Hizmet Sözleşmesi Sonrası Rekabet Yasağı Sözleşmelerinden Doğan Davalarda Görevli Mahkeme ve Dava Şartı Arabuluculuk (TTK m. 4/1-c, 5/1, 5/a; İŞMK m. 3, 5/1-a Bakımından Bir İnceleme)

Yıl 2021, , 3165 - 3209, 15.12.2021

Esra Kaşak

https://doi.org/10.15337/suhfd.1007805

Cited By: 2

Öz

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m. 444-447 hükümleri arasında hizmet sözleşmesi sonrası rekabet yasağı sözleşmeleri düzenlenmiştir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 4/1-c’de anılan sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların ticari davaya vücut vereceği öngörülmüştür. TTK m. 5/1 uyarınca, aksine hüküm olmadıkça ticari davalarda görevli mahkeme asliye ticaret mahkemesidir. Ancak 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu m. 5/1-a’da hizmet sözleşmelerine tâbi olarak çalışan işçiler ile işverenler arasında iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden doğan uyuşmazlıklara iş mahkemelerinde bakılacağı hükme bağlanmıştır. Mezkûr düzenleme, rekabet yasağı sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıkları da kapsar. TTK m. 5/1’de aksi yöndeki hükümler saklı tutulduğundan, İşMK m. 5/1-a’ya öncelik verilmesi ve anılan davalara iş mahkemelerinde bakılması gerekir. Dava şartı arabuluculuk süreci hakkında da İşMK m. 3 uygulanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Hizmet Sözleşmesi, Rekabet Yasağı, Ticari Dava, Görevli Mahkeme, Arabuluculuk

Kaynakça

• ABEGG, Andreas, Präjudizienbuch OR, Die Rechtsprechung des Bundesgerichts (1875-2015), 9. Aufl., Hrsg: GAUCH, Peter/AEPLI, Viktor/STÖCKLI, Hubert, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich 2016.
• AKİPEK, Şebnem, “Tamamlayıcı Olgunun Hukukî İşleme Etkisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 44, S. 1, 1995, s. 270-271.
• AKYİĞİT, Ercan, İş Hukuku, Seçkin, Ankara 2021.
• ALPAGUT, Gülsevil, “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2014, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017, s. 1-79.
• ARKAN, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, 25. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Yayınları, Ankara 2019.
• AYDINLI, İbrahim, İşverenin Sosyal Temas ve İş İlişkisinden Doğan Edimden Bağımsız Koruma Yükümlülükleri ve Sonuçları, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2004.
• AYHAN, Rıza/ÇAĞLAR, Hayrettin/ÖZDAMAR, Mehmet, Ticari İşletme Hukuku, 13. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• AYİTER, Nuşin, “Borçlar Kanunu Hükümlerine Göre Fer’i Rekabet Memnuiyeti Mukavelesi”, Ahmet Esat Arsebük’ün Aziz Hatırasına Armağan, Güzel İstanbul Matbaası, Ankara 1958, s. 463-479.
• BASKAN, Ş. Esra, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Rekabet Yasağı Sözleşmesi”, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 2, S. 2, 2012, s. 116-125.
• BAŞBUĞ, Aydın/YÜCEL BODUR, Mehtap, İş Hukuku, 5. Baskı, Beta, İstanbul 2018.
• BAŞTÜRK, Faruk, “Rekabet Yasağı Sözleşmesinde Görevli Mahkemeye İlişkin Yargıtay Kararları Üzerine Bir İnceleme”, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C. II, Beta, İstanbul 2011, s. 1539-1556.
• BAYCIK, Gaye, “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, Yargıtay'ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi Semineri 2016, s. 1-355.
• BECKER, Hermann, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Band VI: Obligationenrecht, II. Abteilung: Die einzelnen Vertragsverhältnisse (Art. 184-551 OR), Stämpfli Verlag, Bern 1934.
• BİLGE, Necip, Borçlar Hukuku, Özel Borç Münasebetleri, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, Ankara 1971.
• BİLGİLİ, Fatih/DEMİRKAPI, Ertan, Ticari İşletme Hukuku, Dora Yayınları, Bursa 2016.
• BOZER, Ali/GÖLE, Celal, Ticari İşletme Hukuku, 7. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2021.
• BOZKURT, Tamer, Ticari İşletme Hukuku, 3. Baskı, Legem Yayıncılık, Ankara 2019.
• BÖRÜ, Levent/KOÇYİĞİT, İlker, Ticari Dava, 1. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2013.
• BÖRÜ, Levent/KOÇYİĞİT, İlker, Ticari Dava, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2021.
• CAN, Mehmet Çelebi/KAŞAK, Fahri Erdem, “Ticari Borçlara Kefalet Halinde Teselsül Karinesinin (TTK m. 7), Müteselsil Kefil Sıfatının El Yazısıyla Belirtilmesini Arayan TBK m. 583 Hükmü Karşısında Uygulanabilirliği”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 15, S. 162, 2020, s. 266-277.
• COTTI, Lukas, Das vertragliche Konkurrenzverbot, Voraussetzungen, Wirkungen, Schranken, Universitätsverlag Freiburg, Schweiz 2001.
• ÇAĞA, Tahir, “Özel Hüküm Genel Hükmü Daima Bertaraf Eder mi?” , Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1991/3, s. 366-375.
• ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT, Talat, İş Hukuku Dersleri, 33. Baskı, Beta, İstanbul 2020.
• DELİDUMAN, Seyithan/ORUÇ, Yakup, “Ticari Davalar”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 18, S. 2, 2012, s. 99-110.
• DOĞAN, Sevil, İşçinin Rekabet Yasağı İş Sırrının Korunması, 2. Baskı, Seçkin, Ankara 2019.
• DOMANİÇ, Hayri, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, Cilt: I, Fatih Gençlik Vakfı Matbaası, İstanbul 1988.
• EKMEKÇİ, Ömer, “Maddi İş Hukuku Yönünden 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu”, Yeni İş Mahkemeleri Kanunu Üzerine, Editör: Ömer Ekmekçi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018, s. 5-38.
• EKMEKÇİ, Ömer/ÖZEKES, Muhammet/ATALI, Murat/SEVEN, Vural, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2019.
• EKMEKÇİ, Ömer/YİĞİT, Esra, Bireysel İş hukuku Dersleri, 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020.
• EMİNOĞLU, Cafer/ERDOĞAN, Ersin, Ticari Uyuşmazlıklarda İhtiyari ve Dava Şartı (Zorunlu) Arabuluculuk, Adalet Yayınevi, Ankara 2020.
• EMMEL, Frank, Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Vertragsverhältnisse Teil 2: Arbeitsvertrag, Werkvertrag, Auftrag, GoA, Bürgschaft Art. 319-529 OR, 3. Aufl., Herausgeber: HUGUENIN, Claire/MÜLLER-CHEN, Markus, Verlag Schulthess Juristische Medien AG, Zürich 2016.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2017 (Özel).
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 21. Baskı, Yetkin, Ankara 2017 (Genel).
• FURRER, Andreas/MÜLLER-CHEN, Markus/ÇETİNER, Bilgehan, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021.
• HAEFLIGER, Arthur, Das Konkurrenzverbot im neuen schweizerischen Arbeitsvertragsrecht, Stämpfli Verlag, Bern 1974.
• HAUSHEER Heinz/JAUN, Manuel, Die Einleitungsartikel des ZGB, Stämpflis Handkommentar, Art. 1-10 ZGB, Stämpfli Verlag AG, Bern 2003.
• HEEB, David, Das arbeitsvertragliche Konkurrenzverbot nach Art. 340-340c OR, Eine Untersuchung über Sinn und Gehalt des nachvertraglichen Konkurrenzverbotes unter Berücksichtigung von Abgrenzungsfragen und der Durchsetzung eines Unterlassungsanspruchs nach der ZPO, Stämpfli Verlag AG, Bern 2016.
• KAR, Bektaş, İş Yargılaması Usulü, 3. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2021.
• KARAGÖZ, Veli, “Rekabet Yasağı Sözleşmesinde Cezai Şart (Karar İncelemesi)”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XIII, S. 1-2, Y. 2009, s. 193-216.
• KARAYALÇIN, Yaşar, Ticaret hukuku I. Giriş-Ticari İşletme, 3. Baskı, Ankara 1968.
• KAŞAK, Fahri Erdem, “Roma Hukukuyla Karşılaştırmalı Olarak Türk Hukukunda Şart (Koşul, Condicio)”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 2, 2019, s. 548-562.
• KAYA, Arslan (ÜLGEN, Hüseyin/HELVACI, Mehmet/NOMER ERTAN, N. Füsun), Ticari İşletme Hukuku, 6. Bası, İstanbul 2019.
• KAYAR, İsmail, Ticari İşletme Hukuku, Seçkin, 11. Baskı, Ankara 2018.
• KAYIHAN, Şaban, Ticari İşletme Hukuku, Seçkin, 6. Baskı, Ankara 2019.
• KESER, Hakan, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Rekabet Yasağı”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Y. 6, S. 24, Aralık 2011, s. 88-106.
• KIRCA, İsmail, Nispi Ticari Davaya Dair, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, C. 33, S. 1, 2017, s. 55-61.
• KOÇYİĞİT, İlker/YEŞİLKAYA, İzzet, Ticari Davalarda İş Uyuşmazlıklarında Tüketici Mahkemelerinde Dava Şartı Arabuluculuk Uygulamaları, Adalet Yayınevi, Ankara 2020.
• KORTAŞ, Arda, Hizmet Sözleşmelerinde Rekabet Yasağı Sözleşmesi, Seçkin, Ankara 2021.
• KÖME AKPULAT, Ayşe, İş Mahkemelerinde Yargılamanın Özellikleri, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018.
• KURT KONCA, Nesibe, “Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Asliye Ticaret Mahkemeleri”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y. 4, S. 15, 2013, s. 79-125.
• KUTTLER, Alfred, Vertragliche Konkurrenzverbote, Helbing&Lichtenhahn, Basel 1955.
• LARENZ, Karl, Lehrbuch des Schuldrechts Band I: Allgemeiner Teil, 14. Aufl., C.H.BECK., München 1987.
• MILANI, Dominik, OR Kommentar, Schweizerisches Obligationenrecht, OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch), 3. Aufl., Hrsg: KREN KOSTKIEWICZ, Jolanta/WOLF, Stephan/AMSTUTZ, Marc/FANKHAUSER Roland, Orell Füssli Verlag AG, Zürich 2016.
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi/ASTARLI, Muhittin/BAYSAL, Ulaş, İş Hukuku Ders Kitabı, Cilt 1, Bireysel İş Hukuku, 2. Baskı, Lykeion Yayınları, Ankara 2018.
• MUTLAY, Faruk Barış/IŞIK, Melih, “7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu Uyarınca Görev”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 68, S. 3, 2019, 565-634.
• MÜLLER, Roland/ZÜND, David, “Die Durchsetzung von Konkurrenzverboten im Arbeitsrecht”, Aktuelle Juristische Praxis, 2012/12, s. 1781-1792.
• NEERACHER, Christoph, Kommentar zum schweizerischen Zivilrecht, Zürcher Kommentar, Das arbeitsvertragliche Konkurrenzverbot, Stämpfli Verlag, Bern 2001.
• ÖZEKES, Muhammet/ATALI, Murat, “7036 Sayılı Yeni İş Mahkemeleri Kanunu Üzerine Eleştiri, Değerlendirme ve Öneriler”, Yeni İş Mahkemeleri Kanunu Üzerine” Toplantısı (23 Aralık 2017), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018, s. 41-122.
• ÖZKARACA, Ercüment, “Genel Görüşme”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2016, On İki Levha Yayıncılık, Ankara 2017, s. 370-373 (Genel Görüşme).
• ÖZKARACA, Ercüment, “Rekabet Yasağı Sözleşmesinde Karşı Edim”, Prof. Dr. Turhan Esener, III. İş Hukuku Uluslararası Kongresi, Seçkin, Ankara 2021, s. 341-367 (Karşı Edim).
• ÖZKARACA, Ercüment/ÖZKAN KOÇ, Sema Deniz, “Rekabet Yasağı Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıklarda Görevli Mahkeme”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 45, Y. 2021, s. 75-105.
• ÖZKARACA, Ercüment/ÜNAL, Canan, “Dava Şartı Olarak Arabuluculuk Hükümlerinin Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Açısından Uygulanması”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 42, 2019, s. 16-41.
• POROY, Reha/YASAMAN, Hamdi, Ticari İşletme Hukuku, 18. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2019.
• PORTMANN, Wolfgang/RUDOLPH, Roger, Basler Kommentar Obligationenrecht I, 7. Aufl., Hrsg: WIDMER LÜCHINGER, Corinne/OSER, David, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel 2020.
• RÄBER, Joe, Das nachvertragliche Konkurrenzverbot im Arbeitsvertrag de lege lata und de lege ferenda, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich 2020.
• REHBINDER, Manfred/STÖCKLI, Jean-Fritz, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Berner Kommentar, Der Arbeitsvertrag, Art. 331-355 und Art. 361-362 OR, 2. Aufl., Hrsg: HAUSHEER, Heinz/WALTER, Hans Peter, Verlag Stämpfli Verlag AG, Bern 2014.
• SARIKAYA, Sinan, “İşçinin Rekabet Yasağı Sözleşmesinden Kaynaklı Uyuşmazlıklarda Görevli Mahkeme Sorunu”, Legal Hukuk Dergisi, C. 15, S. 171, 2017, s. 1121-1145.
• SCHWAIBOLD, Matthias, Kurzkommentar Obligationenrecht, 1. Aufl., Hrsg: HONSELL, Heinrich, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel 2014.
• SİRMEN, A. Lâle, Türk Özel Hukukunda Şart, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 1992.
• SOYER, Polat, “Rekabet Yasağı Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıklarda Görevli Mahkeme Sorunu Nihayet (Fakat “Şimdilik”) Çözümlendi - Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun İki Farklı Kararı Hakkında Not-”, Yıldırım Uler’e Armağan, Editör: ERDAL, Muhammed, Yakın Doğu Üniversitesi Yayınları, Lefkoşa 2014, s. 473-501 (Rekabet).
• SOYER, Polat, “Yeni” İş Mahkemeleri Kanunu Karşısında Rekabet Yasağı Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıklarda Görevli Mahkeme Sorunu”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, C. 15, S. 60, 2018, s. 1259-1271 (Yeni).
• STAEHELIN, Adrian, Zürcher Kommentar, Der Arbeitsvertrag: Art. 330b-355 OR, Art. 361-362 OR, 4. Aufl., Hrsg: SCHMID, Jörg, Zürich 2014.
• STREIFF, Ullin/VON KAENEL, Adrian/RUDOLPH, Roger Arbeitsvertrag, Praxiskommentar zu Art. 319-362 OR, 7. Aufl., Schulthess Juristische Medien, Zürich 2012.
• SÜMER, Haluk Hadi, İş Hukuku, 25. Baskı, Seçkin, Ankara 2020.
• SÜZEK, Sarper, “Yeni Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde İşçinin Rekabet Etmeme Borcu”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. LXXII, S. 2, 2014, s. 457-467 (Yeni).
• SÜZEK, Sarper, İş Hukuku, Beta, 20. Baskı, İstanbul 2020 (İş Hukuku).
• ŞAHLANAN, Fevzi, “Rekabet Yasağı Sözleşmelerinde Görevli Mahkeme”, Tekstil İşveren Dergisi, Hukuk 102, 2016, s. 2-8.
• ŞENER, Oruç Hami, Ticari Uyuşmazlıklarda Ticaret Mahkemelerinin Görev Alanı ve Yetki Sözleşmesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• TAŞDELEN, Nihat, Ticari Uyuşmazlıkların Çözümünde Alternatif Bir Çözüm Yolu Olarak Arabuluculuk, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2021.
• TAŞKENT, Savaş/KABAKÇI, Mahmut, “Rekabet Yasağı Sözleşmesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Aralık, Y. 4, S. 16, 2009, s. 21-46.
• UŞAN, Fatih, İş Hukukunda İş Sırrının Korunması (Sır Saklama ve Rekabet Yasağı, Seçkin, Ankara 2003.
• UŞAN, Fatih/ERDOĞAN, Canan, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Seçkin, Ankara 2020.
• UYSAL TUNA, Büşra, İş Hukukunda Rekabet Yasağı Sözleşmeleri, Seçkin, Ankara 2019.
• YAVUZ, Cevdet/ACAR, Faruk/ÖZEN, Burak, Türk Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), 15. Bası, Beta, İstanbul 2018.
• YILMAZ, Ejder, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Cilt 1 (1-70), 3. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2017.
• ZENGİN, İbrahim Çağrı, “Pazarlamacının -ve İşçinin- Taraf Olduğu Rekabet Yasağı Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıkların Çözümünde Görevli Mahkeme – 7036 Sayılı (Yeni) İş Mahkemeleri Kanunu Bakımından Değerlendirme”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 75, S. 2, Y. 2017, s. 791-812.