İbn Haldûn’un Mukaddime Eserinin Gıda Çalışmaları Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2024, , 376 - 399, 10.01.2025

Murat Doğan

https://doi.org/10.56590/stdarticle.1581395

Öz

Çalışmanın Amacı: Gıda çalışmaları, gıdanın kültürel, sosyal, ekonomik ve politik boyutlarını inceleyen disiplinlerarası bir akademik alandır. Bu çalışma, İbn Haldun’un Mukaddime eserinin gıda çalışmaları açısından değerlendirilmesini amaçlamakta ve böylece klasik metne yeni bir bakış açısı sunmaktadır. Çalışmanın İbn Haldun’un en önemli eseri Mukaddime’nin gıda çalışmaları açısından değerlendirilmesi bağlamında ilk olması literatüre katkı açısından önemini daha da artırmaktadır.

Yöntem: Çalışmada birincil veri toplama aracı olarak doküman incelemesi ve verilerin değerlendirilmesinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Mukaddime ’deki gıda çalışmalarını ilgilendiren pasajlar doküman tarama yöntemiyle belirlenmiş ve içerik analizi ile temalar halinde kategorize edilmiştir. Oluşturulan temalar gıda çalışmaları açısından yorumlanarak değerlendirilmiştir.

Bulgular: Belirlenen pasajlara içerik analizi uygulanmış ve ana temanın “Gıdanın insanlar ve toplum üzerindeki etkisi” olduğu bulunmuştur. Ana temanın (1) gıda, beslenme ve kültür, (2) gıda, beslenme ve sosyal yapı, (3) gıda, beslenme ve coğrafya, (4) gıda, politik ve ekonomik sistemler ve (5) gıda, beslenme ve din ve sağlık olmak üzere beş alt temaya sahip olduğu görülmüştür.

Sonuç: Mukaddime gıdanın toplumların ekonomik ve sosyal yapıları üzerindeki etkilerini kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Gıdanın kültürel, ekonomik ve sağlık boyutları üzerinde durarak, toplumların genel refahı ve istikrarı için gıda güvencesinin önemini vurgulamaktadır. Sonuç olarak Mukaddime, gıda ile ilgili güncel tartışmalara ve çalışmalara önemli bir perspektif sunmakta ve gıda çalışmalarının tarihsel kökenlerini anlamak için değerli bir kaynak olarak öne çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İbn Haldun, Mukaddime, Gıda Çalışmaları, Gastronomi, Medeniyet

Evaluation of Ibn Khaldun’s Muqaddima in Terms of Food Studies

Öz

The Purpose of the Study: Food studies is a multidisciplinary academic field that examines the cultural, social, economic, and political dimensions of food. This study aims to evaluate Ibn Khaldun's Muqaddimah through the lens of food studies, thus providing a novel perspective on this classic text. The significance of this study is heightened by the fact that it is the first to analyze Ibn Khaldun's most important work, the Muqaddimah, from the perspective of food studies, thereby contributing substantially to the literature.

Method: The study utilized document review as the primary data collection tool, with content analysis employed for data evaluation. Relevant passages in the Muqaddimah about food studies were identified through document scanning and subsequently categorized into themes via content analysis. These themes were then interpreted and evaluated in the context of food studies.

Result: Content analysis of the identified passages revealed the overarching theme of “The effect of food on people and society.” This primary theme was further divided into five sub-themes: (1) food, nutrition, and culture; (2) food, nutrition, and social structure; (3) food, nutrition, and geography; (4) food, political, and economic systems; and (5) food, nutrition, religion, and health.

Conclusion: The Muqaddimah offers a comprehensive examination of the effects of food on the economic and social structures of societies. It delves into the cultural, economic, and health dimensions of food, emphasizing the critical importance of food security for societal well-being and stability. Overall, this study provides a significant perspective on contemporary discussions and research in food studies, and it serves as a valuable resource for understanding the historical roots of this field.

Anahtar Kelimeler

Ibn Khaldun, Muqaddimah, Food Studies, Gastronomy, Civilization

Kaynakça

• AHMAD, S., & SAHIMI, M. S. (2022). Ibn Khaldun’s Views on Man, Society and State in the Light of al-Muqaddimah. Malaysian Journal of Islamic Studies (MJIS), 6(1), 44-52.
• AL MAMUN, A., SİNANOĞLU, B., & UDDIN, M. S. (2022). Ibn Khaldun's Economic Theories Revisited. Journal of Islamic Economics, 2(2), 25-47.
• ALATAS, S. F. (2014). Applying Ibn Khaldūn. The Recovery of a Lost Tradition in Sociology. Taylor & Francis.
• ALATAS, S. F. (2017). The Life and Times of Ibn Khaldun. Sociological Theory Beyond the Canon, 17.
• AL-DHAWADI, M. (2024). Khaldunian Urbanism: A Revolutionary Paradigm as a Niche for Arab and Islamic Sociology. Contemporary Islamic Thought (Previously Islamic Knowledge), 30(107), 203-161. (محمود الذوادي. (2024). علم العمران الخلدوني: بردايم ثوري مشكاة لعلم الاجتماع العربي والإسلامي. الفكر الإسلامي المعاصر (إسلامية المعرفة سابقا), 30(107), 203-161.‎
• ALI, S. S. (2006, AUGUST). Economic Thought of Ibn Khaldun (1332-1406 AD). In international Conference on Ibn Khaldun, Madrid.
• ALWAGDANI, A. M. (2020). Ibn Khaldun on discipline. Journal of Advanced Research in Social Sciences and Humanities, 5(4), 135-143.
• BARROWS, L. C. (2023). Ibn Khaldun: An Intellectual Biography. Comparative Civilizations Review, (88), 173-176.
• BINTI ADNAN, S. N. N., AWANG, J., RAHMAN, Z. A., IBRAHIM, M., LONG, A. S., KAMARZAMAN, H., & MOHAMED, S. B. (2018). The ‘umran al ‘alam theory’s approach to the social smart city ethical. International Journal of Civil Engineering and Technology, 9(7), 269-277.
• CÖRÜT, İ. (2021). Hikmet Kıvılcımlı’s “History Thesis” and the nation-form: National revolutionaries as modern barbarians? 1. In Beyond Nationalism and the Nation-State (pp. 23-46). Routledge.
• DEMIREL, D. (2024). Sociological and Political Origins in IBN Khaldun's State Theory. Sociology Lens, 37(3), 468-479.
• DEMIRTAŞ, F. (2023). Özgün bir Osmanlı Kroniğinin Mukaddimesi Tabakâtü'l-Memâlik ve Derecâtü'l-Mesâlik. Kare, (16), 38-49.
• DOĞAN, M. (2021). Gıda Felsefesine Giriş. Gıda Felsefesi. Nobel Akademik Yayınları.
• DOĞAN, M. (2022a). Dünyada Açlık, Kıtlık ve Çözüm Önerileri. A Haber.
• DOĞAN, M. (2022b). Gazi Muhammed Zahireddin Babür Şah’ın (1483-1530) hatıratı Babür-nâme'de yer alan gastronomi unsurlarının değerlendirilmesi. ART/icle: Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(2), 130-157.
• DOĞAN, M. (2022c). Mutfakta Bilim Var-6: Dünyada Kıtlık ve Obezite Paradoksu. Yemek Zevki Dergisi.
• DOĞAN, M. (2023a). Kur’an-ı Kerim’de Yer Alan Gastronomi Unsurlarının Kütüb-i Sitte Bağlamında Değerlendirilmesi. ART/icle: Sanat ve Tasarım Dergisi, 3(2), 148-185.
• DOĞAN, M. (2023b). Yeşil Mutfak, Sürdürülebilirlik ve Gastronomi. Turizmin Gelişiminde Gastronomi Turizmi. Efeakademi Yayınları.
• DOĞAN, M., & İKIBUDAK, E. N. (2023). Roma Mozaik Sanatında Gastronomi Öğelerinin Değerlendirilmesi. Journal of Eurasia Tourism Research, 4(1), 15-31.
• DOĞAN, M., & ÖZALTIN, E. (2022). Birleşmiş Milletler’in küresel beslenme ve gıda güvencesi politikalarının değerlendirilmesi. Tourism and Recreation, 4(2), 81-88.
• DOĞAN, M., & ÖZTÜRK, S. M. (2023). Yemek Eleştirmenliğinin Gastronomiye Olan Etkilerinin Araştırılması. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 6(9), 1167-1181.
• DOĞAN, M., & VATANDOST, E. G. (2023). Gıda Çalışmalarında Yeni Yaklaşım: Gıda Egemenliği, OCAK: Türk Mutfak Kültürü Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-12.
• DOĞAN, M., & YAŞLICA, Z. S. (2022). Evaluation of gastronomic objects in Renaissance painting. International Journal of Gastronomy and Food Science, 30, 100606.
• GARRISON, D. H. (2012). Ibn Khaldun and the modern social sciences: a comparative theoretical inquiry into society, the State, and revolution. Ann Arbor, 1001, 48106-1346.
• GULE, L. (2014). Ibn Khaldun: Law and Justice in the Science of Civilisation. In Philosophy of Justice (pp. 119-138). Dordrecht: Springer Netherlands.
• GÜLŞEN, E. (2017). İbrâhim Mostârî’nin “Envâru’t-Tenzîl” Dîbâcesi Hâşiyesi. Ekev Akademi Dergisi, (71), 83-106.
• HALDUN, İ. (2007). Mukaddime, (çev. Süleyman Uludağ). İstanbul: Dergâh Yayınları. (5. bs.).
• IRWIN, R. (2018). Ibn Khaldun: An Intellectual Biography. Princeton University Press.
• KARIM, A. H. A. (2020). Islam and Urbanisation Economics: The Khaldūnian Perspective. Journal of Business and Economic Analysis, 3(03), 309-326.
• KHALDUN, I. (2015). The Muqaddimah: An Introduction to History. Princeton classics. Trans. Franz Rosenthal. New Jersey: Princeton University Press.
• KHOLIQ, M., FIKRIIADI, M., & SAHNAN, M. (2022). Ibn Khaldun Economic Thought: A Literature Review and Bibliometric Analysis. Islamic Economics and History, 1(1).
• KHOLIQ, M., FIKRIIADI, M., & SAHNAN, M. (2022). Ibn Khaldun Economic Thought: A Literature Review and Bibliometric Analysis. Islamic Economics and History, 1(1).
• MAULUDIYAH, N., & WARSIDI, W. (2023). The Joints of Economic Strength According To Ibn Khaldun. Paradigma, 20(1), 49-64.
• MERIÇ, C. (2023). Umrandan Uygarlığa, 31. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• MIRAWDELI, K. (2015). Asabiyya and State: A Reconstruction of Ibn Khaldun's Philosophy of History. AuthorHouse.
• MOWLANA, H. (2024). Ibn Khaldun: his contribution to communication science. The Journal of International Communication, 30(1), 1-12.
• NISAK, K. (2022). The Relevance of Ibn Khaldun's Economic Thought on the Prices Mechanism in Modern Economy. INVEST J. Sharia & Econ. L., 2, 134.
• RAZAK, A. Q. A., SUYURNO, S. S., & NORDIN, R. (2020). The ‘Umrānic Thoughts of Ibn Khaldūn and Its Contributions to the Studies of Islamic Sociology and Civilization. Afkar: Jurnal Akidah & Pemikiran Islam, 113-136.
• RIDLWAN, A. A., & MAWARDI, I. (2019). The Contribution of Ibnu Khaldun’s Economic Thoughts. Kalimah: Jurnal Studi Agama dan Pemikiran Islam, 17(1), 121-132.
• RIZKIAH, S. K., & CHACHI, A. (2020). The relevance of Ibn Khaldun's economic thought in the contemporary world. Turkish Journal of Islamic Economics (Tujise). 7(2).
• SALVATORE, A. (2016). The sociology of Islam: Knowledge, power and civility. John Wiley & Sons.
• SMOLO, E. (2024). Islam and Free Trade: The Contributions of Muslim Scholars to Modern Economic Theories. In The Future of Islamic Finance (pp. 49-64). Emerald Publishing Limited.
• TAHIR, Z., & NORI, A. W. J. (2023). Temporal and Geographical Forces in Shaping Ibn Khaldun's Theory: Relevance and Application in Modern Societal Dynamics. Al-Shajarah: Journal of the International Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC), 28(2), 315-342.
• VERZA, A. (2021). Inside the Muqaddima: Sociocultural Compactness and Social Transformations. In Ibn Khaldūn and the Arab Origins of the Sociology of Civilisation and Power (pp. 87-133). Cham: Springer International Publishing.
• VON SIVERS, P. (1980). Back to nature: The agrarian foundations of society according to Ibn Khaldūn. Arabica, 68-91.