Postpartum Dönem Annelerin Öz Şefkat Düzeylerinin Emzirme Öz Yeterlilik Algılarına Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 34 Sayı: 1, 1 - 12, 18.03.2025

Cansu Karadeniz Benli , Şükran Başgöl , Nedime Gül Doğan Özdemir

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, postpartum dönem annelerin öz şefkat düzeylerinin emzirme öz yeterlilik algılarına etkisini incelemektir.
Yöntem: Araştırma tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte dizayn edilmiştir. Çalışma Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde yer alan büyük bir ilin Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesinde gerçekleştirildi. Araştırmaya doğum sonu 0-6 aylık sağlıklı bebeği olan 272 anne dahil edildi. Veriler annelerden kişisel bilgi formu, Emzirme Öz Yeterlilik (BSES-SF) ve Öz Şefkat (SCS) Ölçeği kullanılarak toplanmıştır.
Bulgular: Emzirmede kendini yeterli hissetme, emzirmede deneyimine sahip olma, sadece anne sütü ile besleme, bebeğin cinsiyeti ve maternal özşefkatin varlığı annelerin emzirme öz yeterliliklerini etkileyen önemli risk faktörleri olarak bulunmuştur (p<0,05). Emzirme Öz Yeterlilik Ölçeği ile Öz Şefkat Ölçeği arasında pozitif yönlü zayıf derecede ilişki elde edilmiştir (p<0,05). Yapılan regresyon analizi sonucunda; öz şefkat düzeyinin emzirme öz yeterliliğin yordayıcısı olduğu; öz şefkat puanı bir birim arttığında emzirme öz yeterlilik puanının 0,150 birim arttığı saptanmıştır (p=0,002). Emzirme öz yeterlilik ile toplam çocuk sayısı arasında pozitif yönlü zayıf ilişki saptanırken, annenin yaşı ve bebeğin yaşı (haftalık) arasında ise ilişki bulunmamıştır (p>0,05).
Sonuç: Postpartum dönemdeki annelerin öz şefkat düzeyleri arttıkça emzirme öz yeterlilikleri olumlu etkilenmektedir. Sağlık profesyonelleri gebelik döneminden itibaren annelerin öz şefkatlerini ve emzirme öz yeterliliklerini desteklemelidirler.

Anahtar Kelimeler

emzirme, öz şefkat, öz yeterlilik, postpartum dönem

Examining the Relationship Between Postpartum Mothers' Self-Compassion Levels and Breastfeeding Self-Efficacy Perceptions

Öz

Aim: The aim of this study is to examine the effect mothers' self-compassion levels on breastfeeding self-efficacy perceptions.
Methods: The research was designed as descriptive and relationship-seeking. The study was carried out at the Gynecology and Pediatrics Hospital of a large city in the Black Sea region of Turkey. 272 mothers with healthy postpartum babies aged 0-6 months were included in the study. Data were collected using the mothers' personal information form, The Breastfeeding Self-Efficacy Scale-Short Form (BSES-SF), and Self Compassion Scale (SCS).
Results: Feeling self-sufficient in breastfeeding, having experience in breastfeeding, exclusive breastfeeding, gender of the infant and presence of maternal self-compassion were found to be significant associated risk factors affecting mothers' breastfeeding self-efficacy (p<0.05). A weak positive correlation was found between breastfeeding self-efficacy scale and self-compassion scale (p<0.05). As a result of the regression analysis, it was found that self-compassion level was a predictor of breastfeeding self-efficacy; when self-compassion score increased by one unit, breastfeeding self-efficacy score increased by 0.150 units (p=0.002). A weak positive correlation was found between breastfeeding self-efficacy and total number of children, while no correlation was found between the age of the mother and the age of the baby (weeks) (p>0.05).
Conclusion: As the self-compassion levels of mothers in the postpartum period increase, their breastfeeding self-efficacy is positively affected. Health professionals should support mothers' self-compassion and breastfeeding self-efficacy starting from the pregnancy period.

Anahtar Kelimeler

breastfeeding, postpartum period, self-compassion, self efficacy

Kaynakça

• Meek JY, Noble L. Policy statement: Breastfeeding and the use of human milk. Section on Breastfeeding - Pediatrics. 2022;150(1):e2022057988. https://doi.org/10.1542/PEDS.2022-057988/188347.
• Sokou R, Parastatidou S, Iliodromiti Z, Lampropoulou K, Vrachnis D, Boutsikou T, Iacovidou N. Knowledge gaps and current evidence regarding breastfeeding issues in mothers with chronic diseases. Nutrients. 2023;15(13):2822.
• Centers for Disease Control and Prevention. About breastfeeding: Why it matters. Retrieved from. 2024. https://www.cdc.gov/breastfeeding/php/about/ .
• Yahşi A, Şaylı T. Anne sütünü etkileyen faktörler ve emzik kullanımının emzirme üzerine etkileri. Pamukkale Medical Journal. 2022;15(4):788-95.
• Çavlin A, Seçkiner P. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacetttepe Universitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2018.
• Çaylan N, Yalçın SS. Türkiye’de ve Dünya’da emzirmenin durumu: Emzirmenin desteklenmesi için öneriler. Çocuk Beslenmesi. 2020;2(1):4-11.
• Öztürk B, Demirgöz Bal M. Doğum sonu dönemde primipar kadınlara verilen online emzirme danışmanlığının emzirme öz yeterliliği ve ek gıdaya başlama zamanı üzerine etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2024;13(3):1242-51
• Ergezen Y, Efe E, Çalışkan F, Dikmen Ş. Doğum sonu dönemde annelerin emzirme öz-yeterlilik algıları ile emzirme başarıları arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2021;14(3):217-23.
• Fan HSL, Fong DYT, Lok KYW, Tarrant M. The association between breastfeeding self-efficacy and mode of infant feeding. Breastfeeding Medicine. 2022;17(8):687-97.
• Dennis CL. Theoretical underpinnings of breastfeeding confidence: A self-efficacy framework. Journal of Human Lactation. 1999;15(3):195-201.
• Alus-Tokat M, Okumus H, Dennis CL. Translation and psychometric assessment of the Breast-Feeding Self Efficacy Scale Short Form among pregnant and postnatal women in Turkey. Midwifery 2010;26(1):101-8.
• Li L, Wu Y, Wang Q, Du Y, Friesen D, Guo Y, et al. Determinants of breastfeeding self-efficacy among postpartum women in rural China: A cross-sectional study. PLoS ONE. 2022;17(4):e0266273. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0266273
• Ewert C, Vater A, Schröder-Abé M. Self-compassion and coping: A meta-analysis. Mindfulness. 2021;12(1):1063-77.
• Neff KD, Knox MC. Self-compassion. In Encyclopedia of personality and individual differences. Springer International Publishing. 2020;4663-4670.
• Whittingham K, Mitchell AE. Birth, breastfeeding, psychological flexibility and self-compassion as predictors of mother–infant emotional availability in a cross-sectional study. Infant Mental Health Journal. 2021;42(5):718-30.
• Ngo LTH, Chou HF, Gau ML, Liu CY. Breastfeeding self-efficacy and related factors in postpartum Vietnamese women. Midwifery. 2019;70(2):84-91.
• Mercan Y, Tari Selcuk K. Association between postpartum depression level, social support level and breastfeeding attitude and breastfeeding self-efficacy in early postpartum women. PloS one. 2021;16(4):e0249538.
• Dennis CL, Faux S. Development and psychometric testing of the Breastfeeding Self-Efficacy Scale. Res Nurs Health. 1999;2(2):399–409.
• Dennis CL. The breastfeeding self-efficacy scale: Psychometric assessment of the short form. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2003;32(32):734-44. https://doi.org/10.1177/0884217503258459
• Neff KD. The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity. 2003;2(3):223-50.
• Deniz ME, Kesici Ş, Sümer AS. The validity and reliability study of the Turkish version of Self-Compassion Scale. Social Behavior and Personality. 2008;36(9):1151-60.
• Amini P, Omani-Samani R, Sepidarkish M, Almasi-Hashiani A, Hosseini M, Maroufizadeh S. The Breastfeeding Self-Efficacy Scale-Short Form (BSES-SF): A validation study in Iranian mothers. BMC Research Notes. 2019;12(5):1-6.
• Yenal K, Tokat MA, Ozan YD, Çeçe Ö, Abalın FB. Annelerin emzirme öz-yeterlilik algıları ile emzirme başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2013;10(2):14-9.
• Clifford TJ, Campbell MK, Speechley KN, Gorodzinsky F. Factors influencing full breastfeeding in a southwestern Ontario community: Assessments at 1 week and at 6 months postpartum. Journal of Human Lactation. 2006;22(3):292-304.
• Aluş Tokat M, Okumuş H. Başarılı emzirme için kuram ve modele dayalı hemşirelik uygulamaları nasıl geliştirilir. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2008;10(3):51-8.
• Avery A, Zimmermann K, Underwood PW, Magnus JH. Confident commitment is a key factor for sustained breastfeeding. Birth: Issues in Perinatal Care. 2009:36(2):141–8.
• Cantürk D, Kostak MA. Vajinal doğum yapan ve sezaryen operasyonu geçiren annelerin ilk emzirme davranışları, emzirme öz-yeterlilik düzeyleri ve etkileyen faktörler. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;13(3):382-94.
• Küçükoğlu S, Çelebioğlu A. Hasta yenidoğanların annelerinin emzirme özyeterlilik düzeyi ve emzirme başarılarının incelenmesi. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2014;2(1):1-11.
• Dennis CL. Identifying predictors of breastfeeding self-efficacy in the ımmediate postpartum period. Research in Nursing & Health. 2006;29(4):256-68.
• Akkoyun S, Arslan FT. İlk altı ay boyunca emziren annelerin emzirme öz-yeterlilikleri. Journal of Pediatric Research, 2016;3(4):191-5.
• Ahmadvand M, Abdoli S, Jenabi E, Talebi-Ghane E, Eghbalian F. Predictors of breastfeeding self-efficacy in primiparous women: A cross-sectional study in the West of Iran. SN Comprehensive Clinical Medicine. 2023;5(1):213-25.
• Aslan Y, Ege E. Annelerin emzirme öz-yeterliliği ve depresyon riski ile ilişkisi. Journal of Human Sciences. 2016;13(2):3160-72.
• Vieira EDS, Caldeira NT, Eugênio DS, Lucca MMD, Silva IA. Breastfeeding self-efficacy and postpartum depression: A cohort study. Revista Latino-Americana de Enfermagem. 2018;26(2):28-39.
• Guo L, Zhang J, Mu L, Ye Z. Preventing postpartum depression with mindful self-compassion intervention: A randomized control study. The Journal of Nervous and Mental Disease. 2020;208(2):101-7.
• Mahurin-Smith J, Beck AR. Self-compassion may protect against postpartum depression and anxiety. Breastfeeding Review. 2022;30(2):27-34.
• Monteiro F, Fonseca A, Pereira M, Alves S, Canavarro MC. What protects at-risk postpartum women from developing depressive and anxiety symptoms? The role of acceptance-focused processes and self-compassion. Journal of Affective Disorders. 2019;24(6):522-9.
• Rosenbaum DL, Gillen MM, Markey CH. Feeling let down: An investigation of breastfeeding expectations, appreciation of body functionality, self-compassion, and depression symptoms. Appetite. 2020;15(4):104756.
• Whittingham K, Mitchell AE. Birth, breastfeeding, psychological flexibility and self-compassion as predictors of mother–infant emotional availability in a cross-sectional study. Infant Mental Health Journal. 2021;42(5):718-30.