Annelerde Postpartum Depresyon, Sosyal Destek ve Emzirme Öz Yeterliliği Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 32 Sayı: 2, 113 - 122, 09.06.2023

Nursan Çınar , Sümeyra Topal , Sinem Yalnızoğlu Çaka , Sevin Altınkaynak

https://doi.org/10.17942/sted.1098437

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, annelerde postpartum depresyon, sosyal destek ve emzirme öz yeterliliği arasındaki ilişkiyi belirlemektir.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel desende gerçekleştirilen çalışma, doğumundan sonraki 2 hafta- 4 ay içerisindeki 155 anne ile yürütülmüştür. Veriler, Soru Formu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ), Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği (EDSDÖ) ve Emzirme Öz Yeterlilik Ölçeğinin kısa formu (EÖYÖ) kullanılarak toplandı.
Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 27.21±5.48 idi. Araştırmaya katılan annelerin çeşitli tanıtıcı özellikleri ile ölçekler arasında anlamlı ilişki olduğu saptandı. EDSDÖ kesme puanı 13 alındığında, %33.5’inin ölçekten aldıkları puan ortalaması 16.67±2.90 ile kesme puanının altında kaldıkları (depresyon var), %66.5’inin puan ortalaması ise 6.72±2.93 ile kesme puanının üstünde oldukları ve aradaki bu farkın anlamlı olduğu görüldü (Z=-10.171; p<0.001). Katılımcıların ÇBASDÖ ile EDSDÖ arasında negatif yönde (r= -.339; p<0.001) ve EDSDÖ ile EÖYÖ arasında negatif yönde (r= -.176; p<0,05) anlamlı ilişki olduğu saptandı.
Sonuç: Bu çalışmada, sosyal destek azaldıkça doğum sonu depresyon riskinin arttığı, doğum sonu depresyon riski arttıkça ise emzirme öz yeterliliğinin azaldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anne, emzirme öz yeterliliği, postpartum depresyon, sosyal destek, hemşire

Destekleyen Kurum

YOKTUR

Teşekkür

Çalışmaya destek veren annelerimize teşekkür ederiz.

Investigation of Relationship between the Postpartum Depression, Social Support and Breastfeeding Self-Efficacy in Mothers

Öz

Objective: The aim of this study was to determine the relationship between postpartum depression in mothers, social support and breastfeeding self-efficacy.
Material and Method: The study, which was carried out in descriptive and cross-sectional design, was conducted with 155 mothers within 2 weeks - 4 months after birth. Data were collected by using Question Form, Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS), Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPDS) and Breast-feeding Self-Efficacy Scale-Short Form (BSES-SF).
Findings: The mean age of the participants was 27.21±5.48 years. It was determined that there was a significant relationship between the various descriptive characteristics of the mothers participating in the study and the scales. When the cut-off score of EPDS taken as 13, it was found that 33.5% of participants’ average scores were under the cut-off score with 16.67 ±2.90 (had depression), 66.5% were over the cut-off score with 6.72 ± 2.93 and this difference was significant (Z=-10.171; p<0.001). It was found that there is a negative significant relationship between MSPSS and EPDS (r=-.339; p<0.001) and between BSES-SF and EPDS (r=-.176; p<0.05).
Conclusion: In this study, it was determined that the risk of postpartum depression increases as social support decreases, and breastfeeding self-efficacy decreases as the risk of postpartum depression increases.

Anahtar Kelimeler

Mother, postpartum depression, self-efficacy of breast feeding, social support, nurse

Kaynakça

• 1. Hergüner S, Çiçek E, Annagür A, Hergüner A, Örs R. Doğum şeklinin doğum sonrası depresyon, algılanan sosyal destek ve maternal bağlanma ile ilişkisi. Duşunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences. 2014;27:15-20. doi: 10.5350/DAJPN2014270102
• 2. Gümüş AB, Keskin G, Alp N, Özyar S, Karsak A. Postpartum depresyon yaygınlığı ve ilişkili değişkenler. Yeni Symposium Journal. 2012;50(3):145-54.
• 3. Gülseren L. Doğum sonrası depresyon: Bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi. 1999;10(1):58-67.
• 4. Öztürk H, Şirin A. Doğum yapan annelerde algılanan sosyal destek faktörlerinin ve bunlara etki eden faktörlerin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2000; 16(2-3):31-40.
• 5. Sunal N, Demiryay A. Gebe kadınların algıladıkları fiziksel ve emosyonel yakınmalar. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2009;4(12):99-110.
• 6. Cox JL, Holden JM, Sagovsky R. Detection of postnatal depression: development of the 10-item Edinburgh Postnatal Depression Scale. Br J Psychiatry. 1987;150(6):782-6. doi: 10.1192/bjp.150.6.782
• 7. Engindeniz, N. Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği’nin Türkçe formu için geçerlik ve güvenirlik çalışması [Yüksek Lisans Tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi; 1996.
• 8. Zimet GD, Dahlem NW, Zimet SG, et all. The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. J Pers Assess. 1988;52:30-41. doi: 10.1207/s15327752jpa5201_2
• 9. Eker D, Arkar H, Yaldız H. Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin Gözden Geçirilmiş Formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği, Türk Psikiyatri Dergisi. 2001;12(1):17-25.
• 10. Dennis CL. The breastfeeding self‐efficacy scale: Psychometric assessment of the short form. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2003;32(6):734-744. doi: 10.1177/0884217503258459
• 11. Tokat MA, Okumuş H, Dennis CL. Translation and psychometric assessment of the Breast-feeding Self-Efficacy Scale—Short Form among pregnant and postnatal women in Turkey. Midwifery. 2010;26(1):101-8. doi: 10.1016/j.midw.2008.04.002
• 12. Dennis CL. Can we ıdentify mothers at risk for postpartum depression in the ımmediate postpartum period using the Edinburgh Postnatal Depression Scale? J Affect Disord. 2004; 78:163-9. doi: 10.1016/s0165-0327(02)00299-9
• 13. Küçükoğlu S, Çelebioğlu A, Coşkun D. Yenidoğan kliniğinde bebeği yatan annelerin Postpartum depresyon belirtileri ve emzirme özyeterlilik düzeylerinin belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;3(3):921-32.
• 14. Aksoy YE, Fatma Ü, İnçke G, Gülay Ç, Kübra O, Yılmaz T, Yılmaz SD. Postpartum depresyonun emzirme üzerine etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;5(3):90-6.
• 15. Kırkan T. Gebelik ve doğum sonrası dönemde depresyon yaygınlığı ve ilişkili faktörler: Bir izlem çalışması [Uzmanlık Tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi; 2014.
• 16. Özkan H, Üst ZD, Gündoğdu A, Çapık A, Şahin SA, Erken postpartum dönemde emzirme ve depresyon arasındaki ilişki. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni. 2014;48(2):124-31. doi: 10.5350/SEMB.20140206061410
• 17. Yıldırım İ. Algılanan sosyal destek ölçeğinin geliştirilmesi, güvenirliği ve geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 1997;13:81-7.
• 18. Dayan G. Postpartum depresyonda maternal bağlanma ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. KKTC: Yakın Doğu Üniversitesi; 2019.
• 19. Verkerk GJ, Denollet J, Van Heck GL et al. Patient preference for counseling predicts postpartum depression: a prospective 1‐year follow up study in high‐risk women. J Affect Disord. 2004;83:43‐8. doi: 10.1016/j.jad.2004.04.011
• 20. Cheng D, Schwarz EB, Douglas F, Horon I. Unintended pregnancy and associated maternal preconception, prenatal and postpartum behaviors. Contraception. 2009;79:194‐8. doi: 10.1016/j.contraception.2008.09.009
• 21. Nursan C, Dilek K, Sevin A. Breastfeeding self-efficacy of mothers and the affecting factors. Aquichan. 2014;14:327- 35. doi: 10.5294/aqui.2014.14.3.5
• 22. Kılcı H, Çoban A. The correlation between breastfeeding success in the early postpartum period and the perception of self-efficacy in breastfeeding and breast problems in the late postpartum. Breastfeed Med. 2016;11(4):188-95. doi: 10.1089/bfm.2015.0046
• 23. Bailey J, Clark M, Shepherd R. Duration of breastfeeding in young women: Psychological influences. Br J Midwifery. 2008;16(3):172-178. doi: 10.12968/bjom.2008.16.3.28688
• 24. Dennis CL. Breastfeeding initiation and duration: A 1990- 2000 literature review. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2002;31:12-32. doi: 10.1111/j.1552-6909.2002.tb00019.x
• 25. Baysal Yalçınöz H, Türkoğlu N, Küçükoğlu S. Sağlıklı ve hasta bebeği olan annelerin emzirme öz-yeterlilik algılarının karşılaştırılması. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi. 2014;4:31-36. doi: 10.5222/buchd.2014.031
• 26. Akkoyun S, Taş Arslan F. İlk altı ay boyunca emziren annelerin emzirme öz-yeterlilikleri. The Journal of Pediatric Research. 2016;3(4):191-5. doi: 10.4274/jpr.50469
• 27. İnce T, Aktaş G, Aktepe N, Aydın, A. Annelerin emzirme özyeterlilikleri ve emzirme başarılarını etkileyen özelliklerin değerlendirilmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi. 2017;7(3):183-90. doi:10.5222/buchd.2017.183
• 28. Gıynaş T. Postnatal dönemde annelerin sosyal destek algılarının emzirme öz yeterlilik algısına etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi; 2017.
• 29. Yağmur Y, Ulukoca N. Social support and postpartum depression in low-socioeconomic level postpartum women in eastern Turkey. Int J Public Health. 2010;55:543-9. doi: 10.1007/s00038-010-0182-z
• 30. Bingöl TY, Havva T.E.L. Postpartum dönemdeki kadınlarda algılanan sosyal destek ve depresyon düzeyleri ile etkileyen faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2007;10(3):1-6.