of Radiology, 86, 135–142. doi:10.1016/j.ejrad.2016.10.033
• Göde, A., Göde, F. ve Aydoğdu, A. (2022). İnsan Genom Projesi. F. Çiftçi Kıraç, M. Yağcı Özen (Ed.), Sağlıkta Değişen Paradigmalar, içinde (127-140), Konya: Eğitim Yayınevi.
• Grove, S. K., Burns, N. ve Gray, J. (2012). The Practice of nursing Research: Appraisal, Synthesis, and Generation of Evidence. Missouri: Elsevier Health Sciences.
• Hendry, J. H. (2012). "Radiation Biology and Radiation Protection", Annals of the ICRP, 41(3–4), 64–71. doi:10.1016/j.icrp.2012.06.013
• İncedere, L. (2023). "Radyolojide Görevli Sağlık Çalışanlarının Radyasyondan Korunma ile İlgili Bilgi Düzeyi (Özel Hastane Örneği)", Journal of Awareness (JoA), 8(4), 513–523.
• Jain, S. (2021). "Radiation in Medical Practice &Amp; Health Effects of Radiation: Rationale, Risks, and Rewards", Journal of Family Medicine and Primary Care, 10(4), 1520–1524. doi:10.4103/jfmpc.jfmpc_2292_20
• Kalaycı, Ş. (2017). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Dinamik Akademi Yayınları.
• Maharjan, S., Parajuli, K., Sah, S. ve Poudel, U. (2020). "Knowledge of radiation Protection Among Radiology Professionals and Students: A Medical College-Based Study" European Journal of Radiology Open, 7, 100287. doi:10.1016/j.ejro.2020.100287
• Munro, B. H. (2005). Statistical Methods For Health Care Research. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
• Park, S. & Yang, Y. (2021). "Factors Affecting Radiation Protection Behaviors among Emergency Room Nurses", International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(12), 1–11. doi:10.3390/ijerph18126238
• Protection International Commission on Radiological. (2007). "Preface, Executive Summary and Glossary", Annals of the ICRP, 37(2–4), 9–34. doi:10.1016/j.icrp.2007.10.003
• Rahimi, A. M., Nurdin, I., Ismail, S. ve Khalil, A. (2021). "Malaysian Nurses’ Knowledge of Radiation Protection: A Cross-Sectional Study", Radiology Research and Practice, 2021, 1–8. doi:10.1155/2021/5566654
• Şahmaran, T. ve Akçoban, S. (2022). "Meslek yüksekokulu Öğrencileri ve akademisyenlerin Radyasyon Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi", Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi, 13(47), 391–398. doi:10.17944/mkutfd.1100586
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Sichone, J. M., Chigunta, M., Kalungia, A., Nankonde, P., Kaonga, P., Chongwe, G. ve Banda, S. (2020). "Self-perceived Versus Supervisor-rated Technical Competence in Plain Film X-ray Evaluation by Newly Graduated radiographers: Implications for Curriculum Development and Practice in Zambia", Health Professions Education, 6(3), 386–393. doi:10.1016/j.hpe.2020.04.007
• Srinivasan, D., Than, K. D., Wang, A. C., La Marca, F., Wang, P. I., Schermerhorn, T. C. ve Park, P. (2014). "Radiation Safety and Spine Surgery: Systematic Review of Exposure Limits and Methods to Minimize Radiation Exposure", World Neurosurgery, 82(6), 1337–1343. doi:10.1016/j.wneu.2014.07.041
• Stewart, F. A., Akleyev, A. V., Hauer-Jensen, M., Hendry, J. H., Kleiman, N. J., MacVittie, T. J., … Wallace, W. H. (2012). "ICRP PUBLICATION 118: ICRP Statement on Tissue Reactions and Early and Late Effects of Radiation in Normal Tissues and Organs — Threshold Doses for Tissue Reactions in a Radiation Protection Context", Annals of the ICRP, 41(1–2), 1–322. doi:10.1016/j.icrp.2012.02.001
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson.
• Tsapaki, V., Balter, S., Cousins, C., Holmberg, O., Miller, D. L., Miranda, P., … Vano, E. (2018). "The International Atomic Energy Agency Action Plan on Radiation Protection Of Patients And Staff in İnterventional Procedures: Achieving Change in Practice", Physica Medica, 52, 56–64. doi:10.1016/j.ejmp.2018.06.634
• Yazıcıoğlu, F. & Erdoğan, S. (2004). SPSS Applied Scientific Research Methods. Ankara: Detay Publishing.