Interpreting the Concept of the Original Sin with Sin Concept of Mawlana

Yıl 2021, Sayı: 11, 229 - 254, 30.12.2021

Abdullah Kuşlu

https://doi.org/10.46231/sufiyye.969573

Öz

Approach of Adam to the forbidden tree and his expulsion from the Heaven is the origin story of mankind. Therefore, in the context of the relationship between God and humans, this issue is the common matter of the Abrahamic religions. Although Abrahamic religions handle this issue from their own perspective with their own belief principles, it can be seen that the debate on this topic is mainly in Christian thought. Apostle Paul put his ideas at the center of Christian’s thought by interpreting the Adam’s approach to the forbidden tree as the original sin. His ideas were discussed more by Christian theologians in later times and systematized especially by St. Augustine. According to Paul’s idea, when Adam approached the forbidden tree with his own will, the potential of human choice of evil has emerged and mankind met sin. Since then, traces of this sin are seen on all human beings because when Adam fell into a mistake, indeed, all humanity fell into the sin of Adam.
The Original Sin Theory influenced Christian thought not only by the aspect of God or humans concept but also the view of world life. In this context, this worldly life in which human beings have been thrown is a place of exile and punishment as a compensation of sin. In works of Mawlana, we see that the life of the world is mentioned with metaphors such as prison, a foreign place, a narrow plain, Joseph’s dungeon, and heated bath. This article analyzes Mawlana’s concept of sin, based on the expulsion of the Adam from the Heaven and some metaphorical expressions about earthly life. It also discusses the similarity of his thoughts regarding his view of the world and the sending of human to the world with the original sin theory. The article aims to understand whether some of Mawlana’s couplets about the worldly life overlap with Paul’s pessimistic conception of the world and his theory of sin. At the same time, it tries to present a holistic perspective on the conceptions of Christian and Islamic thought about human, sin and worldly life, based on Paul and Mawlana.

Anahtar Kelimeler

Sufism, Mawlānā, Adam, Paul the Apostle, Original Sin

Aslî Günah Kavramını Mevlânâ’nın Günah Tasavvuru İle Birlikte Yorumlamak

Öz

Hz. Âdem’in yasak ağaca yaklaşması ve cennetten çıkarılması insanoğlunun başlangıç hikâyesidir. Dolayısıyla Allah-insan ilişkisi bağlamında bu konu semâvî dinlerin ortak konusudur. Her ne kadar semâvî dinler bu meseleyi kendi inanç ilkeleri açısından farklı perspektiflerden ele alsa da bu konuda en çok tartışmanın Hristiyan düşüncesinde olduğu öngörülebilir. Pavlus, Âdem Peygamber’in yasak ağaca yaklaşmasını ilk günah olarak yorumlayarak fikirlerini Hristiyan düşüncesinin merkezine taşımış ve onun fikirleri sonraki zamanlarda daha geniş bir şekilde Hristiyan teologlar tarafından tartışılarak özellikle Augustinus tarafından sistematize edilmiştir. Pavlus’un düşüncesine göre Âdem Peygamber’in kendi iradesiyle yasak ağaca yaklaşmasından dolayı insanın kötülüğü tercih edebilme potansiyeli (irade) ortaya çıkmış ve insan kötülükle tanışmıştır. Bundan böyle bütün insanların üzerinde bu günahın izleri görülecektir, çünkü Âdem Peygamber hataya düştüğünde aslında onun sulbünde bütün insanlık günaha düşmüştür.
Aslî günah teorisi Hristiyan düşüncesinin sadece Tanrı ya da insan tasavvurunu değil dünya hayatı ile ilgili tasavvurunu da etkilemiştir. Bu bağlamda günahın bir sonucu olarak insan için bu dünya hayatı bir sürgün yeri, bir cezalandırılma mekânıdır ve insan bu dünyaya atılmıştır. Mevlânâ’nın eserlerinde de dünya hayatının, mahpus, sürgün yeri, dar bir ova, Yusuf’un zindanı, ısınmış hamam gibi metaforlarla anıldığını görmekteyiz. Sözkonusu makale Âdem peygamber’in cennetten dünya hayatına gönderilmesinden ve dünya hayatıyla ilgili bazı metaforik anlatımlardan hareketle Mevlânâ’nın günah tasavvurunu izah etmektedir. Makale, Mevlânâ’nın dünya hayatıyla ilgili bazı beyitlerinin Pavlus’un karamsar bir dünya tasavvuru ve günah teorisiyle örtüşüp örtüşmediğini anlamayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda Pavlus ve Mevlânâ’dan hareketle Hristiyan ve İslâm düşüncesinin insan, günah ve dünya hayatıyla ilgili tasavvurları hakkında bütüncül bir perspektif ortaya koymayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Tasavvuf,, Mevlânâ,, Âdem,, Pavlus,, Aslî Günah

Kaynakça

• Ankaravî, İsmâil Rusûhî. Minhâcu’l Fukarâ. İstanbul: İnsan Yayınları, 2011.
• Ankaravî, İsmâil Rusûhî. Şerh-i Mesnevî. İstanbul: Matba’a-’i ’Amire, 1872.
• Augustinus. İstencin Özgür Tercihi Üzerine. çev. Metin Topuz. İstanbul: Say Yayınları, 2015.
• Aydın, Fuat. Pavlus ve Din Anlayışının Yansımaları. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2000.
• Aydın, Fuat. Pavlus Hristiyanlığına Giriş. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2011.
• Aydın, Mehmet. Hristiyan Kaynaklara Göre Hristiyanlık. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 3.baskı, 2007.
• Aykıt, Dursun Ali. “Pelagianizm’in Tarihi ve Öğretileri”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 22 (2010), 175-196.
• Batuk, Cengiz. Hristiyanlığın Aslî Günah Doktrini Bağlamında Mitoloji ve Tarihsellik. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2006.
• Beydâvî Nasıruddîn Ebû Said Abdullah bin Ömer bin Muhammed eş- Şirâzî. Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl. Beyrut: Dâru’-r Reşîd, 1421.
• Caka, Eduart. Bir Mistik Olarak Pavlus. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2014.
• Cengiz, Muammer. “Tasavvuf Tarihinde Elest Mîsâkına Dair Yorumlar”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 10/50 (Haziran 2017), 904-924.
• Çoban, Ali. Cezire-i Mesnevî ve Şerhlerine Göre Mevlevî Sülûku. Konya: Palet Yayınları, 2021.
• Doğan, Bilal. Hristiyanlıkta Aslî Günah Doktrini. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
• Espensberger, Joh. Nep. Die Elemente der Erbsünde nach Augustinus und der Frühscholastik. ed. Albert Ehrhard - Johann Peter Kirsch. Mainz: Verlag von Kirchheim, 1905.
• Gündüz, Şinasi. Hristiyanlık. İstanbul: İsam Yayınları, 2013.
• Gündüz, Şinasi. Pavlus: Hristiyanlığın Mimarı. Ankara: Ankara Okulu, 2001.
• Gündüz, Şinasi. “Pavlus Teolojisinde Gnostik Unsurlar”. Dini Araştırmalar Dergisi 2/6 (2000).
• İbn Arabî. Âdem Kelimesindeki İlahi Hikmet Fassı. çev. Mehmed Ali Nusreddin. İstanbul: Litera Yayınları, 2016.
• Kahraman, Ferruh. “Bir Tefsîr - Kelâm Problemi: Hz. Âdem’in Yasak Ağaca Yaklaşması”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15/27 (2013), 191-226.
• Kahraman, Ferruh. Hristiyanlık ve İslamiyette Günah. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.
• Katolik Kilisesi Din ve Ahlak İlkeleri, çev. Dominik Pamir (İstanbul: Yaylacık Matbaacılık Ltd. Şti., 2000).
• Kur’an Yolu (Türkçe Meâl ve Tefsir). çev. Hayrettin Karaman vd. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
• Konuk, Ahmet Avni. Fusûsu’l-Hikem Tercüme ve Şerhi I. İstanbul: M. Ü. İlâhiyat Fakültesi Yayınları, 1999.
• Konuk, Ahmet Avni. Mesnevî-i Şerif Şerhi. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2008-2012.
• Mevlânâ. Mesnevî-i Manevî. Konya: Konya Kültür A.Ş., 1384.
• Şahin, Nadide. “Hristiyanlıkta ve İslam’da Kurtuluş Anlayışı”. Sosyal Bilimler Dergisi/The Journal of Social Science 5/29 (2018), 477-498.
• Şemseddin, Sâmi. Kâmȗs-ı Türkî. İstanbul: Dersaâdet Yayınları, 1317.
• Tarakçı, Muhammet. “St. Thomas Aquinas’a Göre Aslî Günah”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15/1 (2006), 307-318.
• Uğur, Hakan. Tevrat’ın Kur’an’a Arzı: Kur’an’ın Tevratta Tasdik Ettiği Konular. Bursa: Emin Yayınları, 2011.
• Zebîdî. Tâcü’l-ʿarûs. Kuveyt: Matbât-ü Hukûmet-il Kuveyt, 1407.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Harizmî. El-Keşşâf ʿan-Ḥaḳāʾiḳı Ġavâmiżi’t-Tenzîl ve ʿuyûni’l-Eḳāvîl fî-Vücûhi’t-Teʾvîl I. ed. Murat Sülün. çev. Muhammed Çoşkun vd. İstanbul: Türkiye Yazma Kurumlar Başkanlığı Yayınları, 2016.