Should a Health Impact Assessment be Conducted Instead of an Environmental Impact Assessment or Strategic Environmental Assessment?

Yıl 2025, Cilt: 34 Sayı: 1, 69 - 77, 18.03.2025

Kübra Ecem Turgutkaya , Emine Didem Evci Kiraz

Öz

This review aims to examine the differences between Environmental Impact Assessment (EIA), Strategic Environmental Assessment (SEA), and Health Impact Assessment (HIA) to discuss why health impacts are sometimes prioritized and how HIA can play a more effective role in environmental policy-making and decision-making. The history, development, and positive and negative aspects of EIA, SEA, and HIA processes were analyzed. Various impact assessment models can be used to assess and predict the potential impacts of a policy, plan, or project. EIA is the process of assessing the impact of a planned activity or project on the environment. SEA consists of a series of analytical and participatory approaches that aim to integrate environmental considerations into policies, plans, and programs, and to assess linkages with economic and social considerations. The World Health Organization (WHO) defines HIA as “a combination of procedures, methods, and tools that determine how a policy, plan, program, or project can be assessed in terms of its potential impacts on the health of a population and the distribution of those impacts within the population.” The concepts of healthy cities and HIA are complementary approaches. HIA can be used to understand the health impacts of urban planning and promote positive health outcomes. The application of HIA instead of EIA or SEA should be considered an important requirement for decision-makers and stakeholders to make more informed decisions by considering the health impacts of projects or policies.

Anahtar Kelimeler

public health, environment and public health, environmental health, health impact assessment

Çevresel Etki Değerlendirmesi veya Stratejik Çevresel Değerlendirme Yerine Sağlık Etki Değerlendirmesi mi Yapılmalı?

Öz

Bu derlemede, çevresel etki değerlendirmesi (ÇED), stratejik çevresel değerlendirmesi (SÇD) ile sağlık etki değerlendirmesi (SED) arasındaki farklılıklar incelenerek, neden bazı durumlarda sağlık etkilerinin öncelikli olduğu ve SED'in çevresel politika oluşturma ve karar alma süreçlerinde nasıl daha etkili bir rol oynayabileceğini tartışmak amaçlanmıştır. ÇED, SÇD ve SED süreçlerinin tarihçesi, gelişimi ve olumlu-olumsuz olabilecek yönleri incelenmiştir. Bir politikanın, planın veya projenin potansiyel etkilerini değerlendirmek ve öngörmek için çeşitli etki değerlendirme modelleri kullanılabilmektedir. ÇED planlanan bir faaliyetin, projenin çevre üzerindeki etkisinin değerlendirilme sürecidir. SÇD ise çevresel hususları politikalara, planlara ve programlara entegre etmeyi, ekonomik ve sosyal hususlarla olan bağlantıları değerlendirmeyi amaçlayan bir dizi analitik ve katılımcı yaklaşımdan oluşmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), SED’i “Bir politikanın, planın, programın veya projenin bir nüfusun sağlığı üzerindeki potansiyel etkileri ve bu etkilerin nüfus içindeki dağılımı açısından nasıl değerlendirilebileceğini belirleyen prosedürlerin, yöntemlerin ve araçların bir kombinasyonu” olarak tanımlanmıştır. Sağlıklı şehir kavramı ve SED ise birbirini tamamlayan yaklaşımlardır. SED, şehir planlamasının sağlık etkilerini anlamak ve olumlu sağlık sonuçlarını teşvik etmek için kullanılabilir. ÇED veya SÇD yerine SED uygulanması, karar vericilerin ve paydaşların projelerin veya politikaların sağlık etkilerini de göz önünde bulundurarak daha bilinçli kararlar vermelerinde önemli bir gereklilik olarak değerlendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

halk sağlığı, çevre ve halk sağlığı, çevre sağlığı

Kaynakça

• Bieberstein KR von, United Nations Environment Programme. Assessing environmental impacts: A global review of legislation. 2018. 125 p. Available at: https://www.unep.org/resources/assessment/assessing-environmental-impacts-global-review-legislation Accessed January 03,2025
• United Nations. United Nations: Convention on Environmental Impact Assessment in a transboundary context. Int Leg Mater. 1991;30(3):800–19. Available at: https://unece.org/fileadmin/DAM/env/eia/documents/legaltexts/Espoo_Convention_authentic_ENG.pdf Accessed January 03,2025
• Morgan RK. Environmental Impact Assessment: The state of the art. Impact Assess Proj Apprais. 2012;30(1):5–14.
• Çevre Kanunu. 1983. Resmi Gazete; 18132. Available at: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2872&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 Accessed January 03,2025
• Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği. 2022. Resmi Gazete; 31907. Available at: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=39647&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 Accessed January 03,2025
• OECD. Applying Strategic Environmental Assessment: Good practice guidance for development co-operation. DAC Guidelines and Reference Series. Paris: OECD Publishing; 2006. Available at: https://doi.org/10.1787/9789264026582-en. Accessed January 03,2025
• Stratejik Çevresel Değerlendirme Yönetmeliği. 2017. Resmi Gazete; 30032. Available at: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=23492&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 Accessed January 03,2025
• Çevre ve Orman Bakanlığı. Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) el kitabı. Ankara: Çevre ve Orman Bakanlığı; 2009.
• Merkezi Finans ve İhale Birimi. Stratejik Çevresel Değerlendirme Yönetmeliğinin Uygulanması Teknik Yardım Projesi: Su Yönetimi Sektörü SÇD Rehberi. 2016. Available at: https://webdosya.csb.gov.tr/db/scd/menu/sea-guideline_regional-development_tr_20181108035620.pdf Accessed January 03,2025
• Yaş H. Türkiye’de çevresel etki değerlendirmesi ve stratejik çevresel değerlendirme uygulaması üzerine genel bir değerlendirme. Kent Akad. 2018;11(1):29–43.
• World Health Organization. Health Impact Assessment: Main concepts and suggested approach. Gothenburg consensus paper. 1999. Available at: https://hiap.goeg.at/sites/hiap.goeg.at/files/201910/Gothenburg%20Consensus%20Paper.pdf Accessed January 03,2025
• World Health Organization. Implementation of Health Impact Assessment and health in Environmental Assessment across the WHO European Region. 2023.Available at: https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/368238/WHO-EURO-2023-7370-47136-68982-eng.pdf?sequence=1 Accessed January 03,2025
• World Health Organization. WHO European Healthy Cities Network [internet]. Available at: https://www.who.int/europe/groups/who-european-healthy-cities-network Accessed January 03,2025
• Evci Kiraz DE. Sağlık Etki Değerlendirmesi. J Biotechnol Strateg Heal Res. 2018;2(2):82–6.
• Kalel ZS, Gulis G, Aringazina AM. Implementation of Health Impact Assessment in the Healthcare System of the Republic of Kazakhstan. Int. J. Environ. Res. Public Health 2023;20:2335.
• World Health Organization. Health Promotion Glossary.1998;13(4):349–64. Available at: https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/64546/WHO_HPR_HEP_98.1.pdf?sequence=1 Accessed January 03,2025
• Ziafati Bafarasat A, Sharifi A. How to achieve a healthy city: A scoping review with ten city examples. J Urban Heal. 2023;120:40.
• World Health Organization. Creating healthy cities [internet]. Available at: https://www.who.int/activities/creating-healthy-cities Accessed January 03,2025
• World Health Organization. Phases of the network [internet]. Available at: https://www.who.int/europe/phases-of-the-network Accessed January 03,2025
• Tsouros AD. World Health Organization Healthy Cities Project: A project becomes a movement: rReview of progress 1987 to 1990. World Health Organization; 1992. Available at: https://iris.who.int/handle/10665/345408 Accessed January 03,2025
• Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği. Birlik Hakkında [internet]. Available at: https://www.skb.gov.tr/birlik-hakkinda/birlik-hakkinda/ Accessed January 03,2025
• World Health Organization. Urban governance for health and well-being [internet]. Available at: https://www.who.int/initiatives/urban-governance-for-health-and-well-being Accessed January 03,2025
• World Health Organization. First global conference on health promotion [internet]. Available at: https://www.who.int/teams/health-promotion/enhanced-wellbeing/first-global-conference Accessed January 03,2025
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Herkese Sağlık Türkiye’nin hedefleri ve stratejileri. Ankara: Barok Matbaacılık; 2001.